Аліўкавы алей: вадкае золата
Яшчэ старажытныя егіпцяне, грэкі і фінікійцы ведалі пра дзіўныя ўласцівасці аліўкавага алею, умелі яго гатаваць, выкарыстоўваць і захоўваць. Алей, атрыманы з пладоў еўрапейскай алівы, па складзе ўяўляе сабою найкарысную сумесь тлустых кіслот, дзе першую скрыпку выконвае алеінавая кіслата. Чалавецтву аліўкавы алей вядомы больш шасці тысяч гадоў назад, калі яго называлі вадкім золатам. Сёння ніхто не сумняваецца ў безумоўнай карысці чыстага алею, яго ўжываюць для лячэння ад мноства хвароб, выкарыстоўваюць у кулінарыі, касметалогіі і для здзяйснення рэлігійных абрадаў.
Карысць аліўкавага алею
Пра карысць аліўкавага алею людзі ведалі шмат тысячагоддзяў назад, аднак яго склад змаглі «расшыфраваць» толькі напачатку ХХ стагоддзя. Вялікая колькасць вітаміна Е, які змяшчаецца ў гэтым найкаштоўным прадукце прыроды, дапамагае засваенню вітамінаў К і А, што спрыяе амаладжэнню арганізма, выводзінам дзындраў і таксінаў. У аліўкавым алеі добрай якасці ўтрымоўваецца прыродны кампанент алеакантал, які дзейнічае як магутнае абязбольваючае. Алеінавая, лінолевая і ліноленавая кіслоты, якія змяшчаюцца ў алеі, нармалізуюць артэрыяльны ціск і працу кішачніка, папярэджваюць астэапароз, атлусценне, загойваюць раны, абараняюць ад дыябету.
Прыём у дзень дзвюх сталовых лыжак чыстага аліўкавага алею здольны зменшыць узровень «дрэннага» халестэрыну і павялічыць узровень у крыві антыаксідантаў, актыўна змагаючыхся з вольнымі радыкаламі. Гэта выклікана тым, што ў склад алею ўваходзяць тлустыя ненасычаныя кіслоты (амега-6), якія добра засвойваюцца нават хворымі людзьмі, якія пакутуюць пячоначнай недастатковасцю і хранічнымі захворваннямі жоўцевай бурбалкі. Асабліва карысны аліўкавы алей дзецям, паколькі гэты прадукт стымулюе рост касцяной сістэмы.
Нядаўняе адкрыццё амерыканскіх навукоўцаў, якія даследуюць прафілактыку рака грудзей, стала сапраўднай сенсацыяй. Апыняецца, досыць рэгулярна ўжываць у ежу гародніну, сыр, чырвонае віно, марскую тлустую рыбу, садавіну і арэхі, запраўляючы салаты аліўкавым алеем, каб прадухіліць гэта анкалагічнае захворванне. Вядома, што аліўкавы алей ўваходзіў у склад амаль пяцісот медыкаментаў, занесеных у пералік лекаў рымскім лекарам Клаўдзіем Галенам. З найстаражытных часоў па нашы дні аліўкавы алей быў і застаецца найкаштоўным прадуктам планеты.
Як правільна абраць алей
Самым лепшым лічыцца нефільтрованны аліўкавы алей экстракласу, на этыкетцы бутэлькі з такім прадуктам звычайна пішуць: Extra Virgin Unfiltered Olive Oil. У такім алеі ўзровень кіслотнасці не перавышае аднаго адсотка, што лічыцца лепшым паказчыкам якасці. Каштоўным алеем з'яўляецца «капежны» алей халоднага адціску - first cold press, хоць такая форма апрацоўкі алею больш падобная на маркетынгавы ход: пры вытворчасці любы алей награваецца, нават пры халодным прасаванні.
Каб абраць алей добрай якасці, неабходна ўважліва чытаць этыкетку: знайсці надпіс пра халодны адціск, спосабе ачысткі і інфармацыю пра краіну-вытворцу. Лепшым лічыцца алей, выпушчаны ў Іспаніі, Грэцыі і Італіі. Пры гэтым бутэлька павінна быць абавязкова з цёмнага шкла. Аліўкавы алей ў пластыкавых бутэльках хутка акісляецца, тым самым змяншаюцца яго карысныя ўласцівасці.
Гэта цікава
Аліўкавы алей ў розных рэлігіях выкарыстоўваецца са старажытнасці пры правядзенні розных абрадаў. Юдзейскае свята Ханука злучана з выкарыстаннем гэтага алею. Па легендзе Маккавеі, пасля ачысткі Храма, сталі шукаць чысты алей для яго асвятлення. Аднак ім атрымалася знайсці толькі невялікі гарлач алею, каб запаліць менору, залатую семіствольную свяцільню. Здарыўся цуд - на ўсе восем дзён ачышчэння храма, якія і сталі затым называцца святам Ханукі, той крыхі аліўкавага алею хапіла, пакуль ні было прыгатаваны новы алей.
Аліўкавы алей нездарма лічаць адным з самых карысных прадуктаў на зямлі, вадкае золата здольна вярнуць прыгажосць, здароўе, падарыць беласнежную ўсмешку і шыкоўную капу валасоў. Гэты прадукт - сапраўдны дарунак богаў людзям. Запраўляючы салат ці падсмажваючы порцыю мяса на аліўкавым алеі, ці наўрад хтосьці сур'езна задумваецца пра гэтак неацэнныя ўласцівасці найкарыснага прадукта.
© Святлана Калтовіч, 2012 г.