Віктар Чабатарэвіч. Людзі БКА.
Чабатарэвіч Віктар
Нарадзіўся ў 1906 годзе у Новым Свержані Менскага павету.
Скончыў настаўніцкую сэмінарыю ў Нясьвіжы. Да 1939 г. працаваў настаўнікам у вёсцы на поўначы Віленшчыны, за нацыянальную дзейнасьць сярод вучняў-беларусаў быў перанесены на працу ў Польшчу. Дасылаў свае карэспандэнцыі ў віленскія выданні «Беларуская крыніца» і «Шлях моладзі». Летам 1941 па польскім даносе арыштоўваўся немцамі. Пазней працаваў у Генеральным школьным інспектараце Беларускай Народнай Самапомачы. Разам з Вінцэнтам Гадлеўскім арганізоўвае антынямецкае падполле. У 1943 годзе-афіцэр-прапагадзіст у беларускім паліцыйным батальёне пры SD (13 батальён), потым перакладчык у менскім SD. У 1944 годзе старшы лейтэнант Чабатарэвіч узначаліў афіцэрскую школу БКА ў Менску, належыў да галоўнай вайсковай камісіі БЦР. На эміграцыі-актыўны дзеяч прабэцээраўскага кірунку, жыў у ЗША. Супрацоўнічаў з газетамі «Беларуская трыбуна». Рэпрэзентаваў беларускую эміграцыю ў сусветных антыкамуністычных арганізацыях. Быў намесьнікам старшыні Беларускага Кангрэсавага Камітэту Амэрыкі.
Памёр 7.10.1963 у Нью-Йорку, ЗША.
У час Другога Усебеларускага Кангрэсу капітан Віктар Чабатарэвіч ад беларускага войска (Беларускае Краёвае Абароны) вітаў удзельнікаў:
"Высокапаважаныя Грамадзяне, Сябры Ўсебеларускага Кангрэсу!
Ад імя ўсіх афіцэраў, падафіцэраў і стральцоў Беларускае Краёвае Абароны прыношу Вам сваё шчырае жаўнерскае прывітаньне.
Гэты дзень, калі ў прабегу апошніх трох дзясяткаў гадоў адбываецца ў сталіцы нашай Бацькаўшчыны Другі Гістарычны Кангрэс, напаўняе нас радасьцю. Сёньня ўвесь беларускі народ выяўляе праз вусны сваіх лепшых сыноў, тут у гэтай залі, сваю волю, выказвае свае нацыянальна-палітычныя правы і жаданьні.
Воля беларускага народу зьяўляецца для нас, беларускіх жаўнераў, сьвятой і нашым найвышэйшым абавязкам. Мы-там, дзе ўвесь беларускі народ, мы-там, дзе волю беларускага народу трэба ўзмоцніць са зброяй у руках, бо для нас зусім ясна, што перад намі стаіць адна толькі праблема-быць або ня быць.
Ужо амаль пяць гадоў, як ідзе жорсткае змаганьне за новую эпоху ў гісторыі чалавецтва. Кладуцца падваліны пад новы сьвет. На папелішчах і развалінах, на пралітай крыві, на касьцёх нашых бацькоў, на ахвярах бальшавіцкага тэрору і зьдзеку, на ахвярах польскага панаваньня над беларускім народам, на пралітай крыві ў змаганьні з бандытамі павінна паўстаць Вольная і Незалежная Беларусь.
Гэта наша апошняе слова!
Гэтым словам я жадаю Вам, Высокапаважаныя сябры Вялікага Кангрэсу, посьпеху ў працы для дабра нашага Беларускага Народу! "
Літаратура:
1) Літ.: М.Ш. [Мікола Шчорс]. Над святою магілаю // Беларуская думка. 1964, № 6;
2) Другі Усебеларускі Кангрэс. Выданьне Беларускай Цэнтральнай Рады, 1954;
3) Язэп Малецкі. Пад знакам Пагоні. Таронта, Пагоня, 1976.
Старшыня Менскай афіцэрскай школы БКА старшы лейтэнант Чабатарэвіч прымае прысягу ў беларускіх жаўнераў 25 сакавіка 1944 года на Пляцу Волі ў Менску. Чабатарэвіч у касцы са свастыкай, з пятліцамі і наплечнікамі оберштурмфюрара.
Афіцэрская школа БКА.
Шэры мундзір М38 Агульных СС з пятліцамі і наплечнікамі старшога лейтэнанта (оберштурмфюрара). Такі мундзір насіў Віктар Чабатарэвіч, калі знаходзіўся на пасадзе афіцэра-прапагандыста ў беларускім паліцыйным батальёне пры SD. Замест арла на левым рукаве ў Чабатарэвіча быў белы тарчык з чырвонай паласой.
Каска агульных СС, якой карыстаўся Чабатарэвіч.
На гэтым фотаздымку Чабатарэвіч у карычневым мундзіры, падобным на мундзір ОТ, з германскімі афіцэрскімі наплечнікамі капітана (дзве зоркі).