З трасянкі на мову (працяг)
дабро: поўнае “дабро” - поўная “згода”
дагавор - дамова
даказваць - даводзіць (белар. “даказваць” - рас. “талдычить”)
дакладчык - чытар, лектар
дальні - лепш: дальны, далёкі; дальшы
дапамагаючы - дапаможны
дапрос - допыт
дарагавізна - даражыня, дарагоўля
дарадчык - дарадца, дараднік
дарэмна - розьняцца: дармá; дарэмна
дастаткова - лепш: досыць; паддастаткам
дасуг - вольны час, спакволя; адпачынак, забава
дасьледчык - дасьледнік
дашкалёнак - дашкаляня
дзейнічаць - дзеіць, дзеяць; чыніць; уплываць
дзесьці - часьцей: недзе
дзецішча - стварэньне; дзіця
дзіцёнак - дзіця
дзяжурны (жарт) - гатовы; прынагодны
дзяжурыць (вычэкваць) - пільнаваць
дзярмо - лайно
днём - удзень
добразычлівы - зычлівы
добрасумленны - сумленны
добраўпарадкаваньне - парадкаваньне; спарадкаванасьць
доказ - довад (белар. “даказваць” - рас. “талдычить”)
долговязый - цыбаты; даўгапялісты
дохлы - здохлы
дравесны - драўняны; дрэўны
драны - падраны, падзерты; абадраны, абдзерты
дружалюбны - таварыскі; (да каго) спрыяльны
дрэсіроўка - дрэсура; муштра; дрэсараваньне
дудкі! - трасца!
духі - парфума
душыцца - парфуміцца
ды не! - дзе там! што ты!
ды ну! - ай-я! дужа-ткі! дзе там! куды там!
ёкнула (сэрца) - запала (сэрца)
жадаць - розьняцца: зычыць (некаму); хацець, жадаць (сабе)
жалезка (рас. “железка”) - жалезіна
жывапіс - пажадана: малярства
жывапісец - пажадана: маляр
жывапісны - маляўнічы
жыльлё - жытло
жыцьцядзейны (энэргічны) - чынны
з мэтай - дзеля
за выключэньнем - з выняткам
за сябе пастаяць - адбараніцца
за тым (прыехала) - дзеля таго (прыехала)
забрацца (у што) - залезьці; убіцца; занурыцца
заведзена (так) - вядзецца (так)
завеса - заслона; паравана (прр.: белар. “завеса” - рас. “петля”)
заводакіраўніцтва - кіраўніцтва завода
загадчык - загаднік
загаловачны - загалоўкавы
задавіцца (у пятлі) - задушыцца (гл.: “падавіцца”)
задача - пажадана: заданьне
задыхáцца (ад кахання) - захлынацца
зазыбаць (рас. “заколебать”) - даняць
зайздросны (чалавек) - зайздросьлівы
заканчваць - лепш: сканчаць, канчаць; даканцоўваць
заключацца (у чым) - палягаць, замыкацца
законапаслухмяны - *законлівы
замахвацца (каменем) - меціцца
замерці - заціхнуць
замова (прадукту) - заказ (рас. “заказ” - белар. “заказ”; рас. “заговор” - белар. “замова”)
замовіць пал. - заказаць (рас. “заговорить” - белар. “замовіць”)
зарыцца - квапіцца, галіцца
затрымлівацца - затрымвацца, затрымоўвацца; (у дарозе) запыняцца
затхлы - затохлы
затым - прысл. потым; тады
зафарбаваны - замаляваны (гл.: “пафарбаваць”)
Збавіцель - Збаўца
зборышча - зборня
зварачны - зварніцкі
згасаючы - згасаны; згасальны
з-за - (прычына) праз; дзеля; з, ад; (месца) з-за (куста)
зімні - зімовы
злоба - злосьць; злаваньне; верадаваньне
злобстваваць - злавацца; верадаваць
знаменьне - знак, знацьба
