Новая зямля: словы, не зафіксаваныя ў ТСБМ

[spooky12]

Рымскія лічбы азначаюць нумар главы, арабскія - нумар паэтычнага радка. Націск у словах адсутнічае, у гэтым радзяць прыклады з паэтычнага тэксту. Словы і выняткі з паэмы прыводзяцца афіцыйным правапісам паводле Збору твораў-1974 (гл. скарачэньні

Comments

[miram]

Памада - двукосьсе паказвае, што пераносны сэнс усьведамляўся і аўтарам, і, мабыць, пэрсанажамі

[spooky12]

З "уздужаць" той жа выпадак, што і з "дравянінай". Першае значэньне было "здолець", пасьля перапісаў.

[miram]

Пара дробных прычэпак яшчэ.

"УздужАць" -- незакончанае трываньне, а "здолець" -- закончанае. Праблема ў тым, што незакончанае ад "здолець" не ўтвараецца. Можа, у стылі ТСБМ даць штосьці накшталт "УздужАць -- незак. да уздУжаць 'здолець'"? Або падабраць сынонімы незакончанага трываньня.

Ад "тУхальлю" назоўны склон, мабыць, "тУхаль" (ж.р.). Калі б было "тухальле", то несла б "тухальлем".

[spooky12]

Ці не УздужАць -- зак. трываньне, а УздУжваць - незак.?

[miram]

Няясна. Падумаўшы, ня маю пэўнасьці і наконт "уздУжаць".

Пар. у "Сымону-музыку", II, бясспрэчна зак.тр., хоць у іншым значэньні:

Узмацніў хлапчынка сілы,
УздужАў ён і ажыў

А ў НЗ трываньне не настолькі бясспрэчна незакончанае (цяперашні час ці будучы?). З тым жа націскам.

[spooky12]

Бясспрэчна, што будучае: уздУжаць, зак. - цяперашні час, уздужАць - будучы?

я ўздужваю, ты ўздУжваеш, ён, яна ўздужвае.
я ўздужАю (у будучыні), ты ўздужАеш, ён ўздужАеш

Незак. трываньне ад уздУжаць -- уздужваць.

Не?

[miram]

Яшчэ наконт "напіцаваць". Здаецца, "есьці многа чаго-н." можа тычыцца фразэалягізму "напіцаваць жывот", а само па сабе "(на)піцаваць" мае хіба значэньне "напхаць"? Пар. у Казіміра Камейшы, "Сам-насам з часам", Полымя, 2012, № 11, с. 92: "Класік быў шчодры, не шкадаваў грошай, напіцаваў цэлую сумку свежанінай [...]"
www.lim.by/limbyfiles/pol11_2012.pdf

Дарэчы, калі ў тэксьце форма закончанага трываньня з прыстаўкай, ці дастаткова карэктна даваць яе пад лемай незакончанага трываньня без прыстаўкі?

[spooky12]

У другім томе Бірылавай "Беларускай антрапаніміі" за словам "піцаваць" фіксуецца значэньне 'многа браць, многа накладаць', што карэлюе з прыведзеным вамі прыкладам.

Што да фразэялягічнасьці выразу "напіцаваць жывот": у А.-Ч., у адрозьненьні ад выразу "пыніць жывот", "напіцаваць" падаецца як звычайнае слова, без пазнакі "у выразе". Аднак калі гэты выраз вольны, дзіўна, чаму аўтаркі-складальніцы аформілі яго значэньне ў кантэксьце прыняцьця ежы. Відаць, чарговы недагляд. Зьмяніў фармулёўку наступным чынам:

НАПІЦАВАЦЬ, незак. Напхаць, многа ўзяць, многа накласьці. Бо потым шчыра пашкадуеш, / Калі жывот свой напіцуеш. (XX, 242-243)

[miram]

OT: пакінуў камэнтар са спасылкай, пазначаны як спам. Ці вы яго бачыце?