(no subject)
Чеслав Милош
Попытка
Всматривался, остолбенев, в это лицо. Проносились огни станций метро, но я их не замечал. Ну что тут поделаешь, если взгляд не всемогущ - не может втянуть объект внутрь - стремительно, взахлеб, оставив лишь пустую идеальную оболочку, знак, похожий на иероглиф, на стилизованный рисунок птицы или зверя. Чуть курносый нос, высокий лоб, гладко зачесанные назад волосы, подбородок - ну почему взгляд не всемогущ? - а в розоватой белизне прорезаны отверстия, в которых поблескивает темная лава. Поглотить это лицо, и в то же время пусть оно останется на фоне весенней листвы, стен, волн, пусть плачет, смеется - каким было пятнадцать лет назад, каким будет через тридцать. Обладать. Здесь даже не вожделение. Как бабочкой, рыбой, стеблем травы, только тут еще больше тайны. Вдруг я понял - после стольких попыток дать названия этому миру могу лишь без конца повторять высокое, единственное признание, за границы которого не в силах пробиться: я существую - она существует. Соберитесь в толпы, орите, дудите в трубы, пляшите, рвите на себе одежду - вы лишь повторите это "существует!» К чему все страницы, тонны, библиотеки страниц, если это все тот же лепет, лепет того, кто зародился однажды в иле на отмелях океана? К чему все эти цивилизации под солнцем, красная пыль на распадках городов, пушки и танки в песках пустынь, ведь ничего не добавят они к звукам «существует»?
Она вышла на бульваре Распай. Я остался средь лавины существующих вещей. Бедная губка. Бедная оттого, что не может наполнить себя водой. Река, несчастная оттого, что отражения деревьев и облаков - это не облака и деревья.
с польского
ESSE
Przyglądałem się tej twarzy w osłupiniu. Przebiegały światła stacji metra, nie zauważałem ich. Co można zrobić, jeżeli wzrok nie ma siły absolutnej, tak, żeby wciągał przedmioty z zachłyśnięciem się szybkości, zostawiając za sobą już tylko pustkę formy idealnej, znak, niby hieroglif, który uproszczono z rysunku zwierzęcia czy ptaka? Lekko zadarty nos, wysokie czoło z gładko zaczesanymi włosami, linia podbródka - ale dlaczego wzrok nie ma siły absolutnej? - i w różowawej bieli wycięte otwory, w których ciemna błyszcząca lawa. Wchłonąć tę twarz, ale równocześnie mieć ją na tle wszystkich gałęzi wiosennych, murów, fal, w płaczu, w śmiechu, w cofnięciu jej o piętnaście lat, w posunięciu naprzód o trzydzieści lat. Mieć. To nawet nie pożądanie. Jak motyl, ryba, łodyga rośliny, tylko rzecz bardziej tajemnicza. Na to mi przyszło, że po tylu próbach nazwania świata umiem już tylko powtarzać w kółko najwyższe, jedyne wyznanie, poza które żadna moc nie może sięgnąć: ja jestem - ona jest. Krzyczcie, dmijcie w trąby, utwórzcie tysiączne pochody, skaczcie, rozdzierajcie sobie ubrania, powtarzając to jedno: jest! I po co zapisano stronice, tony, katedry stronic, jeżeli bełkocę, jakbym był pierwszym, który wyłonił się z iłu na brzegach oceanu? Na co zdały się cywilizacje Słońca, czerwony pył rozpadających się miast, zbroje i motory w pyle pustyń, jeżeli nie dodały nic do tego dźwięku: jest?
Wysiadła na Raspail. Zostałem z ogromem rzeczy istniejących. Gąbka, która cierpi, bo nie może napełnić się wodą, rzeka, która cierpi, bo odbicia obłoków i drzew ne są obłokami i drzewami.