Вторая часть перевода о тамплиерах // La dua parto de la traduko pri la templanoj

[mevamevo]

Под катом - перевод фрагмента из романа "Маятник Фуко" на эсперанто (вторая часть). Подробности о переводе, о "а зачем вообще", а также начало перевода - в предыдущей записи. Окончание - ещё воспоследствует.

En la kaŝparto enestas mia E-traduko el la romano "La pendolo de Foucault" (la dua parto). La detaloj pri la traduko kaj ĝenerale pri "kial kaj por kio", ankaŭ la komenco de la traduko troveblas en la antaŭa blogero. La fino ankoraŭ sekvos.



Это - второй фрагмент перевода. Начало - тут.

- Почему?
    - Потому что тамплиеры слишком усилились, и притом слишком быстро. Все началось со Святого Бернарда[11]. Вы представляете себе, кто такой Святой Бернард? Гениальный организатор, реформатор бенедиктинского ордена. Из всех церквей велел вынести статуи и украшения. Когда ему не нравится коллега, например Абеляр, он с ним ведет себя по-маккартистски, а в принципе предпочел бы сжечь. Если нельзя, то хотя бы сжечь его книги, что он и сделал. Потом начал агитировать за крестовые походы. Вперед, Святая Земля зовет...

Ĝi estas la dua fragmento de la traduko. La komenco estas ĉi tie.

- Kial?
    - Ĉar la templanoj ege plifortiĝis, eĉ tre rapide. Ĉio komenciĝis de Sankta Bernardo[11]. Ĉu vi imagas, kio estis Sankta Bernardo? Genia administranto, reformanto de la Benedikta ordeno. El ĉiuj preĝejoj li ordonis forporti statuojn kaj ornamaĵojn. Kiam iu kolego, ekzemple, Abelardo, al li ne plaĉas, li kondutas kun tiu en la stilo de McCarthy[12], kvankam ja preferus bruligon. Se ne eblas bruligi la homon, necesas bruligi ties librojn, kion li ja faris. Poste li ekagitis por la krucmilitoj. Antaŭen, la Sankta Tero vokas…

- Симпатяга, - подытожил Бельбо.
    - Ненавижу. По мне, его не в святые надо бы, а в самый глубокий круг ада. Но он умел себя подать, посмотрите, на какой пост его определил Данте, пресс-секретарем Пречистой Девы. А с такими суперсвязями и канонизовали его потом быстро. Когда Бернард прослышал о тамплиерах - сразу спикировал на эту идею. Благодаря ему девять авантюристов превратились в Militia Christi[13] так что можно сказать, что тамплиеров как героический миф изобрел он. В 1128 году он созывает собор в Труа именно для того, чтоб легитимировать этот новый орден монахов-солдат, а через несколько лет пишет более чем положительный отзыв на их деятельность и сочиняет статут в семидесяти двух параграфах, где чего только нет. Месса ежедневно, и нельзя иметь связи с рыцарями, отлученными от церкви, однако если те попросят о принятии их в орден - реагировать по-христиански. Видите, я не случайно проводил параллель с Иностранным легионом. Формой будет белая накидка, простая, без меховой оторочки, позволяется только ягнячий или же бараний мех. Запрещено носить гнутую или тонкую по моде обувь, спать следует в рубахе и портах, на тюфяке и с простыней и одеялом...

- Ĉarma homo, - resumis Belbo.
    - Fiulo. Laŭ mi, li devus esti ne inter sanktuloj, sed en la plej profunda cirklo de infero. Tamen, li ja kapablis bone prezenti sin, rigardu, kian postenon difinis por li Danto - sekretario de la Beata Virgulino. Nu, kun tiaj bonaj kontaktoj li estis kanonizita tre rapide. Kiam Bernardo eksciis pri la templanoj, li tuj kaptis tiun ideon. Dank’ al li la naŭ aventuremuloj iĝis Militia Christi[13], do, eblas diri, ke la templanojn kiel heroan miton inventis ĝuste li. En 1128 li kunvokas koncilion en Troyes ĝuste por legalizi tiun novan ordenon de monaĥoj-soldatoj, kaj post kelkaj jaroj li verkas pli ol pozitivan reeĥon pri ilia agado kaj kreas statuton el sepdek du paragrafoj, kiuj enhavas amason da ĉio. Ĉiutaga meso, malpermeso rilati kun anatemitaj kavaliroj, tamen, se tiuj petos akcepti ilin al la ordeno - necesas reagi laŭ la kristana maniero. Vidu, mi ja ne hazarde menciis paralelon kun la Fremdlanda Legio. La uniformo estos blanka mantelo, simpla, sen pelta bordero, estis permesita nur ŝafida aŭ ŝafa felo. Estas malpermesite surporti fleksitajn aŭ maldikajn ŝuojn, tiutempe laŭmodajn; necesas dormi en ĉemizo kaj subpantalono, sur matraco, kun littuko kaj kovrilo…

- В жарком климате, могу вообразить эту вонь, - сказал Бельбо.
    - О вони поговорим особо. Есть иные жесткие ограничения: питаться двоим из одной миски, трапезовать в молчании, мясная пища трижды в неделю, строгий пост по пятницам, вставать на рассвете, если накануне день выдался трудный, разрешается пролежать еще не более часу, но в этом случае надо прочитать в постели тринадцать отченашей. Главным в ордене является магистр; имеется иерархия младших по званию, на нижних ступенях - прапорщики, оруженосцы, денщики и слуги. Каждый рыцарь владеет тремя конями и оруженосцем, запрещено украшать стремена, седла и поводья, оружие должно быть простое, но отличного качества, никакой охоты, за исключением львиной, словом - жизнь военная, богоспасаемая. Не говорю уж о воздержании, на которое сочинитель статута напирает особенно. А ведь наши герои живут не в монастыре, а на людях, если можно звать людьми тот сброд, который тогда наводнял Святую Землю. В уставе сказано, что общества женщин надобно избегать, насколько возможно, и не целовать никого, кроме матери, сестер и теток.

