Dec 03, 2006 15:01
Door onze redacteur Ellen de Bruin
Dichten is geen goede therapie
Bij depressie of het verwerken van een trauma kan schrijven
therapeutisch werken. Dichten helpt niet zo goed als het vertellen van
een verhaal.
Over je gevoelens schrijven is goed voor de geestelijke en
lichamelijke gezondheid. Steeds meer psychologen en psychotherapeuten
laten cliënten hun depressies, trauma's, stress en fobieën van zich
afschrijven - het is een van de weinige psychotherapeutische
interventies waarvan het gunstige effect wetenschappelijk is
aangetoond. Tegelijkertijd is bekend dat mensen die van schrijven hun
beroep hebben gemaakt, vaker depressief zijn dan de rest van de
bevolking en dat dichters, met name vrouwelijke dichters, het slechtst
af zijn. Waarom helpt hun 'schrijftherapie' niet?
De Amerikaanse psychologen James Kaufman en Janel Sexton hebben voor
het eerst uitgebreid literatuuronderzoek gedaan naar deze paradox. Eén
van de redenen, schrijven ze in het nieuwste nummer van Review of
General Psychology, is dat gedichten te weinig narratief zijn.
Na het schrijven van een gedicht hoeft iemand nog steeds niet het
gevoel te hebben dat hij het leven begrijpt. Dan biedt het schrijven
van verhalen meer betekenis, structuur en houvast.
Mensen die werkzaam zijn als expressief kunstenaar lijden vaker dan
gemiddeld aan depressies of andere psychische stoornissen. Schrijvers
hebben de meeste psychische problemen, en binnen die groep zijn het
vooral de dichters, met name de vrouwelijke dichters die vaak ziek
zijn en relatief vaker zelfmoord plegen.
Nu zijn schrijvers en dichters vermoedelijk al meer tot depressie
geneigd dan andere mensen. Schrijven kan een poging tot zelftherapie
inhouden, aldus de psychologen: als sommige schrijvers een ander
beroep hadden, zouden ze er misschien nog erger aan toe zijn. Het werk
van dichters die een zelfmoordpoging hebben gedaan, bevat verder meer
eerste-persoonsvoornaamwoorden ('ik', 'mijn') dan dat van
niet-suïcidale dichters. Dit blijkt uit onderzoek van James
Pennebaker, de grondlegger van de schrijftherapie. Het duidt er
volgens de psychologen op dat deze mensen zich minder sociaal
geïntegreerd voelen en dus minder steun ervaren. Kunstenaars als Cole
Porter en Kurt Cobain gebruikten vlak voordat ze zelfmoord pleegden
vaker het woord 'ik' in hun songteksten.
Dichters zijn slecht af, omdat de vorm die zij gekozen hebben, vaak
niet het waarschijnlijk belangrijkste therapeutische element van
schrijven bevat: een sterk narratief eindproduct. Als iets akeligs is
vertaald naar een verhaal, met een begin, een midden en (vooral) een
eind, kan het worden opgeslagen in het geheugen zodat het de persoon
in kwestie niet meer keer op keer plaagt met plotseling opkomende
nachtmerries of piekergedachten. Zo'n verhaal stelt iemand in staat
afstand te nemen van voorheen hevige emoties. Maar ongestructureerd
schrijven kan de klachten verergeren.
De psychologen willen dichters niet van het dichten afhouden - een
hopeloze zaak, vinden ze. Het is beter als dichters zich daarnaast
narratief uiten, bijvoorbeeld in dagboeken, brieven of e-mails, om
zichzelf gezond te houden.
17 oktober 2006