ҜӨЗҮНҮЗ АЈДЫН, МӘМЛӘКӘТӘ ТӘЗӘ ТӘҺСИЛ НАЗИРИ ҜӘЛДИ !
Ф.Ф.Әбосзодә on 22 Апрель, 2013
tolishpress.org
Реплика
ҜӨЗҮНҮЗ АЈДЫН, МӘМЛӘКӘТӘ ТӘЗӘ ТӘҺСИЛ НАЗИРИ ҜӘЛДИ!
“Јухарыларда адамы вар” вә јахуд “бу кәл илдә нечә дәфә бала верир?”
Бу ҝүнләр Азәрбајҹан республикасында ән мараглы хәбәр тәһсил назири Мисир Мәрдановун вәзифәсиндән азад едилмәси вә онун јеринә Микајыл Чинҝиз оғлу Ҹаббаровун тәјин едилмәсидир.
Арајыш: М. Ҹаббаров 1976-ҹы илдә Бакыда доғулуб, Бакы дөвләт университетинин бејнәлхалг һүгуг факүлтәсини битириб. Бир ил АБШ-да магистр тәһсили алыб, даһа сонра Азәрбајҹан Дөвләт Игтисадијјат университетини битириб. Нју-Јорк Вәкилләр коллеҝијасынын үзвүдүр. Бир мүддәт Игтисади инкишаф назиринин мүавини, тәзә вәзифәјә тәјин олунанадәк исә “Ичәри шәһәр” тарихи-архитектура комплексинин рәһбәри ишләјиб.
Тәрҹүмеји-һалла бағлы илк суал: Бакыда доғулмаг мүвафиг шәхс һаггында һәлә һеч нә демир. Азәрбајҹан вәтәндашларынын менталитетини вә дөвләт һакимијјәтинин характерини, даһа дәгиг десәк, һаким Әлијевләр кланынын “өзүнүнкүләрдән” башга һеч кимә белә јүксәк вәзифәни етибар етмәдијини нәзәрә алараг, охуҹулар үчүн һәр шејдән мараглысы М. Ҹаббаровун әслән һардан олмасыдыр. Интернет сәһифәләриндә мәһз бу һагда һеч бир мәлуматын олмамасынын өзү артыг шүбһәли ҝөрүнүр, јәни торбада пишик вар!
Бунула әлагәдар, биринҹи олмуш әһвалат: Доғрусу, мәһз кимин хатирәләриндә охудуғум јадымда дејил. Амма бурасы јадымдадыр ки, о шәхсин јаздығына инансаг, ҝүнләрин бир ҝүнү рәһмәтлик Хан Шушински Бакыјә ҝәлибмиш. Хатирәләрини охудуғум мүәллифин јаздығына ҝөрә, о, Ханла икиликдә Бакынын Фүзули мејданында ҝәзиширмиш. Фүзулинин һејкәлини ҝөрән Хан сорушур ки, “бу кимин һејкәлидир”? Киши ҹаваб верир ки: -Мәһәммәд Фүзулинин! “Јәгин јухарыда адамы вар ки, һејкәлини бурада гојублар”, - дејә Хан өз фикрини билдирир. “Хан әми, нә “јухарылар”, нә “адам”, бу, Фүзулидире!”,-дејә һәмсөһбәти онун фикри илә разылашмаг истәмир. Хан исә өз сөзүндә исрар едәрәк, “Јох, мәнә демә, јухарыларда адамы олмаса, шәһәрин мәркәзиндә бу бојда һејкәлини гојмаздылар”, - дејиб дурур. (Аллаһ сәнә рәһмәт еләсин, Хан Шушински!)
Мәсәлә бурасындадыр ки, һакимијјәтинин индики вахтында Илһам Әлијев хүсусилә белә бир јүксәк вәзифәјә, јәни әһалинин һәддиндән артыг наразылыг етдији, мүбалиғәсиз демәк олар, һәр бир аиләнин ҝүндәлик гаршылашдығы бир назирлијә кәнар, өзүнүн танымадығы, даһа да дәгиг десәк, “өзүнүнкү” олмајан бир шәхси тәјин етмәзди!