- En la varmega klimato, mi ja povas imagi tian fiodoregon, - diris Belbo.
    - Pri la fiodoro ni parolos aparte. Ekzistas ankaŭ aliaj fiksaj limigoj: unu bovlo por du homoj, manĝi oni devas silente, viandaĵo trifoje semajne, severa fasto en vendredoj, oni ellitiĝas ĉe sunleviĝo. Se la antaŭa tago estis malfacila, oni povas kuŝi enlite ankoraŭ ne pli ol unu horon, sed tiuokaze necesas tralegi dek tri Sinjorpreĝojn. La ĉefa homo en la ordeno estas magistro; ekzistas hierarkio de la subuloj, en la malsupraj ŝtupoj - serĝentoj, armilportistoj, adjutantoj kaj servistoj. Ĉiu kavaliro posedas tri ĉevalojn kaj armilportiston, estas malpermesite ornami piedingojn, selojn kaj kondukilojn, la armilaro devas esti simpla, sed bonkvalita; malpermesitas ĉasado, escepte de la leon-ĉasado, unuvorte - la vivo pentoplena kaj militista. Mi eĉ ne parolos pri la ĉastec-voto, kiun la verkinto de la statuto emfazas aparte. Sed memoru, ke niaj herooj loĝas ne en monaĥejo, sed publike, se oni povus uzi la vorton "publiko" por la feĉo, kiu tiam plenigis la Sanktan Teron. En la statuto estas menciite, ke oni devas plejeble eviti la virinojn kaj kisi neniun krom la patrinon, fratinojn kaj onklinojn.

Бельбо вставил:
    - Насчет теток я бы поостерегся. К слову, тамплиеров разве не обвиняли в содомии? Я помню в книге Клоссовского, "Бафомет"[14] ... Бафомет - какой-то дьявольский идол, которого они чтили...
    - Сейчас дойдем. Ну посудите по логике. Жили они по-матросски, месяц за месяцем в пустыне, у черта на рогах. Представьте себе: по ночам ледяной ветер, вы в палатке вместе с другом, с которым едите из одной плошки, страшно, голодно, холодно, хочется к маме. Что дальше?

Belbo intervenis:
    - Pri la onklinoj mi ja estus pli singarda. Interalie, ĉu oni ne akuzis la templanojn pri sodomio? Mi memoras laŭ la libro de Klossowski "Bafometo"[14]… Bafometo estas iu satana idolo, kiun ili adoris..
    - Ni baldaŭ traktos ĝin. Sed provu rezoni logike. Ili vivis laŭ la mariste simpla maniero, monaton post monato, meze de nenio. Imagu: nokte blovas frosta vento, en la tendo estas vi kaj la ulo, kun kiu vi manĝas el la sama bovlo. Vi estas laca, malsata, vi timas kaj volas reveni al la panjo. Kio sekvos?

- Фиванский легион[15], мужественное объятие, - предположил Бельбо.
    - Подумайте об этом адском положении, бок о бок с солдатней, которая никаких обетов не давала, врываясь в город, добыча солдата - мавританочка, золотой нежный живот и ресницы как бархат, а что достается тамплиеру в ароматной тени ливанских кедров? Оставьте ему хотя бы маленького мавра. Понятно вам теперь, кстати, откуда идет выражение "пить и ругаться как тамплиер"? Их удел напоминает мне положение войскового капеллана, который жрет спирт и богохульствует со своими неотесанными подопечными. Уж одного того хватило бы... А тут еще печати. На печатях тамплиеры изображаются по двое, на одной и той же лошади. С чего бы это, если учесть, что по уставу каждому положено три коня? Конечно, Бернард мог считать это удачной находкой в качестве эмблемы бедной жизни или символа двойственного служения: рыцарство-монашество... А теперь представьте себе, как все это выглядело в глазах простого человека: ничего себе монах, гляди-ка, присоседился даже на скаку! Вполне возможно, что все это домыслы...

- La Teba legio[15], intervira amo, - supozis Belbo.
    - Pensu pri tiu infera stato, tute apud la soldataro, kiu donis neniujn votojn. Dum konkero de la urbo la predo de soldato estas malhelhaŭta maŭrino kun orkolora ventro kaj veluraj okulharoj. Sed kio restas por la templano en aroma ombro de lebanonaj cedroj? Lasu al li almenaŭ etan knabon. Ĉu vi nun komprenas, de kie venas la esprimo "drinki kaj sakri kiel templano"? Ilia sorto, laŭ mi, similas la sorton de la armea kapelano, kiu drinkas kiel funelo kaj blasfemas kune kun siaj malkleraj subuloj. Nur tio estus jam sufiĉa… Sed ni rememoru ankaŭ pri la sigeloj. Sur la sigeloj la templanoj estas prezentitaj duope sur unu ĉevalo. Kial do, se konsideri, ke ĉiu ja devas posedi tri ĉevalojn? Certe, Bernardo povis opinii tion trafa emblemo de la malriĉa vivo aŭ simbolo de la dueca servado: kavaliroj-monaĥoj… Kaj nun imagi, kiel ĉio ĉi aspektis laŭ la kompreno de simpla homo: jen rigardu pian monaĥon, kiu eĉ dum rajdado sukcesis aliĝi al la kolego! Fakte, eblas, ke ĉio ĉi estas nur kalumnioj…

