У пошуках «Цара Давыда»
У 1892 г. выйшла ў свет кніга Генрыха Татура, у якой аўтар згадаў пра таямнічы каменны стод у Ігуменскім павеце пад назвай "Цар Давыд". У 2010 г. мы выправіліся на пошукі легендарнага стода. Якія былі вынікі, і хто такі "Цар Давыд", Вы зможаце даведацца з майго гісторыка-этнографа-краязнаўчага дэтэктыву "У пошуках «Цара Давыда»": kryuja.org/
( Read more... )
Пра вялесапаклонства я зразумеў.
А вось зусім не раузмею "короче, я остаюсь "при своем", а наш разговор с этого момента считаю исчерпанным". Гэта значыць, што думка, якая не адпавядае Вашай, з'яўляецца неправільнай? У артыкуле я напісаў пра магчымасць антрапаморфнасці "Цара Давыда" (калі агулам гэтая назва аўтэнтычная, а не прыдуманая Татурам). Рэшткі паданняў пра Давыдаў камень звязваюць паходжанне якраз з "нейкім мужчынам". Галоўнай крыніцай у дадзенай сітуацыі з'яўляецца вусная традыцыя. Паводле яе, "Цар Давыд" каменнай бабай не называецца, вонкавая антрапаморфнасць камяня не згадваецца, а наадварот падкрэсліваюць, што гэта быў вялізны камень. Ніхто не казаў, што ён быў на Святой Горцы і памяці пра гэта няма. Крыж на горцы таксама не мае вонкавай антрапаморфнасці, "бабай" не называецца.
Але ніяк не ўцямлю, пры чым тут бартаўскія каменныя бабы, калі ў нас свая традыцыя тых самых "каменных баб".
Гіпатэтычна можна было б прыняць версію, што Цар Давыд раней быў антрапаморфным каменным стодам, які стаяў на Святой Горцы. Але не проста стаяў, але і зараз стаіць - і гэта каменны крыж. Аднак, гэта ЦАЛКАМ СУПЯРЭЧЫЦЬ усім атрыманым звесткам тамтэйшай вуснай традыцыі. Усе людзі адрозніваюць Давыда і следавік з крыжом на горцы. Гэта дакладна для ХІХ-ХХІ стст. Як там было ў сярэднявеччы, гэта ўжо вызначыць ніяк нельга.
Reply
"А вось зусім не раузмею "... наш разговор с этого момента считаю исчерпанным". Гэта значыць, ..." -- Ну, погорячился я, извините.
"Гэта значыць, што думка, якая не адпавядае Вашай, з'яўляецца неправільнай?" -- Возможно, что ваше мнение и на самом деле правильнее моего, но наверняка этого не знаем мы оба. :)
"У артыкуле я напісаў пра магчымасць антрапаморфнасці "Цара Давыда"" -- вот такие повороты вашей мысли меня и радуют.
"Галоўнай крыніцай у дадзенай сітуацыі з'яўляецца вусная традыцыя //а свидетельство Татура, значит, явл. лишь второстепенным или вообще никчемным источником по внешности "Давыдка"?..//. Паводле яе, "Цар Давыд" каменнай бабай не называецца, вонкавая антрапаморфнасць камяня не згадваецца ..." -- тут-то нашы "методолог. подходы" и не сходятся. по моему, устн. традиция (точнее, с теч. времени простонародной этиологией определенным образом переосмысленные "воспоминания") о /предполагаемой мною/ антропоморфности "ЦД" всё же сохранилась, но вся беда в том, что до наших дней она "дотянула" лишь в "стертом" виде и сейчас еле заметно проступает из-за словесной мути сказок о якобы захороненной на СГ "святой бабе" и о "малорослом мужичке по имени Давыд" /а случайно не около метра в рост был этот мифический "Давыдка"? а? как вы думаете?/, якобы жившем в Лядах или где-нибудь еще на Смилавиччыне до воздвижения якобы в память об этом мужичке одноименного каменного идола. (надеюсь, щас уже более понятным макаром изъяснил, в чем собственно заключается суть моего "парадигмально-лингвистического" подхода к решению обсуждаемой и ей подобных проблем.)
"Ніхто /а так уж и никто?/ не казаў, што ён быў на Святой Горцы і памяці пра гэта няма." -- да, вы (почти) правы -- ныне люди ясно уже не помнят о (предпол.) нахождении "ЦД" на Святой Горке, но за то они в некот. смысле "помнят" о находившейся там "святой бабе": "... - Ну, там нехта першы пахараніўся - святая баба была. След нейкі там быў назначаны.", -- по моему, фразу "святая баба была" из повествования А. У. Блецкой можно интерпретировать и так, что (до 1930-х?..) на СГ находился не только камень-следовик, но также каменный антропоморфный языч. болван.
