Կենտրոնական բակնի խայտարակությունը
Լավ` շարունակեմ մուննաթներիս շարանը: Ես իհարկե իրականումբարի ու ոչ կոնֆլիկտաին մարդ եմ (տեսնես մեկը հավատած թե չե), սակայն երբ որ գործը հասնումա դրան որ արդեն դանակնելա ոսկոռին անցել գնացելա, համարում եմ սխալ լռել ու մոռանալ:
Մի փոքր նարածություն` ես ին հաիրիկիս հետ շատ վաղուց զբաղվում էնք նումիզմատիկայով (տենց մի հատ հոբբի է որ մեծ մարդիկ սկսում են երեխաների պես ուրախանալ որ մի հատ անծանոթ երգրի մետաղադրամ են գտնում կամ գնում): Դե կյանքներ տենց դասավորվե որ զինվորականի ընտանիք էինք ու շատ երկիրներով ֆռֆռացել ու ապրել էնք: Եվ սկսեցինկ հավագել ու տենց: Նոր ժամանակաշրջանում` հենց Հայաստանը անկախացավ ու սկսեց իր մետաղադրամները հանել մեք շատ ուրախացանք ու մեր հավաքացուն սկսեց համալրվել մեր հայկական դրամներով (դե ոսկու դրամների մեծ արժեքի պատճառով մենք կենտրոնացանկ արծափյա դրամների վրա) չնայաց մեկա ամբողջը չունենք` թանկե այս հաչույքը:
Դե էլ ինչ գլուխ ցավացնեմ` անցնենկ առաջ: Մեր դրամները վաճառվում են Հայաստանի Կենտրոնական Բանկի մասնագիտածված խանութ սրահում: Դե արդեն պարզա չե որ տեղի են ունենում լիքը ոչ սիրուն ու պետական համարգի աշխատողին ոչ վայել միջադեպեր ու մախինացիաներ: Պարզ չի? Լավ, պարզաբանեմ` մետաղադրամները տպագրվում են արտերկրում, քնի որ մենք չունենկ համապատասխան (монетный двор) կներեկ հայերեն չգիտեմ ոնցա: Բայց դա նորմալ է, բավականին զարգացաց երկրներ չունեն իրենց սեփական այս նույնից, ու լավ էլ ապրում են, կարիք էլ չկա: Հինական չարաշահումները սկսվում են այստեղ Հայաստանում: Քանի որ գործի է անցնում Կապիտալիստական Էկոնոմիկաի հիմնական շարժող ուժը` ՍՊԵԿՈՒԼՅԱՑԻԱՆ:
Այո տպաքանակը պուճուրա լինում ու արագ պիտի որ սպառվի: Ու այստեղ գործի են անցնում տարբեր մեխանիզմերը, որոնք նենք հիմա և կդիտարկենք:
ա. Դալալներ: Մարդիք ովքեր հին սովետական շրջանում կդատվեին սպեկուցիա համար: Իրենք գալիս են իրենց ամբողջ ընգերական շրջապատով ընտանիքով ու նույնիսկ անծանոթներով, կանգնում են հերթ գնում են ինչ հնարավոր է ինչքան հնարավոր է և սպասելով մեկ-երկու ամիս եռակի գնով վաճառում են ոսկու շուկաներում և վերնիսաժներում:
բ. Համակարգի աշխատողներ: Այս խմբում ներգրավված են բոլորը հավագարարից սկսած մինջև վարչության պետեր:
1. Հավագարարները ինֆորմացիա են ծախում դալալներին, փողով հերթ են կանգնում գնում են տոկոսով: Նուն ձևով աշխատում են քիչ թե շատ աշխատող բայց մեծ դեր չկատարող անձնակազմը:
2. Եթե աշխատողը ունի ինչ որ չափի կշիռ: Այս դեպքում իրեն վերապահվում է հնարավորություն արտահերտ գնել, գնել այն քանակի ինչքան կկարողանա կամ կկամենա:
3. Կշիռ ու պաշտոն ունեցողները: Իրենք նույնիսկ ներգև չեն իջնում: Ամեն ինչը արվում է ու համակարգվում է զանգով:
գ. ՊՊԾ ոստիկան: Այստեղ աշխատում է դռնապահի գործոնը` ով կառավարում է մուտքը դեպի "вожделенная кормушка" ու չի ենթարկվում ոչ ա-ին ոչ էլ բ-ին (բ3 իհարկե բացարությունա) նա դարնում է համարյա որոշիչ:
Դե տենց էլի: Հիմա էլ վերջի բանը ասեմ ու ֆսիո: Այ պատկերացրեկ, հերթը կանգնեցիր, ներս մտար, հասար ուզածիտ դրամը գնեցիր ահա պիտի վճարես ու քեզ մուննաթով ասում են` մեր մեքենան արդեն մի շաբաթա չի աշխատում չգիտեկ ինչա, քարտերով չենք ունդունում, նալիշնիկով բերեք (իսկ դա նշանակում է դուրս գալ գնալ մօտակա բանկոմատից գումար հանել ու գալ նորից հերթ կանգնել): Դու զարմանում ես ու ասում ես` հա բայց դա ՀԿԲ է և չի կարող պատահել որ հենց ձեր մոտ ու հենց մեկ շաբաթ չի աշխատում քարտաին համակարգը: Փաստորեն "կոշկակարը արանձ կոշիկների" տարբերակնա ու են էլ մուննաթով:
Ֆսյո...