Ĝi estas neniel logika, se rigardi la bazajn sencojn de "ŝati". Ve, la verbo ne aperas en la Fundamenta Ekzercaro, sed la Fundamenta Vortaro tradukas ĝin jene:
Eĉ konsiderante, ke la Fundamentaj tradukoj estis poste iom "vastigitaj", la angla "esteem" neniel uzeblus por la priparolata senco; temas nur pri la paŭsaĵo de la angla help-turno "Would you like to..." = "Ĉu vi volus... " (!)
La baza verbo "(to) like" en la angla ĝenerale ja signifas "ŝati" (ekz., "He likes to read" = Он любит читать = Li ŝatas legi; "She likes him but does not love him" = Он ей нравится, но она его не любит = Ŝi ŝatas lin, sed ne amas (lin)), sed la duavicaj signifoj estas ankaŭ "voli, deziri, preferi". Jen ekzemploj (la anglaj parolturnoj kaj iliaj rusaj tradukoj estis ĉerpitaj de mi el granda kaj aŭtoritata vortaro; ne estis mi, kiu elpensis ilin!):
* I should / would like = я хотел бы; мне хотелось бы = Mi (ja) volus/dezirus * Do as you like = делайте, как вам угодно = Agu/faru laŭ via plaĉo, laŭdezire * I'd like you to go = я бы хотел, чтобы ты ушёл = Mi volas/volus, ke vi (for)iru.
Ni komparu la du unuajn sencojn de "ŝati" el NPIV (la lastan, trian sencon mi ja malaprobas) kun la ekzemploj de Z.
1. Rigardi ion kiel valoran, gravan, havindan aŭ ĝuindan. Jen la Z-aj uzoj: "mi tre alte ŝatas la meritojn de la Pariza Grupo", "nur suferinto ŝatas feliĉon", "bono posedata ne estas ŝatata"; kma. Sed nenio simila al "Mi ŝatus ke" kaj "Mi ŝatus (fari ion)".
2. Havi favoran opinion pri iu (aŭ io). Jen la Z-aj uzoj: "ŝteletiston oni batas, ŝtelegiston oni ŝatas", "kiu hundon mian batas, min mem ne tre ŝatas", "knabino kiu vin estimas kaj ŝatas, kvankam ŝi vin ankoraŭ ne amas"; kma. La lasta ekzemplo estas plej ilustra: ĝi ja rivelas la klaran diferencon inter "estimi", "ŝati" kaj "ami". Ĉiuokaze - denove nenio simila al "Mi ŝatus ke" kaj "Mi ŝatus (fari ion)".
Jen kelkaj pliaj "elpensitaj" ekzemploj por montri la misan sencon de "ŝati" ĉi-kuntekste: * Ĉu vi ŝatus kafon? (la fakta senco = "ĉu vi volas?") - Mi ja ŝatus ĝin (= mi ja eble preferus ĝin; mi eble daŭre konsumus ĝin), sed ĝi grandigas mian sangopremon, do mi preferas mineralakvon (la respondo temas ne pri la konsento aŭ malkonsento al la propono, sed pri la konscia malprefero). * Ĉu vi ŝatus, ke mi akompanu vin? (la fakta senco = "ĉu vi volas, ke mi vin akompanu tuj? ĉu mi kuraĝus peti vian permeson por la akompano?") - Mi ja ŝatus, se vi estus mia akompananto (= plaĉus al mi, se vi iam akompanus min; mi estus plezurigita, se vi akompanus min), sed hodiaŭ mi devas veturi sola (ĉi-kuntekste do temas pri iu ajn "(mal)ŝatado", sed pri la forrifuzo pro maldeziro aŭ neeblo!).
Espereble mi sukcesis esprimi mian opinion klare. Mi ripetu, ke mi neniel planas "batali" kontraŭ tiu uzo de "ŝati", sed laŭ miaj personaj preferoj ĝi ja estas evitinda.
Mi ĉiam elektas vorton por konkreta situacio, povas esti plej diversaj nuancoj. Cetere, en la germana estas pli-malpli sama situacio kiel en la angla (lieben/moechten). Nu kaj certe, ni pensas en E-o, sed ne tradukas ĉiun vorton aparte. Tamen mi jam diris: ekde nun mi strebos pli atente pripensi la vort-uzon.
