Сяджу, чытаю нясвіжскі Катэхізіс С. Буднага (адаптаваны тэкст з перакладам з ст.-бел.) у цудоўным выданні 2005 года. Пачуваю сябе па-за часам, быццам не ў сваім стагоддзі :) "Руская" мова Буднага сапраўды вельмі прыгожая. Ужо заўважыў некалькі цікавых арфаграм з арыгінальнага тэксту. Спадзяюся, што бліжэйшым часам напішу пра гэта больш падрабязна ( Read more... )

Чацвёртая частка пазаслоўнікавай лексікі з твораў і карэспандэнцыі К. Чорнага (першую, другую і трэцюю часткі гл. тут, тут і тут).

АСВЕТА, ж. ... Сукупнасць ведаў, набытых у выніку навучання. Ён меў агранамічную асвету, але тутэйшай зямлі не ведаў і пра ўсё пытаўся ў тутэйшага аканома, якога застаў у маёнтку. (Вялікі дзень)
АСЭДАС, м., у выраз: ( Read more... )

Сёння ў вёсцы Аўсюкова (Расонскі раён Віцебскай вобласці) стала жыве чалавек сем вельмі пажылых людзей. Прыкладны арэал гаворкі: вёскі Астраценкі, Аўсюкова, Бухава, Галубова, Гарбачэва, Грышына, Дудкі, Жары, Забор'е, Залабаіца, Залешчанка, Заўшча, Краснаполле, Крашуты, Лакці, Латышы, Мамолі, Навасельцы, Ніўё, Ножніцы, Папоўка (цяпер Азёрная), ( Read more... )

фразеалогія1. пяты падмазаць - пусціцца на ўцёкі. Сам пан ледзьве паспеў пяты падмазаць... (Бацькаўшына, 386)
2. як відук у плоце - ...дык ён тады і з'явіўся, як відук у плоце (Тм. 387)
3. упасці на вока - быць заўважаным(-ай). Выгляд у яе быў гэтакі ўбогі, што нікому яна не ўпала ў вока. (Б, 400)
4. а пэўна ж - і праўда што. - Не бяры, бацька, ( Read more... )

Рымскія лічбы азначаюць нумар главы, арабскія - нумар паэтычнага радка. Націск у словах адсутнічае, у гэтым радзяць прыклады з паэтычнага тэксту. Словы і выняткі з паэмы прыводзяцца афіцыйным правапісам паводле Збору твораў-1974 (гл. скарачэньні ( Read more... )

Для зручнейшага правядзеньня моўных штудыяў выпісаў назвы усіх артыкулаў з рубрыкі "Культура мовы" ў часопісе літаратурнага аб'яднаньня "Узвышша". Можа, калі.-н іх вычытаюць і апублікуюць на by_mova тэкстам.

[Сьпіс артыкулаў у нумарах]1927 год

№5: 1. Яз. Лёсік. Граматычныя нататкі ( Read more... )

Цікава, што М. Гарэцкі ў сваім сібірскім абразку "Пабожны мешчанін" перадае расійскую вымову праз старабеларускі дыграф кг:

- Кгды уш нам уш выйці замуж! То лі дело-та, вы, хрістолюбіва воінства: пріемшы смерць на поле брані, ко господу богу нашему на лоно праведное укготованы...

У справе прызнаньня беларускай дзяржавы неад'емнай часткай Эўропы і паўнапраўнай удзельніцай агульнаэўрапейскага гістарычнага дыскурсу акрамя непасрэдна культурніцкіх і палітычных акцыяў ды мерапрыемстваў варта закрануць самі падваліны-асновы ўспрыняцьця нашай краіны ў гаспадарствах Заходняй Эўропы, а менавіта тую апрычоную назву, візытную картку, ( Read more... )

Актуальна:

Кутам сядзець - кватараваць, здымаць куток. Сваей хатыняма, й сядзіць кутам кутніца гэта. Кутнік, кутніца - кватаранты.

Вось і адпаведнік гэтаму "памаранчу".

Цытрамон, м. Апельсін. Паны куплялі рабятам цытрамоны. І я ела, як была ў іх за няньку - дадуць дзяўчыне, дык і я ўхвачу. // З лексікі вёскі Кашталянаўшчына Глыбоцкага раёна