- Но, безусловно, они сами нарывались, - продолжил Бельбо. - А что, Святой Бернард был такой глупый?
    - Не сказал бы... Но он монах тоже, а в те времена монахи странно представляли себе смирение плоти. Я только что извинялся, что мой рассказ слишком походит на вестерн, но вообще такой подход не вполне несправедлив... Я захватил с собой выписку из нашего любимого Бернарда, вот как он описывает идеал поведения тамплиера: "Они презирают и ненавидят мимов, шутов, площадных жонглеров, неблаголепные песни и фарсы, они обрезают волосы коротко, потому что апостол сказал, что не подобает мужчине заботиться о прическе. Их никогда не встречают причесанными, очень редко мытыми, их борода клочковата, они покрыты пылью, грязны от ношения брони и от жаркой погоды..."

- Sed, certe, ili mem provokis tion, - daŭrigis Belbo. - Tamen, ĉu Sankta Bernardo estis tiel malsaĝa?
    - Mi ne dirus tiel… Ankaŭ li estis monaĥo, kaj tiutempaj monaĥoj havis iom strangajn ideojn pri la korpaj demandoj. Mi ĵus senkulpigis min, ke la rakonto tro similas vesternon, tamen tia aliro ne estas tute senbaza. Mi kunprenis eltiraĵon el nia ŝatata Bernardo; jen kiel li priskribas la idealan konduton de la templano: "Ili abomenas kaj malŝategas mimojn, bufonojn, placajn ĵonglistojn, obscenajn kantojn kaj farsojn, ili tondas la harojn mallongaj, ĉar la apostolo diris, ke ne indas al la viro zorgi pri la hararo. Oni neniam vidas ilin kun ordigitaj haroj, ege malofte - kun la lavitaj, ilia barbo estas neprizorgata, ili estas kovritaj de polvo, malpuraj pro kiras-portado kaj varmega vetero…"

- Не хотел бы я жить в их квартале, - произнес Бельбо.
    Диоталлеви добавил:
    - Отшельник всегда культивировал здоровую грязь, чтобы унизить собственное тело. Кажется, это святой Макарий жил на столбе и, когда с его тела падали черви, подбирал их и навешивал обратно, говоря при этом, что сии создания Божий тоже имеют право на радость в жизни?
    - Этим столпником был святой Симеон, - сказал Бельбо, - и, по-моему, он взобрался на столб для того, чтобы было удобнее плевать на головы проходящих внизу.
    - Ненавижу ясные умы, - проворчал Диоталлеви. - Не важно, Макарий или Симеон, - существовал столпник, который, как я уже сказал, так и кишел червями; но я не специалист в данной области, поскольку меня интересуют выходки лишь разумных людей.
    - Чистенькими же были твои раввины из Жероны, - поддел его Бельбо[16].
    - Они жили в ужасных трущобах, потому что такие умники, как вы, загнали их в гетто. Ну а тамплиеры сами себе выбрали грязь.

- He, mi ja ne volus loĝi en ilia kvartalo, - eldiris Belbo.
    Diotalevo aldonis:
    - Ermitoj ĉiam kultivis la naturan malpurecon por humiligi la propran korpon. Ĉu ne Sankta Makario loĝis sur altaĵo kaj, kiam de sur lia korpo falis vermoj, li prenis ilin kaj metis reen, dirante, ke ankaŭ tiuj kreaĵoj de Dio rajtas havi vivoĝojon?
    - Tiu altaĵ-ermito estis Sankta Simeono, - diris Belbo, - kaj, laŭ mi, li okupis tiun altaĵon nur por komforte kraĉi sur la kapojn de tiuj, kiuj vagis sube.
    - Mi ja malŝategas la troklerulojn, - grumblis Diotalevo. - Ne gravas, ĉu Makario, ĉu Simeono, sed ja ekzistis la altaĵ-ermito, kiu, kiel mi jam diris, estis plenkovrita de vermoj, tamen, mi ne estas specialisto pri tiu afero, ĉar min interesas nur la agoj de prudentaj homoj.
    - Viaj rabenoj el Gerona estis ja ege puraj, - pikis lin Belbo[16].
    - Ili loĝis en teruraj viv-kondiĉoj, ĉar tiaj saĝuloj, kiel vi, enpelis ilin en geton. La templanoj, male, elektis la malpuraĵon laŭ la propra volo.

- Не будем сгущать краски, - сказал я. - Вам приходилось когда-либо видеть колонну новобранцев после марша? Я говорю вам обо всем этом для того, чтобы вы лучше понимали противоречивость сути тамплиеров. Тамплиер должен быть таинственным, аскетичным; он не объедается, не напивается, не прелюбодействует, но при этом носится по пустыне, рубит головы врагам Христа, и чем больше голов он срубит, тем больше приобретет входных билетов в рай; с каждым днем он становится все более растрепанным, от него все больше воняет, и, кроме того, Бернард требует, чтобы, войдя в завоеванный город, он не набрасывался ни на девочек, ни на старушек и чтобы в безлунные ночи, когда по пустыне гуляет знаменитый самум, его близкий соратник по оружию не оказывал ему никаких услуг такого рода. Как соединить в себе качества монаха и головореза, потрошить врагов и воспевать хвалу Богородице, не иметь права смотреть в лицо двоюродной сестре, а затем однажды, после многодневной осады ворваться в город и видеть, как другие крестоносцы на ваших глазах наслаждаются с женами халифа, а прекрасные мавританки распахивают корсеты и умоляют: возьми, возьми меня, только сохрани мне жизнь?.. Но тамплиер должен оставаться непоколебимо растрепанным и зловонным, как того хотел святой Бернард, и продолжать молиться... Кстати, достаточно взглянуть на "Retraits"...
    - А это ещё что такое?
    - Устав Ордена, написанный достаточно поздно, когда Орден, образно говоря, уже обул тапочки. Нет ничего хуже скуки в армии после окончания войны. Наступает момент, когда, например, запрещается драться, наносить рану христианину из чувства мести, что-либо покупать или продавать женщинам, клеветать на собратьев. Нельзя терять рабов, приходить в гнев и выкрикивать: "Я уйду к сарацинам!", губить лошадь из-за халатности, дарить животных, за исключением кошек и собак, покидать Орден без разрешения, нарушать печать магистра, выходить за пределы лагеря по ночам, швырять в ярости свою одежду наземь.