Бунунла белә, “јухарыларда” адамы вар дејәндә, биз һеч дә И. Әлијевин өзүнү нәзәрдә тутмуруг. Шүбһә јохдур ки, М. Ҹаббаров И. Әлијевин адамыдыр вә бу мәсәләнин тәфәррүатлары ҝеҹ-тез мәлум олаҹаг. Амма бизә белә ҝәлир ки, бу тәјинатда әсас мәсәлә И. Әлијевин өзү илә бағлы дејил. Мәсәлә бурасындадыр ки, Бакы журналистләринин “мәтбәхиндә” ҝәзишән шаијәләрә ҝөрә, АБШ Дөвләт департаментинин рәсми нүмајәндәси Томас Мелиа АР президенти илә ҝөрүшүндә она зәрури ислаһатлар һаггында АБШ-ын тәклифләрини тәгдим едиб. Әҝәр бу хәбәр доғрудурса, онда М. Ҹаббаровун “јухарыдакы” адамынын ким олмасы мәсәләси бир аз ајдынлашыр! Бир сөзлә, јенҝәси ҝүлүм оланын, башына күлүм олар!
Бүтүн бунлара бахмајараг, өлкә әһалисини, илк нөвбәдә зијалылары ән чох марагландыран даһа бир суал тәзә назирин өз јени ишиндә нәләри вә неҹә едә биләҹәји, тәһсил системиндә һансы мүсбәт дәјишикликләр едә билиб-билмәјәҹәји мәсәләсидир.
Бунунла әлагәдар олараг, икинҹи олмуш әһвалат: 80-ҹи илләрдә Бакыда бөјүјүб боја-баша чатмыш “савадлы”, “ағыллы-камаллы” бир “мәһәллә ушағыны” Лерик рајон партија комитәсинә биринҹи катиб ҝөндәрмишдиләр (адыны чәкмәји өзүмүзә ајыб билдик). Өзүнүз фикирләшин, Бакы шәһәриндә бөјүмүш адам һара, уҹгар дағ кәнди һара, мал-гара, гојун-гузу, әкин-бичин һара? Нә олса, јахшыдыр? Ҝүнләрин бир ҝүнү һәмин о катиб бизим “Сосиалист Кубасы” совхозуна ҝәлмишди ки, Кубадан сахламаг вә чохалтмаг мәгсәдилә ора ҝәтирилән “Зебу” ҹинсли кәлләрә тамаша етсин. Ҝәлди, таныш олду, тамаша да етди. Һәр шеј хошуна ҝәлди: кәлләрин өзү дә, онларын чәкиси дә, сахландығы шәраит дә. Сонра нејләсә јахшыды? Јапышды ферма мүдири Ағаверди кишинин јахасындан ки, “бу кәлләр илдә нечә дәфә бала верир”? Јазыг киши, удгунду, сәси батды, һа истәди нәсә десин, дејә билмәди. Неҹә дә дејәјди, нә дејәјди? Ахы, гаршысында дуран биринҹи катибин өзү иди! Буну ҝөрән совхоз директору бир тәһәр араја сөз гатыб, катибин диггәтини башга тәрәфә јөнәлтди. Бунунла да ферма мүдиринин ҹаны гуртарды.
Нијә бу әһвалаты јазырам? Бакыда чох адамлар сорушурлар, аналитикләр баш сындырырлар ки, тәһсил системиндә бир ҝүн дә ишләмәмиш, ондан һеч бир хәбәри олмајан игтисадчы-һүгугшүнас Микајыл Ҹаббаров тәһсил назирлијинә неҹә рәһбәрлик едә биләр? Чох ҝөзәл вә јериндә дејилмиш суал олса да, ҹавабы да ејни дәрәҹәдә садәдир: Рајком катиби һаггында јаздыгларымызы бир даһа диггәтлә охусалар, онда охуҹулара һәр шеј ајдын олар! Һеч нә едә билмәсә дә, јәгин ҝедиб јапышар орта мәктәб директорунун јахасындан ки, бәс мәктәбин игтисади сәмәрәлилик әмсалы вә сәнин “иллик газанҹын” нә гәдәрдир вә, ән башлыҹасы, ҝәлирин нә гәдәри назирә чатмалыдыр? (Амма бурасы мараглыдыр ки, елә олан һалда ким назирин диггәтини башга сәмтә јөнәлтмәлидир ки, заваллы мәктәб директорунун ҹаны биртәһәр гуртармыш олсун?).
Нә ҝөзләмәк олар белә назирин фәалијјәтиндән?