Pri la nuancoj mi neniel respondecas! Kiom da kapoj - tiom da nuancoj! :)
> Tamen mi jam diris: ekde nun mi strebos pli atente pripensi la vort-uzon. Mi neniel dezirus insisti pri io ajn; same mi tute ne ŝatas instrui kompetentulojn. Mi nur esprimis mian personan ŝatatan opinion, sed vi ja plene rajtas agi tiel, kiel vi volas! :)
ŝat' estimer | esteem | viel halten, grossen Werth legen | дорожить | cenić, oceniać, szacować
Eĉ konsiderante, ke la Fundamentaj tradukoj estis poste iom "vastigitaj", la angla "esteem" neniel uzeblus por la priparolata senco; temas nur pri la paŭsaĵo de la angla help-turno "Would you like to..." = "Ĉu vi volus... " (!)
La baza verbo "(to) like" en la angla ĝenerale ja signifas "ŝati" (ekz., "He likes to read" = Он любит читать = Li ŝatas legi; "She likes him but does not love him" = Он ей нравится, но она его не любит = Ŝi ŝatas lin, sed ne amas (lin)), sed la duavicaj signifoj estas ankaŭ "voli, deziri, preferi". Jen ekzemploj (la anglaj parolturnoj kaj iliaj rusaj tradukoj estis ĉerpitaj de mi el granda kaj aŭtoritata vortaro; ne estis mi, kiu elpensis ilin!):
* I should / would like = я хотел бы; мне хотелось бы = Mi (ja) volus/dezirus
* Do as you like = делайте, как вам угодно = Agu/faru laŭ via plaĉo, laŭdezire
* I'd like you to go = я бы хотел, чтобы ты ушёл = Mi volas/volus, ke vi (for)iru.
Ni komparu la du unuajn sencojn de "ŝati" el NPIV (la lastan, trian sencon mi ja malaprobas) kun la ekzemploj de Z.
1. Rigardi ion kiel valoran, gravan, havindan aŭ ĝuindan. Jen la Z-aj uzoj: "mi tre alte ŝatas la meritojn de la Pariza Grupo", "nur suferinto ŝatas feliĉon", "bono posedata ne estas ŝatata"; kma. Sed nenio simila al "Mi ŝatus ke" kaj "Mi ŝatus (fari ion)".
2. Havi favoran opinion pri iu (aŭ io). Jen la Z-aj uzoj: "ŝteletiston oni batas, ŝtelegiston oni ŝatas", "kiu hundon mian batas, min mem ne tre ŝatas", "knabino kiu vin estimas kaj ŝatas, kvankam ŝi vin ankoraŭ ne amas"; kma. La lasta ekzemplo estas plej ilustra: ĝi ja rivelas la klaran diferencon inter "estimi", "ŝati" kaj "ami". Ĉiuokaze - denove nenio simila al "Mi ŝatus ke" kaj "Mi ŝatus (fari ion)".
Jen kelkaj pliaj "elpensitaj" ekzemploj por montri la misan sencon de "ŝati" ĉi-kuntekste:
* Ĉu vi ŝatus kafon? (la fakta senco = "ĉu vi volas?") - Mi ja ŝatus ĝin (= mi ja eble preferus ĝin; mi eble daŭre konsumus ĝin), sed ĝi grandigas mian sangopremon, do mi preferas mineralakvon (la respondo temas ne pri la konsento aŭ malkonsento al la propono, sed pri la konscia malprefero).
* Ĉu vi ŝatus, ke mi akompanu vin? (la fakta senco = "ĉu vi volas, ke mi vin akompanu tuj? ĉu mi kuraĝus peti vian permeson por la akompano?") - Mi ja ŝatus, se vi estus mia akompananto (= plaĉus al mi, se vi iam akompanus min; mi estus plezurigita, se vi akompanus min), sed hodiaŭ mi devas veturi sola (ĉi-kuntekste do temas pri iu ajn "(mal)ŝatado", sed pri la forrifuzo pro maldeziro aŭ neeblo!).
Espereble mi sukcesis esprimi mian opinion klare. Mi ripetu, ke mi neniel planas "batali" kontraŭ tiu uzo de "ŝati", sed laŭ miaj personaj preferoj ĝi ja estas evitinda.
Reply
Cetere, en la germana estas pli-malpli sama situacio kiel en la angla (lieben/moechten). Nu kaj certe, ni pensas en E-o, sed ne tradukas ĉiun vorton aparte.
Tamen mi jam diris: ekde nun mi strebos pli atente pripensi la vort-uzon.
Reply
> Tamen mi jam diris: ekde nun mi strebos pli atente pripensi la vort-uzon.
Mi neniel dezirus insisti pri io ajn; same mi tute ne ŝatas instrui kompetentulojn. Mi nur esprimis mian personan ŝatatan opinion, sed vi ja plene rajtas agi tiel, kiel vi volas! :)
Reply
Leave a comment