- Ni ne trodramigu la tuton, - diris mi. - Ĉu vi iam vidis kolonon de rekrutoj post la marŝo? Mi diras al vi pri tio por ke vi pli bone komprenu la kontraŭdirecon de la templana ordeno. La templano devas esti mistika, asketa; li ne tromanĝas, ne drinkas, ne malĉastas, sed samtempe rajdas tra dezerto, forhakas la kapojn al la malamikoj de Kristo, kaj ju pli da kapoj li forhakas, des pli da enir-biletoj en paradizon li ricevas. Li ĉiam iĝas pli kaj pli taŭzita, pli kaj pli fetora, krome, Bernardo ja postulas, ke post eniro en la konkeritan urbon li ne ĵetu sin al knabinoj aŭ maljunulinoj, ke dum la senlunaj noktoj, kiam tra la dezerto vagas misfama samumo, lia proksima kunbatalanto ne faru al li iujn similajn servojn. Kiel kombini en si la ecojn de monaĥo kaj glav-lertulo, buĉi malamikojn kaj glori la Dipatrinon, ne havi la rajton rigardi la vizaĝon de la kuzino, kaj poste post longa sieĝo enpenetri la urbon kaj vidi, kiel aliaj krucistoj antaŭ viaj okuloj plezurigas sin kun la edzinoj de kalifo, kiel belegaj islamaninoj malfermas la korsaĵojn kaj petegas: prenu, prenu min, sed nur lasu min viva?.. Sed la templano devas resti rezolute taŭzita kaj fetora, kiel tion volis Sankta Bernardo, kaj preĝi plu… Interalie, se ni rigardos al "Retraits"…
    - Kio ĝi estas?
    - La statuto de la ordeno, verkita jam sufiĉe malfrue, kiam la ordeno, por diri metafore, jam nenifaris en hejmaj pantofloj. Nenio povas esti pli malbona, ol armea enuo post la milit-fino. Iam venas la momento, kiam, ekzemple, oni malpermesas interbatiĝi, vundi kristanon pro venĝo, ion aĉeti de aŭ vendi al virinoj, kalumnii siajn samordenanojn. Malpermesitas perdi la sklavojn, indigni kaj krii "Mi foriras al saracenoj!", pereigi la ĉevalon pro malatentemo, donaci bestojn (krom katojn kaj hundojn), forlasi la ordenon senpermese, rompi la sigelon de la majstro, foriri el la tendaro nokte, ĵeti siajn vestojn kontraŭ la teron en atako de kolerego.

- По этим запретам можно сделать вывод о том, чем тамплиеры обычно занимались, - заявил Бельбо. - Это дает понятие об их ежедневной жизни.
    - Представим себе, - сказал Диоталлеви, - тамплиера, раздраженного словами или поступками своих собратьев, покинувшего из-за этого лагерь ночью и без разрешения, скачущего на лошади в сопровождении хорошенького сарацинского мальчика, с тремя каплунами, привязанными к седлу; он направляется к девице легкого поведения и вступает с ней в запрещенную законом связь, оплачивая ее услуги каплунами... Затем, во время пирушки мавританок убегает верхом на лошади, а наш тамплиер, еще более грязный, потный и растрепанный, чем обычно, поджав хвост возвращается обратно и, чтобы его проделки остались незамеченными, передает деньги (собственность Храма) неизменному ростовщику-еврею, который жаден как жид...
    - Твои слова, Каифа, - ввернул Бельбо.
    - Жаден как жид - говорит мировая литературная традиция. Это стереотип. Тамплиер пытается вернуть себе если не мавра, то хотя бы хоть какое-то подобие лошади. Но один из его собратьев уже смекнул, в чем дело, и с наступлением вечера, когда ко всеобщему удовольствию подают мясо, при всех делает далеко не прозрачные намеки (известно, что в подобных братствах всегда имеет место зависть). Капитана охватывают подозрения, а подозреваемый в ярости выхватывает нож и бросается на собрата...
    - На сикофанта.