Бунунла әлагәдар олараг, үчүнҹү олмуш әһвалат: Бакыда оларкән, бир ҝүн “Хурал” гәзетинин редаксијасында Әвәз Зејналлы (Аллаһ гапысыны ачсын!) илә ҝөрүшмәли олдум. Сөһбәт әснасында Әвәз сөзү һөкумәтин кадр сијасәтинә ҝәтириб чыхартды. Бу һәмин вахт иди ки, Игтисади инкишаф назири Фәрһад Әлијев (Аллаһ онун да гыпысыны ачсын!) вәзифәдән тәзәҹә азад едилмишди. Әвәзин дедикләриндән: “Бојнума алырам ки, Ф. Әлијеви бизим гәзетдән чох тәнгид едән јох иди! Амма онун јеринә тәјин олунмуш Һејдәр Бабајевә баханда, адамын лап маты-муту гурујур! Һеч олмаса елә адам тәјин едәјдиләр ки, бүтөвлүкдә олмаса да, мүәјјән кејфијјәтләринә ҝөрә Фәрһаддан үстүн олајды! О заваллы Ф. Әлијев бир дәгигә өз кабинетиндә отурмурду, даим орда-бурда өлкә игтисадијјатыны галдырмагла мәшғул иди. Доғрудур, сәһвләри, нөгсанлары да олмамыш дејилди. Она ҝөрә дә биз ону тәнгид едирдик. Амма нә вахт телевизору ачырдын, Ф. Әлијеви республиканын һансыса бир ҝушәсиндә иш башында ҝөрүрдүн! Амма бу Һ. Бабајев тәјин олундуғу ҝүндән өз кабинетиндән бир аддым гыраға чыхмыр. Иши-ҝүҹү дә саһибкарлара верилән кредитләрдән хырда-хырда “откат” јығмагдыр! Вәссәлам! Нә дејәсән белә кадр сијасәтинә?”
Бах белә! Мисир Мәрданову нә гәдәр сөјсәләр дә, ашкар ја ҝизли онун нөгсанларындан вә ишиндәки чатышмазлыглардан нә гәдәр данышсалар да, һеч ким инкар едә билмәз ки, бу киши бөјүк алимдир, өмрүнүн бөјүк бир һиссәси дә тәһсил системиндә кечиб, јәни о, мүәллим олуб, тәһсил системинин ҹикини дә, бикини дә билир. Галды онун шәхси кејфијјәтләринә, һәлә һеч ким ағзыны ачыб дејә билмәз ки, М. Мәрданов филан јердә филан адама гаршы бир биәдәблик, кобудлуг едиб! Бир јахын достумуз демиш, бәд ајагда ону демәк олар ки, Мисир Мәрданов һеч олмаса һәр ҝүн исти тәндир чөрәјини дүкандан өзү алырды!
М. Мәрдановун белә кејфијјәтләри мүгабилиндә Микајыл Ҹаббаровун шәхси кејфијјәтләри һаггында нә демәк олар? Даһа доғрусу, Азәрбајҹанда ону ким вә неҹә таныјыр? Дәрһал ону дејим ки, онунла шәхси танышлығым јохдур. Она ҝөрә дә нә јахшылығына, нә дә пислијинә бир сөз дејиб иманымы јандыра билмәрәм. Бурада јаздыгларымын бир һиссәси Бакы мәтбуатынын материалларына әсасланыр, аз бир һиссәси дә шәхси һәјат тәҹрүбәмдән ирәли ҝәлир.
Бурдаҹа гејд едәк ки, Азәрбајҹан Түркијә дејил ки, бурада М. Ҹаббарову һеч ким танымасын. Әлбәттә, таныјанлар вар, лап јахшы таныјанлар вар. М. Ҹаббаров анҹаг Түркијәдә һиддәтлә суал верә биләрди ки, “Сиз мәним ким олдуғуму танымырсыныз?” Бакы Бакыдыр да, бурда адам танымаға нә вар ки? Хүсусилә, рәһмәтлик Хан демишкән, “әҝәр јухарыларда адамы варса”, онда еләсини чохлары таныјыр!
Азәрбајҹан республикасы рәһбәрлијинин тәзә назирлә бағлы ән инандырыҹы дәлили нә ола биләр? Биринҹиси, М. Ҹаббаров ҹавандыр, ҹәми 37 јашы вар.