знатны - слынны; шляхетны
знаходзіцца - лепш: быць; стаяць; сядзець; вісець
зубаскаліць - выскаляцца
зыходзіць (з чаго) перан. - выходзіць (рас. “исходить”)
зыходзіць (крывёю) - сьцякаць
зьберагаць - ашчаджаць; шанаваць; захоўваць
зьвергнуць - зрынуць, скінуць
зьвяно - агніво (ад слова "гнуць”)
зьвяржэньне - скіданьне; скіненьне
зьлязаць - злазіць
зьмяніўшыйся (голас) - зьменены
зьмяюка - зьмяюга; змяюжына
зьнешнасьць - вонкавасьць, знадворнасьць
зьнешне - звонку, знадворку; вонкава
зьнешні - вонкавы, знадворны
зьяўляецца (кім, чым) - ёсьць (кім, чым)
зявака - загавайла; салапяка
і сапраўды - лепш: і праўда
ігрок - гулец; гуляка
ідал - балван
ідалапаклонства - балвахвальства
існуючы - існы
каварны - падступны; здрадлівы
кагосьці - часьцей: некага
казна - скарб
казначэй - скарбнік
кайма - шляк, беражок; аблямоўка; паласа
кайф - слодыч
каленкі - калені; (у дзетак) каленькі
калі-небудзь - лепш: калі; калі-колечы; калі-кольвек; калі-нікалі; некалі; хоць калі
калісьці - часьцей: некалі
каляска - вазок; возік
камэнціраваць - камэнтаваць
канечне, канешне - ведама (прр.: “неабходны”)
канчатковы - лепш: канчальны; даканцовы
капіравальны - капіявальны
каратышка - курдупель
катаржны (цяжкі) - пякельны
катацца - езьдзіць; (туды-сюды) разьязджаць
каціць (ехать) - мчаць; рушыць (пакацілі - рушылі)
качацца (з боку на бок) - хістацца; гойдацца
кінанавіны - навіны кіно (кіна)
кіруемы - кіраваны
кіруючы - кіравальны; кіроўны; кіраўнічы
клацаць - бразгаць (зброяй); ляскаць (зубамі); пстрыкаць (друкаркай)
ключавы - падставовы; вузлавы; каранёвы
княжацкі - княскі
корчыть (зь сябе) - удаваць (але ня “курчыць”!)
край (сподка, стала) - бераг
крануцца (зь месца) - зрушыцца
крануць (душу) - уразіць
крахабор - скнара; хцівец
крочыць - лепш: ісьці; шыбаваць; сігаць
крупіца - каліва
лакіраваць - лякаваць
ламаны (стол) - паламаны
латынь - лаціна
лёсавырашальны - вызначальны, вырочны
лёсаносны - лёсавы
лівень - залева
лідзіраваць - лідараваць
літаральна - пажадана: даслоўна
ліхач - рызыкант, зух, ёмкач
лупавокі - лупаты; зрынаты, зіркаты
любавацца (чым) - цешыцца (чым, з чаго)
любімец - улюбёнец
любіцель - ласун, любец, аматар
любы - кожны; усякі; хоць які
люляць (спадзеў) - песьціць (спадзеў)
лячэбны - лекавы; лекарскі
магчыма - можа; мабыць; мажліва
магчымасьць - змога; магá; мажлівасьць
мажліва - розьняцца: можа; мабыць, мажліва
маладажоны - маладыя
марожанае - марозіва
марскі - пажадана: морскі
марудзіць (рас.: мешкать) - бавіцца; бавіць час
матацца (зь месца на месца) - кідацца
матаць (ехаць) - гнаць; перці
маток - клубок; шпуля
мёртвы - розьняцца: мёртвы; нежывы
між тым - тым часам
міжусобіца - звада; ростырк
мілы - любы
мінулае - лепш: мінуласьць
мірскі - сьвецкі
мноства - лепш: многа
моцнадзейнічаючы - уплывовы; дзейсны; моцна дзейны