- Laŭ tiuj malpermesoj oni povas konkludi pri tio, kion la templanoj ja kutime faris, - asertis Belbo. - Tio prezentas ilian ĉiutagan vivon.
    - Ni imagu, - diris Diotalevo, - la templanon, incititan fare de la vortoj aŭ faroj de siaj samordenanoj, kiu pro li forlasas la tendaron nokte kaj senpermese, rajdas sur ĉevalo kun beleta saracena knabo, kun tri kastritaj kokoj fiksitaj al la selo; li venas al malĉasta junulino kaj inter ili okazas la malpermesita ago, kiun pri pripagas per la kokoj… Poste, dum la festeneto la knabo fuĝas sur la ĉevalo, kaj nia templano, eĉ pli malpura, ŝvitkovrita kaj taŭzita, ol kutime, revenas kun subtirita vosto kaj, por ke liaj aventuroj restu nerimarkitaj, donas monon (la propraĵon de la Templo) al la ĉiama judo-uzuristo, kiu avaras, kiel ĉiu judo…
    - Vi diris, Kajafas, - enmetis Belbo.
    - Avara kiel judo - tion diras la monda literatura tradicio. Ĝi estas stereotipo. La templano penas rericevi eĉ se ne la sklavon, do almenaŭ ion similan al ĉevalo. Sed unu el liaj kamaradoj jam komprenis, kio okazis, kaj vespere, kiam oni proponas viandaĵon por ĉies ĝojo, tiu kamarado en ĉies ĉeesto faras tute travideblajn aludojn (oni ja scias, ke en tiuj komunumoj enestas envio). La kapitano pleniĝas je suspektoj, dum la furioza suspektato kaptas la tranĉilon kaj ĵetas sin al la samordenano…
    - Al sikofanto.

- На стукача, если перевести с греческого. Он кидается на эту гадину и уродует ему рожу. Тот в свою очередь хватает мечь, затевается свалка. Капитан усмиряет забиях оплеухами, товарищи потешаются…
    - Пьянствуя и ругаясь, как тамплиеры... - подсказал Бельбо.
    - И в бога, и в душу, и в мать, и в прочих ближних и дальних родственников… - подтвердил я.
    - Несомненно, наш тамплиер впадает в гнев... и он... что, черт возьми, может сделать разъяренный тамплиер?
    - Лицо его наливается кровью, - предположил Бельбо.
    - Да, лицо его, как ты сказал, наливается кровью, он срывает с себя плащ и швыряет его на землю...
    - Можете забрать себе этот вонючий плащ вместе с вашим поганым Храмом! - включился я. - Да еще со злости ударом меча разбивает печать магистра и кричит, что уйдет к сарацинам.
    - Таким образом, он одним махом нарушил по крайней мере восемь запретов.

- Bone, al la denuncinto, se traduki el la helena. Li ĵetas sin al tiu fiulo kaj malbeligas ties muzelon. Tiu siavice kaptas la glavon, komenciĝas interbatiĝo. La kapitano trankviligas la batalemulojn per vangofrapoj, la ĉirkaŭuloj ridaĉas...
    - Drinkante kaj sakrante kiel templanoj... - sufloris Belbo.
    - Je Dio-Patro, je la Filo, je la Sanktra Sprito kaj je mil diabloj... - konfirmis mi.
    - Certe, nia templano ekindignas... kaj li... diable, kion povas fari furioza templano?
    - Lia vizaĝo iĝas malhele lila, - supozis Belbo.
    - Jes, lia vizaĝo, laŭ viaj vortoj, iĝas malhele lila, li forŝiras de si la mantelon kaj ĵetas ĝin sur la teron…
    - Malaperu tiu ĉi fetora mantelo kune kun via Templo! - aliĝis mi. - Kaj, regata de kolero, li per la glavo disbatas la sigelon de la majstro kaj krias, ke li foriros al saracenoj.
    - Kaj per tio li unufare malobeis minimume ok malpermesojn.

Дабы лучше проиллюстрировать свою мысль, в заключение я сказал:
    - Так вот, представьте себе этих типов, которые кричат, что они готовы уйти к сарацинам, в день, когда их арестовывает королевский бальи и заставляет взглянуть на раскаленные докрасна орудия пыток. Говори, негодяй, признавайся, что вы вставляете себе в зад! Мы? Да плевал я на твои клещи, ты еще не знаешь, на что способен тамплиер, да я тебя самого в зад поимею, а если мне попадется под руку папа, - то и папу, и самого короля Филиппа!
    - Сознался, он сознался! Так это и происходило, - затараторил Бельбо. - И, хлоп! - его бросают в карцер и натирают каждый день маслом, чтобы он лучше горел на костре.
    - Они совсем как дети, - грустно подытожил Диоталлеви.

Por pli bone ilustri mian penson, fine mi diris:
    - Do, imagu tiujn ulojn, kiuj krias, ke ili pretas foriri al saracenoj, en la tagon, kiam ilin arestas la reĝa rajtigito kaj igas ilin rigardi al la ardantaj turmentiloj. Diru, fiulo, konfesu, kion vi ja metas en vian pugon! Ĉu ni? Mi fajfas pri via tenajlo, vi ja ne scias, kion kapablas la templano, mi mem bugros vin, kaj se papo troveblos proksime - ankaŭ la papon, eĉ reĝon Filipo mem!
    - Ha, do li konfesis, konfesis! Ĝuste tiel ĉio ja okazis, - ekparolis Belbo. - Kaj jen - oni enkarcerigas lin kaj oleumas lin ĉiutage, por ke li pli bone brulu super la fajro.
    - Ili estis kvazaŭ infanoj, - malĝoje resumis Diotalevo.

Наш разговор был прерван появлением девушки с мясистым индюшиным носом, которая держала в руках какие-то листки бумаги. Она поинтересовалась, подписали ли мы уже петицию об освобождении арестованных аргентинских товарищей. Бельбо, не читая, поставил свою подпись.
    - Во всяком случае, им живется хуже, чем мне, - сказал он Диоталлеви, который сидел с отсутствующим видом. Затем обернулся к девушке:
    - Мой друг не сможет подписаться: он принадлежит к индейскому меньшинству, а у них запрещено подписываться своим именем. Многие из них сейчас находятся в тюрьмах, потому что терпят правительственные преследования.
    Девушка долго с сочувствием смотрела на Диоталлеви, а потом подала лист мне.
    - А кто они такие?
    - Как это - кто такие? Аргентинские товарищи.
    - Да, но из какой группировки?
    - Может, из Такуары?
    - Но ведь Такуара, насколько мне известно, это фашистская группировка, - заметил я.
    - Сам фашист, - злобно прошипела девица. И ушла.

