Калі б з вокладкі перакладзенага на беларускую “Дон-Жуана” я даведаўся, што ягоны аўтар ня Джордж Байран, а Ўладзімер Скарынкін, з вокладкі “Пакутаў маладога Вертэра” дазнаўся б, што аўтарам зьяўляецца Лявон Баршчэўскі, а ня Ёган Вольфганг Гётэ, а “Парфуму” напісаў ня Патрык Зюскінд, а Васіль Сёмуха, я б самаменш не паверыў сваім вачам. У ( Read more... )

Выяжджаючы за мяжу, едзеш у тым ліку і за ўражаньнямі. Першыя ўражаньні - самыя яскравыя і нечаканыя.

На пачатку жніўня 1984 году, калі я ў свае дзесяць год апынуўся разам з бацькамі ва ўсходненямецкім Швэрыне, я спадзяваўся найперш на смакавыя ўражаньні ад замежжа. Мяне цікавілі цукеркі і жуйкі. Ага! І яшчэ гумавыя індзейцы з каўбойцамі (у Пячах ( Read more... )

“А ты сейчас крайне националистичен, значит ты не прав”, - напісала мне прыканцы 1997 году Юля, мая былая ашхабадзкая аднаклясьніца, атрымаўшы ад мяне ліст, падпісаны і часткова напісаны ёй па-беларуску.

Ужо тады Ашхабад у маёй сьвядомасьці cкамянеў на ўзроўні 1989-1991 г.г. Працягваць стасункі зь мінулым я ўжо ня мог. Мая спроба праз маю раптоўную ( Read more... )

Гэтаму лісту амаль 12 год. Ліст ад дзяўчыны, маёй былой ашхабадзкай аднаклясьніцы Юліі. Паміж намі былі цёплыя, амаль шчымлівыя юначыя пачуцьці, якія перарасталі часам у нешта, што можна аддалена назваць каханьнем, але так і не перарасьлі. Мы ніколі не цалаваліся, мы ніколі нават не краналіся адзін аднога.

Зь Юлей я перапісваўся ад 1991 году, калі ( Read more... )

“Ты ганарысься тым, што ты беларус?”, - пытала ня раз мяне маці ці то ўсур’ёз, ці то напаўжартам, калі мы жылі ў ГДР у сярэдзіне 80-х. І я заўсёды, амаль не раздумваючы, адказваў, што ганаруся. Тады перад вачыма ў мяне паўставалі вобразы маіх бабуляў і дзядуляў, іхныя вёскі, мае стрыечныя браты і сёстры з Зэльвы, Астраўца, Смургоняў. І чамусьці ( Read more... )

Маё юнае піянэрскае вуха заўсёды да сьмеху казыталі імёны, а тым больш мянушкі вясковых жыхароў. Стась Міхасішын, Валя Сяргейкава, Вікця Грабавецкая (ад назвы хутара Грабавец каля вёскі Ісаевічы Слонімкага раёну), Дамініся…

Сёньня я ведаю, што гэта цалкам нармальныя, традыцыйныя беларускія імёны, часам падмацаваныя імем бацькі для пазьбяганьня ( Read more... )

Ніхто з жыхароў акупацыйнага вайсковага гарадка групы савецкіх войскаў у нямеччыне каля мястэчка Хагенаў пад Швэрынам ў чэрвені 1989 году нават і не здагадваўся, што Заходняя і Ўсходняя Нямеччыны крыху больш, чым праз год аб’яднаюцца. Дзе ж было здагадацца мне?

Аднак у 1989-ым савецкія душы розных нацыянальнасьцяў - ад экзатычных буратаў да размытых ( Read more... )

Мой дзед па кудзелі Васіль зь вёскі Ісаевічы, што на Слонімшчыне, гаварыў мала, бо быў глухі. Колькі яго памятаю, ён увесь час моўчкі працаваў. Не было і дня, как бабуля Волька не хвастала дзеда словам - глушман стары, ёлуп глухі, а каб цябе!  - найбольш сьціплая форма зварота была да яго. Дзед крыўдаваў рэдка - ён альбо прызвычаіўся, альбо ня чуў ( Read more... )

Разбураць савецкі саюз нас, піянэраў, навучылі піянэрважатыя.

У 1988 годзе я правёў пару тыдняў у міжнароднім летніку ў ландкрэйс Людвігслуст зямлі Мэкленбург-Пярэдняя Памэранія, якую называюць “краінай тысячы вазёраў”. Зрэшты, асабліва міжнародным яго назваць было складана, бо гэдээраўскія немцы былі амаль як свае - мы іх успрымалі як нейкіх ( Read more... )

Сябра ( Read more... )