"Але ніяк не ўцямлю, пры чым тут бартаўскія каменныя бабы, калі ў нас свая традыцыя тых самых "каменных баб"." -- своя так своя, но я в своем 1-ом посте совсем не об этом пытался пробормотать, а о типологической близости польско-, литовско- и беларускоязычного именований каменных антропом. идолов раннесреднев. поры.
К вашей версии я отношусь, так сказать, с холодком в основном по 2 нижеизл. причинам:
1) потому, что не нахожу веских оснований недоверять Татуру, который безвести пропавшего "Давыдка"[=каменную «святую бабу»], по сути, охарактеризовал как "более-менее форменный столб с резными изображениями или чертами в верху лица человеческого";
2) потому, что, по вашим же словам, «вяскоўцы ..... лёгка змянялі месцазнаходжанне Давыдава камня, і пры гэтым самі дзівілся, як ён раней мог быць на Святой Горцы, а пасля ў іншай вёсцы.».
Но только вы, пожалуйста, не обижайтесь на меня, жмудина нетесанного. Просто продолжайте работать в том же духе, и всё будет ОК. Впрочем, если не обходить сторонкой очень высокую вероятность факта уничтожения "Давыдка" в 1930-х, то было бы логично вообще воздержаться от поисков где бы там нибыло пропавшего священного изваяния...
Reply
Reply
"Яшчэ адзін цікавы помнік знаходзіцца паміж вёскамі Гудавічы і Верхлес Чэрвеньскага раена Мінскай вобласці, на ўсход ад Смілавіч. Аляксандр Ельскі яшчэ ў 1890 годзе пісаў, што там маецца так званая Святая Горка, на якой пасярод кучкі камянёў ляжыць камень з выявай адбітка чалавечай ступні. [....].
Прыблізна за 1 км на ўсход ад Святой Горкі раней стаяў каменны стод у выглядзе слупа з чалавечым тварам. Стод у народзе называўся «Цар Давід». Хоць здымкі ці замалёўкі яго пе захаваліся, але народная назва дае магчымасць высунуць некаторыя меркавапні пра знешні выгляд стода. У беларускім народным мастацтве, у прыватнасці скульптуры, цара Давіда было прынята паказваць з каронай на галаве, падпяразанага. Напэўна, і стод меў нейкую падобную дэталь. На жаль, «Цар Давід» быў знішчаны ў 1930-я гады пры будаўніцтве шашы."
вот бы мне разузнать, откуда он почерпнул такую уникальную инфу, т. е. инфу о былом нахожд. "ЦД" на расстоянии ИМЕННО 1 км (может "около 1 км"??) НА ВОСТОК (??) от Святой Горки...
по утвержд. Зайковского, "ЦД" был уничтожен "пры будаўніцтве шашы." (?!?) Ага, -- сообразил ваш покорный слуга, прочтя эту фразу, -- тогда вроде как выходит, что нашего "Давыда", который до начала 1930-х угрюмо стоял к востоку от Смилавич, *возле (ещё неасфальтированной) дороги Смилавичы--Карпилаукский курганный могильник (sic!), какие-то тупорылые бедолаги взорвали /?/ вовсе не развлечения ради и не в ходе какой-ниб. очередной кампании "борьбы с пережитками и мракобесием", а во время строит. Могилевского шоссе (=закончено в 1932; если я чего не путаю, дорога Смилавичы-Слабодка на статус шоссе пока что не тянет, не так ли?). Так-что если искомый нами св. болван когда-либо и находился на Святой Горке (?.. если б вы знали, как мне хочется в это верить...), то лишь до 1890 г. А может и не находился. Никогда. :(
Reply
З гэтым будаўніцтвам няясна.
Шаша маглі і так вылезці, як проста слова, без рэальнага зместу.
Той жа Давыдаў камень цяпер знаходзіцца на захад ад Слабодкі прыкладна ў кіламетр. І, паводле звестак інфармантаў, раней таксама быў ля дарогі. У раёне спіртзавода і карчмы.
Reply
Reply
Да Смілавіч сапраўды блізка. На старой частцы могілак і дагэтуль можна пабачыць надмагіллі Татураў (нейкая галіна роду). Як мы высветлілі, пра Давыдаў камень у Смілавічах ведалі. І Татур ведаў. Адзінае пытанне: ці бачыў ён сам? Вядома, што ён ладзіў вандроўкі па Мінскай губерніі, так што мог рэальна і заехаць.
"Перевернуть бы его вверх дном и осмотреть как следует, -- мож тогда и прояснилось бы чё..."
- Яшчэ туды абавязкова з'ездзім
Reply
Reply
Leave a comment