Биз дә буну бәјәнирик. Ҹаван кадрларын јүксәк вәзифәләрә ирәли чәкилмәси һамынын үрәјиндән олмалыдыр. Амма ҹаван вар, ҹаван вар да! Ахы әбәс јерә демирләр ки, зәри вер зәрҝәрә ки, гәдрини билсин! Дәмирчини ҝәтириб зәрҝәр гојмаг нә гәдә дүзҝүн олардыса, игтисадчы-һүгугшүнасын да Тәһсил назири тәјин едилмәси бир о гәдәр “дүзҝүн” һесаб едилә биләр!
Һөкумәтин икинҹи дәлили: М. Ҹаббаров бир нечә дил билир.
Олсун, нә дејирик? Амма университетдә бизим естетика мүәллимимиз, дөврүнүн чох ҝөзәл вә савадлы инсанларындан бири олан Рәһим мүәллим дејәрди: “Дејирләр, ири ҝөз ҝөзәл олар. Ким дејиб? Һарада јазылыб? Елә олсајды, онда дәвә чемпион оларды!”
Рәһим мүәллимин сөзү олмасын, мәсәлә чох дил билмәкдә олсајды, онда дүнја дөвләтләринин һамысында полиглотлар вәзифә башында олардылар! Ахы, һәмин чох дил биләнләрин бири И. Әлијевин өзүдүр ки, бир нечә дилдә даныша-даныша он илдә Азәрбајҹан республикасы әһалисини гара ҝүнә гојубдур!
Бунунла демәк истәјирәм ки, чох дил билмәк, шүбһәсиз, М. Ҹаббарова башуҹалығы ҝәтирән бир үстүнлүкдүр. Амма бу мәсәлә онун тәһсил назири тәјин едилмәси үчүн әсас ҝөтүрүлә билмәз!
Бир мәсәлә дә вар. Кимсәләр дејә биләрләр ки, јахшыдыр ки, һеч олмаса он илләрлә вәзифәдә отуран назирләрин бирини чыхартдылар, буна да шүкүр! Гој шүкүр олсун! Амма бу ҝүн шүкүр еләмәк һәлә о демәк дејил ки, сабаһ да һәмин адамлар шүкүр едә биләрләр! Јада салаг јенә дә Фәрһад Әлијеви. Вәзифәдән чыхартдылар. Ондан сонра һәмин вәзифәдә бир нечә назир дәјишсә дә, һеч ким онун кими кејфијјәтлә ишләјә билмәјиб. Әслиндә һәмин назирләрин һамысы бүтүн бу илләр әрзиндә Ф. Әлијевин өз командасы илә гурдуғу игтисади инкишаф моделини дағытмагла мәшғул олублар. Гој о шүкүр едәнләр унутмасынлар ки, М. Ҹаббаровун ҝөрдүјү ишләрә баханда, онлар Мисир Мәрданова рәһмәт охујасы ола биләрләр!
Нәһајәт, лап М. Ҹаббарову гојаг бир кәнара. Тутаг ки, бәзи башга “узунөмүрлү” назирләрин дә вәзифәдән азад олунаҹағы һаггында журналистләрин шаијәләри доғру чыхаҹаг. Олсун. Амма ким тәминат верә биләр ки, ајры-ајры назирләри дәјишмәклә, лап һөкумәти там тәзәләмәклә Азәрбајҹандакы индики вәзијјәти көклү сурәтдә дәјишмәк, әһалинин ҝүзәраныны јахшылашдырмаг, өлкәнин игтисади инкишаф сәвијјәсини галдырмаг олар? Мәнә белә ҝәлир ки, ағлы вә савады башында олан һеч ким белә бир тәминаты вермәз!
Она ҝөрә дә һәр бир Азәрбајҹан вәтәндашы сырға кими гулағындан асмалыдыр ки, Әлијевләр кланынын гурдуғу системи, өлкәдәки сијаси режими бирдәфәлик вә көкүндән дәјишдирмәдән, јухарыда отуранларын һамысыны сүпүрләјиб Каспи дәнизинә төкмәдән, Азәрбајҹан республикасында вәзијјәти һеч вахт дүзәлтмәк олмаз!
Сонда бир даһа гајыдаг тәзә тәһсил назиринин үзәринә вә зарафаты гојаг бир гыраға. Бизим күрд гардашларымыз демишкән, ишиниз јохдур, ушағын сифтәсидир, ҝөрәк сонрасы неҹә олаҹаг?