муціць: муціць (гадка) - нýдзіць; цягне на ваніты
мучыцель - лютар
мыйка - мыцьцё
мычаць - рыкáць; мыкаць
мэдыцынскі - мэдычны
мэтазгоднасьць - пажадана: дамэтнасьць
мэтанакіраванасьць - пажадана: мэтнасьць; мэтлівасьць
мяжа (рас. “предел”) - граніца; крэс
мямліць (невыразна гаварыць) - гамазіць; мармытаць
мяркуемы - меркаваны
мясапрадукты - мясныя прадукты
на гэты раз - гэтым разам
на пошукі (прыехаў) - шукаць (прыехаў)
на працягу - праз, пераз (але ня “цягам”)
на самой справе - розьняцца: запраўды; насамрэч; у запраўднасьці
набраклы - набрынялы
навёрстываць - намагаць
навічок - навік
наводмаш - наводліў
навярстаць - намагчы
нагадаць укр. - лепш.: напомніць
наглядны - навочны
назло - на злосьць
накапленьне - зьбіраньне; награмаджваньне
накачаны (мускулісты) - здаравяцкі
накіроўвацца - лепш: кіравацца
накірунак, напрамак - кірунак
налічные - гатоўка
налюбавацца - нацешыцца; нагледзецца
нападаючы - нападны; нападнік
напасьледак - пад канец; наастачу
напаўпусты - лепш: паўпусты
наперекор - насуперак; насупор
напрамак укр., гл. “накірунак”
напрамую - наўпрост (гл.: “наўпросты”; прр: “прамы”)
напрыканцы укр. - у канцы; пад канец
напрыклад - лепш: прыкладам
напэўна (рас.: наверное) - пэўна што; пэўна-такі; радзей: пэўна, напэўна
напэўна (рас.: наверняка) - пэўна, пэўна ж (толькі не “напэўна”)
нарвацца - наскочыць; нагадзіцца
народ (паважаў) - лепш: людзі (паважалі)
насалоджвацца (рас. “наслаждаться”) - цешыцца; мець асалоду
насільле - гвалт; сілаваньне, насіленьне
настолькі - лепш.: так, гэтак; такі, гэтакі
наступства пал. - *наступнасьць
насупраць - розьняцца: супраць, проці; насупраць
насьледзтва - спадчына, спадкі; (жывёлы) прыплод
наўпрост - часьцей: проста; радзей: наўпрост
наўпросты ірр. - просты; роўны; скразны (гл. “прамы”, “напрамую”)
нахлынуць - наплысьці; наваліцца
нахохліцца - начапурыцца; надзьмуцца; нашэршыцца
націск - напор; навала
націскны - розьняцца: націсьнены; націскавы
начны - пажадана: ночны
не па сабе - несамавіта
не хапае - не стае; бракуе
неабходна - трэба, патрэбна; пільна (канечна) патрэбна; мусова
неабходнасьць - патрэба; пільная (канечная) патрэба; мус
неабходны - патрэбны; пільна патрэбны; канечны; мусовы; належны
неад’емны - неадымны
неаднаразова - лепш: ня раз
недахоп к.-рус. - загана; хіба; нястача, брак
незадача - пляга
некалькі (чаго) - лепш: колькі
немагчыма - розьняцца: нельга, няможна; немажліва
непазьбежна - няўхільна
непарочны - беззаганны; найчысьцейшы
непаседлівы - няўрымсьлівы
непасрэдна - беспасярэдне
непрыкметна - розьняцца: неўпрыкмет; непрыкметна
несумненна - пэўна; пэўна ж
неўзьлюбіць - незалюбіць
ніколькі - ані; зусім; ні мала
нікудышны - нікчэмны
новаўвядзеньне - навіна
новенькі - узмац. (зусім новы) навюткі; памянш.-люб. новенькі
ноччу - лепш: уночы
ньюансіроўка - ньюансоўля; ньюансаваньне
