"Гавару па-руску - адчуваю здраду" ("Говоря по-русски, чувствую себя предательницей")
Неяк супала з мовай. Латышы праводзілі рэферэндум - быць расейскай ці не быць другой дзяржаўнай, у Беларусі 21 лютага - Дзень роднай мовы. У Латвіі 75% за латышскую, толькі ў калісьці беларускамоўнай Латгаліі - большасць за расейскую. Цікава.
Латышоў русіфікоўвалі праз каланізацыю - 48% некарэннага насельніцтва пад канец Савецкага Саюза - няпроста было дасягнуць. У нас такое рабілася на захадзе краіны, бо там савецкая ўлада з'явілася на чвэрць стагоддзя пазней, таму народ тут жыў "какой-то нерусский". Напрыклад, збудавалі ў Гародні тонкасуконны камбінат і прывезлі амаль увесь калектыў з Расеі - ад прыбіральшчыцы да дырэктара, ды адразу ўсім кватэры, каб не паўцякалі з чужбіны.
Латышскі досвед - прыклад таго, што нікуды не падзецца ад мадэрнай канцэпцыі нацыі - "супольнасці людзей, якія гавораць на адной мове". А ў нас нават "свае" тэарэтыкі з'явіліся (у ЕГУ іх скапленне назіраецца), якія дзеля ўласнай зручнасці прыдумалі пра нас беларускамоўных - вы этнічныя нацыяналісты, а тое - учарашні дзень, затое мы расейскамоўныя - нацыяналісты палітычныя - сучасныя людзі, сапраўдныя патрыёты Беларусі. Ды не, аказваецца не зусім так. Вось як латышы (і не толькі латышы) мабілізаваліся за сваю мову... Што б ні спявалі лукашысцкія прапагандысты пра латвійскую бядоту, але людзі там жывуць нашмат лепш за грамадзянаў Беларусі. І свабоды там непараўнальна болей, а гэта таксама нечага каштуе, можа нават болей чым рэгулярная "чарка ды шкварка".
21 лютага на радыё "Культура" слухаў вывед са студэнткай журфаку, якая ладзіць на факультэце дні беларускай мовы. Уедлівая дыктарка прыстала да дзяўчыны з пытаннем - "Аксана, чаму Вы беларускамоўная?" Адказ быў прыблізна такі, што і ў мяне больш трыццаці гадоў таму, толькі я не ўмеў так дакладна сфармуляваць, як гэтая разумная дзяўчына: "Я магу фізічна размаўляць па-расейску, але пры гэтым увесь час маю адчуванне здрады". Хораша быць у адным народзе з такой дзяўчынай!
Аляксандар Краўцэвіч - 10:48 21.02.2012
Об авторе
Источник материала
То же самое - на русском:
"ГОВОРЯ ПО-РУССКИ, ЧУВСТВУЮ СЕБЯ ПРЕДАТЕЛЬНИЦЕЙ'
Как-то совпало с языком. Латыши проводили референдум - быть русскому или не быть вторым государственным, а на Беларуси 21 февраля - День родного языка. В Латвии - 75% за латышский, только в когда-то белорусскоязычной Латгалии - большинство - за русский. Интересно.
Латышей русифицировали через колонизацию - 48% некарэннога населения под конец Советского Союза - такого непросто было достичь. У нас такое происходило на западе страны, поскольку там советская власть появилась на четверть века позже, поэтому и народ здесь жил "какой-то нерусский". Например, построили в Гродно тонкосуконный комбинат и привезли почти весь коллектив из России - от уборщицы до директора, и сразу - всем квартиры, чтобы не убежали из чужбинушки.
Латышский опыт - пример того, что никуда не деться от современной концепции нации - "сообщества людей, которые говорят на одном языке". А у нас даже "свои" теоретики появились (в ЕГУ их скопление наблюдается), которые ради собственного удобства придумали про нас белорусскоязычных : "Вы - этнические националисты, а то - вчерашний день, зато мы, русскоязычные, - националисты политические - современные люди, настоящие патриоты Беларуси. Да нет! Ооказывается, не совсем так. Вон как латыши (и не только латыши) мабилизовались за свой язы!к ... Что бы ни пели лукашыстские пропагандисты про бедствующую Латвию, но люди там живут намного лучше граждан Беларуси. И свободы там - несравненно больше, а это тоже чего-то стоит. Может даже больше чем регулярная "чарка и шкварка".
21 февраля на радио "Культура" слушал интервью со студенткой журфака, которая проводит на факультете дни белорусского языка. Въедливая дикторша пристала к девушке с вопросом - «Оксана, почему Вы белорусскоязычная?"Ответ был приблизительно такой, что и я дал больее тридцати лет назад, только я не умел так точно сформулировать, как эта умная девушка: "Я могу физически говорить по-русски, но при этом постоянно ощущаю себя предательницей".
А хорошо быть в одном народе с такой девушкой!