Nia interparolo estis ĉesigita pro la apero de iu junulino kun dika meleagra nazo, kiu tenis en la manoj iujn paperfoliojn. Ŝi interesiĝis, ĉu ni jam subskribis la peticion por liberigo de la arestitaj argentinaj kamaradoj. Belbo subskribis la paperon sen legi ĝin.
    - Ĉiuokaze ilia stato estas malpli bona, ol la mia, - diris li al Diotalevo, kiu sidis tute indiferenta. Poste li alparolis la junulinon:
    - Mia amiko ne povas subskribi: li apartenas al la hindia malplimulto, kiuj ne rajtas meti subskribojn kun sia propra nomo. Multaj el ili nun estas enprizonigitaj, ĉar estas persekutataj de la registaro.
    La junulino longe rigardis Diotalevon kun kompato kaj poste transdonis la folion al mi.
    - Kiuj ili estas?
    - Kion tio signifas - kiuj? Argentinaj kamaradoj!
    - Bone, sed el kiu grupo?
    - Nu, el Taquara.
    - Sed Taquara, kiel mi scias, estas faŝista grupo, - rimarkis mi.
    - Vi mem estas faŝisto, - malice trasiblis la junulino kaj foriris.

- В общем, тамплиеры были оборванцы, - подытожил Диоталлеви.
    - Да нет, - ответил я. - Это я перестарался, впечатление получилось одностороннее. Рядовые действительно ходили примерно в этом виде, но орден как таковой с самого начала стал получать субсидии, чем дальше - тем больше, по мере того как открывались капитанства на территории Европы. Вот к примеру, только от одного Альфонса Арагонского тамплиеры получили в подарок целую страну, то есть он оформил на них завещание и оставил им королевство при условии, если умрет без прямых наследников. Тамплиеры предпочли не полагаться на случай и переоформили документы, получив синицу в руки еще при жизни дарителя, а синица представляла собой полудюжину крепостей по всей Испании. Король Португалии подарил им лес. Лес этот вообще-то был сарацинский, но тамплиеры взялись за его чистку, в два счета выбили оттуда мавров и между делом основали Коимбру[17]. И это только отдельные зарисовки... В общем, картина такая: боевики едут сражаться в Палестину, но ядро ордена расположено на родине. Какие это открывает возможности? Да такие, что если кто-либо направляется в Палестину, и не хотел бы путешествовать с золотом и драгоценностями в кармане, он попросту заходит к рыцарям-тамплиерам, в их французские, испанские или итальянские гарнизоны, вносит деньги, берет квитанцию и получает по ней в Палестине.

- Do, la templanoj estis ĉifunuloj, - resumis Diotalevo.
    - Fakte, ne, - respondis mi. - Mi iom troigis, prezentinte nur unu flankon de medalo. La simplaj templanoj vere aspektis proksimume tiel, sed la ordeno mem ekde la pleja komenco ricevis subvenciojn, ju pli poste - des pli multajn, paralele al la fondo de la kapitanejoj en Eŭropo. Ekzemple, nur de Alfonso la Aragona la templanoj ricevis tutan landon, nu, tio estas, ke li aranĝis por ili la testamenton kaj lasis al ili la reĝlandon en la okazo, se li mortos sen rektaj posteuloj. La templanoj tamen preferis ne fidi la hazardon kaj rearanĝis la dokumentojn, ricevinte la paseron anstataŭ aglon jam dum la vivo de la doncanto, kaj tiu pasero estis ja ses fortikaĵoj dise en tuta Hispanio. La reĝo de Portugalio donacis al ili arbaron. La arbaro, fakte, apartenis al saracenoj, sed la templanoj ekokupiĝis pri ĝi, rapide forpelis la maŭrojn kaj intertempe fondis tie Koimbron[17]. Kaj tio estas nur kelkaj etaj ekzemploj… Do la ĝenerala bildo estas tia: batalantoj iras militi en Palestinon, tamen la kerno de la ordeno troviĝas hejme. Kiujn eblojn tio donas? Nu, ekzemple, se iu iras en Palestinon kaj ne volas vojaĝi kun oro kaj juveloj en la poŝo, li simple venas al la kavaliroj-templanoj, al iliaj francaj, hispanaj aŭ italaj garnizonoj, donas monon, ricevas kvitancon kaj per ĝi rericevas sian monon jam en Palestino.

- Аккредитив, - сказал Бельбо.
    - Именно. Это они изобрели систему чеков. Задолго до флорентийских банкиров. Теперь вам должно быть ясно, что на основании добровольных пожертвований, военных контрибуций и поступлений от финансового посредничества орден превратился в международный концерн. Подобная структура могла держаться только на менеджерах высокого класса. Эти люди сумели убедить Иннокентия II предоставишь им экстраординарные льготы: орден имел право оставлять себе всю военную добычу, и по имущественным вопросам не должен был отчитываться ни перед королем, ни перед епископами, ни перед патриархом Иерусалимским, а только перед папой. Таким образом, они были освобождены от уплаты десятин, но сами имели право облагать десятинной пошлиной все контролируемые территории... В общем, мы имеем дело с фирмой, которая при постоянно активном балансе недоступна никакой налоговой инспекции. Понятно, почему епископы и коронованные особы не могли их любить, но и без них не могли обходиться. Крестовые походы организуются с бухты-барахты, народ едет воевать не зная куда и каким образом, а тамплиеры - свои люди в тех краях, понимают, с кем они воюют и чего ждать от противника, прекрасно знают местность и ведение боя на этой местности... Хотя, судя по хроникам, способны увлекаться и нагородить кучу глупостей. Время от времени какие-то абсурдные кавалерийские наскоки... Странно, до чего не сочетается их политическая и управленческая серьезность с лихостью их боевых привычек. Летят сломя голову, не проверяя обстановку, попадают в ловушку и погибают ни за что ни про что. Возьмем, к примеру, историю осады Аскалона...