нямы - немы; нямко
няўдачлівы - нешчаслівы
дагавор - дамова
даказваць - даводзіць (белар. “даказваць” - рас. “талдычить”)
дакладчык - чытар, лектар
дальні - лепш: дальны, далёкі; дальшы
дапамагаючы - дапаможны
дапрос - допыт
дарагавізна - даражыня, дарагоўля
дарадчык - дарадца, дараднік
дарэмна - розьняцца: дармá; дарэмна
дастаткова - лепш: досыць; паддастаткам
дасуг - вольны час, спакволя; адпачынак, забава
дасьледчык - дасьледнік
дашкалёнак - дашкаляня
дзейнічаць - дзеіць, дзеяць; чыніць; уплываць
дзесьці - часьцей: недзе
дзецішча - стварэньне; дзіця
дзіцёнак - дзіця
дзяжурны (жарт) - гатовы; прынагодны
дзяжурыць (вычэкваць) - пільнаваць
дзярмо - лайно
днём - удзень
добразычлівы - зычлівы
добрасумленны - сумленны
добраўпарадкаваньне - парадкаваньне; спарадкаванасьць
доказ - довад (белар. “даказваць” - рас. “талдычить”)
долговязый - цыбаты; даўгапялісты
дохлы - здохлы
дравесны - драўняны; дрэўны
драны - падраны, падзерты; абадраны, абдзерты
дружалюбны - таварыскі; (да каго) спрыяльны
дрэсіроўка - дрэсура; муштра; дрэсараваньне
дудкі! - трасца!
духі - парфума
душыцца - парфуміцца
ды не! - дзе там! што ты!
ды ну! - ай-я! дужа-ткі! дзе там! куды там!
ёкнула (сэрца) - запала (сэрца)
жадаць - розьняцца: зычыць (некаму); хацець, жадаць (сабе)
жалезка (рас. “железка”) - жалезіна
жывапіс - пажадана: малярства
жывапісец - пажадана: маляр
жывапісны - маляўнічы
жыльлё - жытло
жыцьцядзейны (энэргічны) - чынны
з мэтай - дзеля
за выключэньнем - з выняткам
за сябе пастаяць - адбараніцца
за тым (прыехала) - дзеля таго (прыехала)
забрацца (у што) - залезьці; убіцца; занурыцца
заведзена (так) - вядзецца (так)
завеса - заслона; паравана (прр.: белар. “завеса” - рас. “петля”)
заводакіраўніцтва - кіраўніцтва завода
загадчык - загаднік
загаловачны - загалоўкавы
задавіцца (у пятлі) - задушыцца (гл.: “падавіцца”)
задача - пажадана: заданьне
задыхáцца (ад кахання) - захлынацца
зазыбаць (рас. “заколебать”) - даняць
зайздросны (чалавек) - зайздросьлівы
заканчваць - лепш: сканчаць, канчаць; даканцоўваць
заключацца (у чым) - палягаць, замыкацца
законапаслухмяны - *законлівы
замахвацца (каменем) - меціцца
замерці - заціхнуць
замова (прадукту) - заказ (рас. “заказ” - белар. “заказ”; рас. “заговор” - белар. “замова”)
замовіць пал. - заказаць (рас. “заговорить” - белар. “замовіць”)
зарыцца - квапіцца, галіцца
затрымлівацца - затрымвацца, затрымоўвацца; (у дарозе) запыняцца
затхлы - затохлы
затым - прысл. потым; тады
зафарбаваны - замаляваны (гл.: “пафарбаваць”)
Збавіцель - Збаўца
зборышча - зборня
зварачны - зварніцкі
згасаючы - згасаны; згасальны
з-за - (прычына) праз; дзеля; з, ад; (месца) з-за (куста)
зімні - зімовы
злоба - злосьць; злаваньне; верадаваньне
злобстваваць - злавацца; верадаваць
знаменьне - знак, знацьба
знатны - слынны; шляхетны
