Казахский - 22. Достоверно-прошедшее время (отрицательная форма)
Образуется с помощью отрицательных слов жок и емес, которые идут после глагола. Аффикс времени тот же, но личные окончания добавляются к отрицательным словам жок и емес. Поскольку отрицательные слова оканчиваются на глухой согласный, в окончаниях происходит соответствующее чередование первого согласного. Разницы в значениях между отрицательными словами нет никакой.
То есть так, например:
Мен сүйген жоқпын. Олар төлеген емес (они не платили). Ол піскен жоқ. Сіз ойнаған емессіз (не шутили). Сіздер аяған емессіздер (не жалели). Мен сатқан жоқпын. Біз білген емеспіз. Мен мақтаған жоқпын (не хвалил). Сен сұраған жоқсың. Ол күткен емес (не ждал).
Два диалога:
- Балам, сен жаңа қандай мультфильм көрдің?
- Апа, мен «Қарлығаштың (у ласточки) құйрығы (хвост) неге айыр?(разделеный)» деген мультфильмді көрдім.
- Ол саған ұнады ма?
- Әрине, бұл мультфильм маған өте ұнады. Кіп-кішкентай құс (птица) бүкіл адамдар үшін жақсылық жасады.
- Көрдің бе, балам, демек (короче), мультфильмдегі сияқты (как в мультфильме) өмірде (в жизни) жақсылық және жамандық, мейрімділік (доброта) және қатігездік (бессердечие) болады.
- Апа, менің мейірімді болғым келеді, адамдарға көп жақсылық жасағым келеді.
- Әрине (малыш), сен әлі-ақ өсерсің (большой вырастешь), арманыңа жетерсің. Мультфильмде саған тағы не ұнады?
- Апа, маған мультфильмнің музыкасы ұнады.
- Сәлеметсіз бе! Сізден сынақ тестерінің (о испытательных тестах) қорытындысын (их результатах) білуге бола ма?
- Сәлеметсіз бе! Сіз қандай мамандыққа (специальности) тапсырдыңыз?
- «Компьютерлік бағдарламалау (программирование)» мамандығына.
- Түсінікті. «Компьютерлік бағдарламалау» мамандығы бойынша сынақ тестерінің қорытындысы шықты (готовы). Сіздің аты-жөніңіз кім?
- Асқар Ғалымұлы.
- Сіз жоғары (высокий) балл жинадыңыз (набрали). Құттықтаймын (поздравляю).
- Рақмет! Сынақ тестерінің қорытындысын тағы қайда жазды (висят)?
- Ол туралы мәліметтер сырттағы тақтада (на доске) ілулі тұр. Сол тақтадан көре аласыз. Республикалық газеттерден оқи аласыз.
- Рақмет! Сау болыңыз.
Мультик.
Слова:
бұлт - туча
қария - старик (к которому поехали, в других сериях они его обычно называют Ата)
су - вода
су қайнады - вода кипит
сұйықтық - жидкость
қатты - твердое (описываются три состояния воды, газ русизм при этом)
мұз - лед
сүмелек - сосулька
бу - пар
То есть так, например:
Мен сүйген жоқпын. Олар төлеген емес (они не платили). Ол піскен жоқ. Сіз ойнаған емессіз (не шутили). Сіздер аяған емессіздер (не жалели). Мен сатқан жоқпын. Біз білген емеспіз. Мен мақтаған жоқпын (не хвалил). Сен сұраған жоқсың. Ол күткен емес (не ждал).
Два диалога:
- Балам, сен жаңа қандай мультфильм көрдің?
- Апа, мен «Қарлығаштың (у ласточки) құйрығы (хвост) неге айыр?(разделеный)» деген мультфильмді көрдім.
- Ол саған ұнады ма?
- Әрине, бұл мультфильм маған өте ұнады. Кіп-кішкентай құс (птица) бүкіл адамдар үшін жақсылық жасады.
- Көрдің бе, балам, демек (короче), мультфильмдегі сияқты (как в мультфильме) өмірде (в жизни) жақсылық және жамандық, мейрімділік (доброта) және қатігездік (бессердечие) болады.
- Апа, менің мейірімді болғым келеді, адамдарға көп жақсылық жасағым келеді.
- Әрине (малыш), сен әлі-ақ өсерсің (большой вырастешь), арманыңа жетерсің. Мультфильмде саған тағы не ұнады?
- Апа, маған мультфильмнің музыкасы ұнады.
- Сәлеметсіз бе! Сізден сынақ тестерінің (о испытательных тестах) қорытындысын (их результатах) білуге бола ма?
- Сәлеметсіз бе! Сіз қандай мамандыққа (специальности) тапсырдыңыз?
- «Компьютерлік бағдарламалау (программирование)» мамандығына.
- Түсінікті. «Компьютерлік бағдарламалау» мамандығы бойынша сынақ тестерінің қорытындысы шықты (готовы). Сіздің аты-жөніңіз кім?
- Асқар Ғалымұлы.
- Сіз жоғары (высокий) балл жинадыңыз (набрали). Құттықтаймын (поздравляю).
- Рақмет! Сынақ тестерінің қорытындысын тағы қайда жазды (висят)?
- Ол туралы мәліметтер сырттағы тақтада (на доске) ілулі тұр. Сол тақтадан көре аласыз. Республикалық газеттерден оқи аласыз.
- Рақмет! Сау болыңыз.
Мультик.
Click to viewСлова:
бұлт - туча
қария - старик (к которому поехали, в других сериях они его обычно называют Ата)
су - вода
су қайнады - вода кипит
сұйықтық - жидкость
қатты - твердое (описываются три состояния воды, газ русизм при этом)
мұз - лед
сүмелек - сосулька
бу - пар