- Akreditivo, - diris Belbo.
    - Ĝuste. Estas ili, kiu inventis la ĉek-sistemon longe antaŭ la florencaj bankistoj. Do, devas esti klare por vi, ke surbaze de la bonvolaj oferaĵoj, militaj kontribucioj kaj interezoj de la financaj peradoj la ordeno transformiĝis en internacian entreprenon. Tia strukturo povus funkcii nur dank’ al la altkvalitaj administrantoj. Tiuj homoj sukcesis konvinki Inocenton la Duan havigi al ili eksterordinarajn rabatojn: la ordeno rajtis lasi al si la tutan militan akiraĵon kaj pri la financaj aferoj ĝi devis raporti nek al la reĝo, nek al la episkopoj, nek al Jerusalema patriarko, sed nur al la papo mem. Tiel ili estis liberigitaj de dekonaĵ-pagado, kvankam ili mem rajtis imposti ĉiujn kontrolatajn teritoriojn… Do, ni havas la firmaon, kiu ĉe ĉiam pozitiva bilanco estas kontrolebla de neniu impost-inspektado. Klaras, ke episkopoj kaj anoj de la reĝaj familioj ne povis ŝati ilin, tamen, ankaŭ ne povis ekzisti sen ili. La kruc-militoj estas organizataj senplane kaj profane, oni iras militi sen scii, kiel kaj kontraŭ kiu, sed la templanoj ja estas spertaj homoj en tiu loko, ili komprenas, kiu estas la kontraŭulo kaj kion necesas atendi de li, ili bonege konas la terenon kaj la manierojn batali sur tiu tereno… Tamen, se juĝi laŭ la analoj, la templanoj ja kapablis ankaŭ troentuziasmiĝi kaj fari amason da stultaĵoj. Foj-de-foje okazas iuj absurdaj kavaleriaj atakoj… Eĉ strangas, kiel eblas la kombinaĵo de tia politika kaj administra seriozeco kun la senpripenseco de iliaj batal-kutimoj. Ili kuras-kuregas sen eĉ kontroli la situacion, trafas la kaptilon kaj pereas pro nenio. Ekzemple, ni rememoru la sieĝon de Aŝkelono…

- Возьмем, возьмём её, - подпел Бельбо, который гипнотизировал страстными взорами какую-то девушку Дородес.
    Та и впрямь подсела к нашему столику: - Я тоже хочу знать про историю Аскалона.
    - Итак, однажды французский король, германский император, король Иерусалима Бодуэн III и два Великих магистра Ордена Тамплиеров и Ордена Госпитальеров решили осадить Аскалон. Все вместе они отправились к городским стенам: король и его двор, патриарх, священники с крестами и штандартами, архиепископы Тира, Назарета и Цезарии, в результате - великое празднество с шатрами, разбитыми у стен неприятельского города, орифламмами, большими щитами и боем барабанов... Аскалон был укреплен ста пятьюдесятью башнями, а его обитатели заранее подготовились к осаде: в стенах каждого дома были пробиты бойницы, и каждое жилище представляло собой как бы крепость в крепости. Я повторяю, тамплиеры, будучи сильными и сведущими в военном искусстве, должны были бы знать такие вещи. Но ничего подобного. Они принялись лихорадочно сооружать деревянные башни на колесах и черепахи, знаете, такие, которые подводят под неприятельские стены и которые выбрасывают огонь, камни, стрелы, тогда как катапульты бомбардируют издалека каменными глыбами... Защитники Аскалона попытались было поджечь башни, но ветер подул в их сторону, огонь охватил стены, и они начали обрушиваться, по крайней мере в одном месте. Пролом! Тут же все нападавшие ринулись туда разом, но здесь случилось нечто странное. Великий магистр тамплиеров устроил у пролома затор, и в город вошли только его воины. Злые языки утверждают, что это было сделано для того, чтобы вся добыча досталась одним лишь тамплиерам, их доброжелатели возражают: целью этого поступка было проверить, нет ли там засады, для чего были отобраны самые храбрые воины. Во всяком случае, я не доверил бы этому магистру права руководить военным училищем: сорок тамплиеров пролетают сквозь город без остановки, шмякаются о противоположную стену, останавливаются и раздумываются, в это время мавры кидаются на них, из всех окошек летят булыжники и льётся смола, их уничтожают всех и каждого, включая Великого магистра. Пролом в стене ликвидируют, трупы вывешивают за стены и показывают христианам непотребные части тела, хихикая по-мавритански.
    - До чего жесток мавр, - процитировал Бельбо.
    - Совсем как дети, - грустно повторил Диоталлеви.
    - Плохие командос из этих твоих тамплиеров, - сказала Долорес, которую мой рассказ впечатлил.
    - Как волк и три поросёнка, - подытожил Бельбо.

Окончание читать тут...