знаходзіцца - лепш: быць; стаяць; сядзець; вісець
зубаскаліць - выскаляцца
зыходзіць (з чаго) перан. - выходзіць (рас. “исходить”)
зыходзіць (крывёю) - сьцякаць
зьберагаць - ашчаджаць; шанаваць; захоўваць
зьвергнуць - зрынуць, скінуць
зьвяно - агніво (ад слова "гнуць”)
зьвяржэньне - скіданьне; скіненьне
зьлязаць - злазіць
зьмяніўшыйся (голас) - зьменены
зьмяюка - зьмяюга; змяюжына
зьнешнасьць - вонкавасьць, знадворнасьць
зьнешне - звонку, знадворку; вонкава
зьнешні - вонкавы, знадворны
зьяўляецца (кім, чым) - ёсьць (кім, чым)
зявака - загавайла; салапяка
і сапраўды - лепш: і праўда
ігрок - гулец; гуляка
ідал - балван
ідалапаклонства - балвахвальства
існуючы - існы
каварны - падступны; здрадлівы
кагосьці - часьцей: некага
казна - скарб
казначэй - скарбнік
кайма - шляк, беражок; аблямоўка; паласа
кайф - слодыч
каленкі - калені; (у дзетак) каленькі
калі-небудзь - лепш: калі; калі-колечы; калі-кольвек; калі-нікалі; некалі; хоць калі
калісьці - часьцей: некалі
каляска - вазок; возік
камэнціраваць - камэнтаваць
канечне, канешне - ведама (прр.: “неабходны”)
канчатковы - лепш: канчальны; даканцовы
капіравальны - капіявальны
каратышка - курдупель
катаржны (цяжкі) - пякельны
катацца - езьдзіць; (туды-сюды) разьязджаць
каціць (ехать) - мчаць; рушыць (пакацілі - рушылі)
качацца (з боку на бок) - хістацца; гойдацца
кінанавіны - навіны кіно (кіна)
кіруемы - кіраваны
кіруючы - кіравальны; кіроўны; кіраўнічы
клацаць - бразгаць (зброяй); ляскаць (зубамі); пстрыкаць (друкаркай)
ключавы - падставовы; вузлавы; каранёвы
княжацкі - княскі
корчыть (зь сябе) - удаваць (але ня “курчыць”!)
край (сподка, стала) - бераг
крануцца (зь месца) - зрушыцца
крануць (душу) - уразіць
крахабор - скнара; хцівец
крочыць - лепш: ісьці; шыбаваць; сігаць
крупіца - каліва
лакіраваць - лякаваць
ламаны (стол) - паламаны
латынь - лаціна
лёсавырашальны - вызначальны, вырочны
лёсаносны - лёсавы
лівень - залева
лідзіраваць - лідараваць
літаральна - пажадана: даслоўна
ліхач - рызыкант, зух, ёмкач
лупавокі - лупаты; зрынаты, зіркаты
любавацца (чым) - цешыцца (чым, з чаго)
любімец - улюбёнец
любіцель - ласун, любец, аматар
любы - кожны; усякі; хоць які
люляць (спадзеў) - песьціць (спадзеў)
лячэбны - лекавы; лекарскі
магчыма - можа; мабыць; мажліва
магчымасьць - змога; магá; мажлівасьць
мажліва - розьняцца: можа; мабыць, мажліва
маладажоны - маладыя
марожанае - марозіва
марскі - пажадана: морскі
марудзіць (рас.: мешкать) - бавіцца; бавіць час
матацца (зь месца на месца) - кідацца
матаць (ехаць) - гнаць; перці
маток - клубок; шпуля
мёртвы - розьняцца: мёртвы; нежывы
між тым - тым часам
міжусобіца - звада; ростырк
мілы - любы
мінулае - лепш: мінуласьць
мірскі - сьвецкі
мноства - лепш: многа
моцнадзейнічаючы - уплывовы; дзейсны; моцна дзейны
муціць: муціць (гадка) - нýдзіць; цягне на ваніты