- Ni nepre devas rememori ĝin, - kunkantis Belbo, hipnotizante per pasiaj rigardoj iun junulinon Dolores.
    Tiu efektive aliĝis al nia tablo: - Ankaŭ mi volas scii la historion pri Aŝkelono.
    - Do, iam la franca reĝo, la germana imperiestro, reĝo de Jerusalemo Baldueno la Tria kaj du grandmajstroj de templanoj kaj hospitalanoj decidis sieĝi Aŝkelonon. Ĉiuj kune ekiris al la urbaj muroj: la reĝo kaj lia kortumo, la patriarko, pastroj kun krucoj kaj standardoj, ĉefepiskopoj de Tiro, Nazareto kaj Cezareo, rezulte - granda festo kun tendoj, metitaj ĉe la muroj de la malamika urbo, vimploj, grandaj ŝildoj kaj tambur-batado… Aŝkelono estis protektata de cent kvindek turoj, kaj ĝiaj loĝantoj anticipe prepariĝis al la sieĝo: en la muroj de ĉiu domo estis faritaj embrazuroj, ĉiu domo estis kvazaŭ fortikaĵo en fortikaĵo. Mi ripetas, ke la templanoj, estante lertaj kaj spertaj pri la milit-arto, devus ja scii tiujn aferojn. Tamen, ja ne: ili komencis aktivege konstrui lignajn turojn kaj testudojn, nu, vi scias, tiujn maŝinojn, kiuj povas proksimiĝi al la malamikaj muroj kaj elĵeti fajron, ŝtonojn kaj sagojn, dum la katapultoj bombardas de malproksime per grandaj ŝtonegoj… La defendantoj de Aŝkelono provis bruligi la turojn, sed la vento ekblovis en ilian direkton, la fajro kovris la murojn kaj ili komencis disfali, almenaŭ en unu loko. Jen mur-detruo! Tuj ĉiuj atakantoj ĵetis sin al tiu loko, sed okazis io stranga. La grandmajstro de la templanoj blokis la detru-lokon kaj la urbon eniris nur liaj soldatoj. La malbonintencemuloj asertas, ke tio estis farita por ke la tuta predo estu akirita nur de la templanoj mem, sed iliaj subtenantoj kontraŭdiras: la celo de tiu faro estis kontroli, ĉu estas embusko en tiu loko, tial oni elektis nur la plej kuraĝajn militistojn. Ĉiuokaze mi ja ne komisius al tiu majstro estri la militistan lernejon: kvardek templanoj trakuras la tutan urbon senhalte, kolizias kun la kontraŭa muro, haltas kaj ekpensas, kion fari plue. En tiu momento maŭroj ekatakas ilin, el ĉiuj fenestroj falas ŝtonoj kaj verŝiĝas peĉo, oni ekstermas ĉiujn, ankaŭ la grandmajstron. La muran breĉon oni fermas, la kadavrojn oni pendigas sur la murojn, montrante al la kristanoj la maldecajn korpopartojn kaj ridaĉante laŭ la maŭra maniero.
    - Kruelas la maŭro, - citis Belbo.
    - Vere, kvazaŭ infanoj, - malgaje ripetis Diotalevo.
    - Viaj templanoj estis vere frenezaj! - diris Dolores, impresita de mia rakonto.
    - Ili similas, laŭ mi, al Tom kaj Jerry, - resumis Belbo.

La fino legeblas ĉi tie...

Комментарии:
[11] Святой Бернар Клервосский (1090-1153) - реформатор бенедиктинского ордена (и основатель цистерианского), теолог, один из Учителей Церкви.

[12] Джозеф Рэймонд Маккарти (1908-1957) - американский политик, известный благодаря своей антикоммунистической деятельности. Под термином «маккартизм», основанном на его фамилии, понимают политический экстремизм, нетерпимость к инакомыслию, «охоту на ведьм», бездоказательные обвинения в подрывной деятельности и т.п.

[13] Христово воинство (лат.)

[14] Пьер Клоссовски (1905-2001) - французский писатель, философ, переводчик и художник польского происхождения. Речь идёт о его романе 1965 года, посвящённом тамплиерам.

[15] Речь идёт о римском легионе (названном по городу Фивы), якобы массово принявшем христианство и принявшем мученическую смерть в 286 году в городе Агаунум (нынешний Сен-Морис в Швейцарии).

[16] Бельбо намекает на гетто в городе Жерона (Херона) на северо-востоке Испании, где в 12-ом веке расцвела одна из самых авторитетных каббалистических школ Европы (Диоталлеви считает себя евреем и активно интересуется Каббалой).

[17] Коимбра - город в центральной части Португии.

Komentoj:
[11] Sankta Bernardo de Clairvaux (1090-1153) - reformanto de la benedikta ordeno (kaj fondinto de la cistercia), teologo, unu el la Doktoroj de la Eklezio.

[12] Joseph Raymond McCarthy (1908-1957) - usona politikisto, fama pro sia kontraŭkomunisma agado. Per la termino "makartismo", bazita sur lia nomo, oni signas politikan ekstremismon, maltoleremon al alies ideoj, "ŝorĉistin-ĉasadon", senbazan akuzadon pri subfosa agado ks.

[13] Armeo de Kristo (latine).

[14] Pierre Klossowski (1905-2001) - franca verkisto, filozofo, tradukisto kaj artisto de la pola deveno. Temas pri lia romano pri la templanoj, verkita en 1965.

[15] Temas pri la romia legio (nomita laŭ la urbo Tebo, Egiptio), kiu laŭ la katolika historia tradicio amase konvertiĝis al kristanismo kaj martire pereis en 286 en la urbo Agaunum (moderna Saint-Maurice en Svislando).

[16] Belbo aludas al la geto de la nordhispana urbo Gerona, en kiu en la 12a jarcento floris unu el la plej signifaj Kabalaj skoloj de Eŭropo (Diotalevo opinias sin judo kaj interesiĝas pri Kabalo).

[17] Coimbra - urbo en Centra Portugalio.