мучыцель - лютар
мыйка - мыцьцё
мычаць - рыкáць; мыкаць
мэдыцынскі - мэдычны
мэтазгоднасьць - пажадана: дамэтнасьць
мэтанакіраванасьць - пажадана: мэтнасьць; мэтлівасьць
мяжа (рас. “предел”) - граніца; крэс
мямліць (невыразна гаварыць) - гамазіць; мармытаць
мяркуемы - меркаваны
мясапрадукты - мясныя прадукты
на гэты раз - гэтым разам
на пошукі (прыехаў) - шукаць (прыехаў)
на працягу - праз, пераз (але ня “цягам”)
на самой справе - розьняцца: запраўды; насамрэч; у запраўднасьці
набраклы - набрынялы
навёрстываць - намагаць
навічок - навік
наводмаш - наводліў
навярстаць - намагчы
нагадаць укр. - лепш.: напомніць
наглядны - навочны
назло - на злосьць
накапленьне - зьбіраньне; награмаджваньне
накачаны (мускулісты) - здаравяцкі
накіроўвацца - лепш: кіравацца
накірунак, напрамак - кірунак
налічные - гатоўка
налюбавацца - нацешыцца; нагледзецца
нападаючы - нападны; нападнік
напасьледак - пад канец; наастачу
напаўпусты - лепш: паўпусты
наперекор - насуперак; насупор
напрамак укр., гл. “накірунак”
напрамую - наўпрост (гл.: “наўпросты”; прр: “прамы”)
напрыканцы укр. - у канцы; пад канец
напрыклад - лепш: прыкладам
напэўна (рас.: наверное) - пэўна што; пэўна-такі; радзей: пэўна, напэўна
напэўна (рас.: наверняка) - пэўна, пэўна ж (толькі не “напэўна”)
нарвацца - наскочыць; нагадзіцца
народ (паважаў) - лепш: людзі (паважалі)
насалоджвацца (рас. “наслаждаться”) - цешыцца; мець асалоду
насільле - гвалт; сілаваньне, насіленьне
настолькі - лепш.: так, гэтак; такі, гэтакі
наступства пал. - *наступнасьць
насупраць - розьняцца: супраць, проці; насупраць
насьледзтва - спадчына, спадкі; (жывёлы) прыплод
наўпрост - часьцей: проста; радзей: наўпрост
наўпросты ірр. - просты; роўны; скразны (гл. “прамы”, “напрамую”)
нахлынуць - наплысьці; наваліцца
нахохліцца - начапурыцца; надзьмуцца; нашэршыцца
націск - напор; навала
націскны - розьняцца: націсьнены; націскавы
начны - пажадана: ночны
не па сабе - несамавіта
не хапае - не стае; бракуе
неабходна - трэба, патрэбна; пільна (канечна) патрэбна; мусова
неабходнасьць - патрэба; пільная (канечная) патрэба; мус
неабходны - патрэбны; пільна патрэбны; канечны; мусовы; належны
неад’емны - неадымны
неаднаразова - лепш: ня раз
недахоп к.-рус. - загана; хіба; нястача, брак
незадача - пляга
некалькі (чаго) - лепш: колькі
немагчыма - розьняцца: нельга, няможна; немажліва
непазьбежна - няўхільна
непарочны - беззаганны; найчысьцейшы
непаседлівы - няўрымсьлівы
непасрэдна - беспасярэдне
непрыкметна - розьняцца: неўпрыкмет; непрыкметна
несумненна - пэўна; пэўна ж
неўзьлюбіць - незалюбіць
ніколькі - ані; зусім; ні мала
нікудышны - нікчэмны
новаўвядзеньне - навіна
новенькі - узмац. (зусім новы) навюткі; памянш.-люб. новенькі
ноччу - лепш: уночы
ньюансіроўка - ньюансоўля; ньюансаваньне
нямы - немы; нямко
няўдачлівы - нешчаслівы