Ի՞նչ միջազգային ճանաչում ենք ուզում
Արցախի անկախության 20-րդ տարեդարձի կապացությամբ գչեթե բոլոր քաղաքակն ուժերը կրկին անդարդարձան Արցախի միջազգային ճանաչման անրաժեշտությանը: Իբր թե դրսի համար հորինված մարտավարական խաղն ու Արցախում առանձին պետականության ձևավորման գաղափարին իրականում առավել շատ հավատացին հենց Հայաստանում:
Սակայն որևէ մեկը չի մեկնաբանում, թե ինչ է ենթադրում այդ միջազգային ճանաչումը: Հենց այդ պատճառով խոսենք փաստերով:
Ի՞նչ գնով ենք ցանկանում հասնել միջազգային ճանաչման
Վերջին շրջանում Հարավային Սուդանի աշխարհի 193-րդ պետություն հռչակվելը, Կոսովոյի միջազգային ճանաչումը մեծաթիվ պետությունների կողմից, Ռուսաստանի և մի քանի պետությունների կողմից Հարավային Օսեթիայի ու Աբխազիայի անկախության ճանաչումը կարծես թե կոտրեցին տարածված կարծիքը տարածքների անխախտելիության մասին և այս առումով լուրջ ոգևորություն առաջացրին Հայաստանում որպես ինքնորոշման իրավունքի ճանաչման ժամանակակից նախադեպեր: Սակայն կան մի շարք տարբերություններ արցախյան խնդրի հետ համեմատած և՛ Հարավային Սուդանի, և՛ Կոսովոյի դեպքում.այս երկու նորաստեղծ պետությունների անկախությունն էապես պայմանավորված է ԱՄՆ-ի աշխարհաքաղաքական շահերով, այստեղ տեղակայվել են միջազգային խաղաղապահ ուժեր ու ըստ էության անկախության հռչակումը տեղի է ունեցել միջազգային հանրության շատ ուղղակի աջակցությամբ(Սուդանի անկախությանն աջակցելու պատրաստակամության համար լուրջ գործոն էր նաև այն, որ Սուդանի նավթահանքերի 80%-ը գտնվում էր հենց Հարավային Սուդանում): Ռուսաստանը ևս ճանաչեց Հարավային Օսեթիայի ու Աբխազիայի անկախությունը միայն այն բանից հետո, երբ այստեղ մտցրեց իր ռազմական ուժերը:
Ստացվում է, որ միջազգային հանրությունը ընդունում է միայն այն ժողովուրդների ինքնորոշման իրավունքը, որոնց տարածքում իրացման ենթակա լուրջ նավթահանքեր կան, սեփական շահերի սպասարկման համար հնարավոր է տեղակայել խաղաղապահ ուժեր կամ սեփական միջոցներով կառուցել սատելիտային պետություն: Այլ կերպ ասած միջազգային հանրության առանձնապես չի հետաքրքրում Ադրբեջանի կազմից Արցախի դուրս գալու ոչ մեր իրավական փաստարկները, ոչ էլ նույնիսկ այն, որ հայության ֆիզիկական անվտանգությունը վտանգված էր Ադրբեջանի կազմում: Միջազգային հանրությունն ընդամենը փորձում է գտնել թե Ադրբեջանին ու թե Հայաստանին քիչ թե շատ բավարարող ինչ-որ կոմպորմիսային լուծում, որը հնարավորություն կտա արցախահայության «անվտանգության ապահովման նկատառումներից» ելնելով այստեղ տեղակայել խաղաղապահ ուժեր և տարածաշրջանը վերցնել ուղղակի վերահսկողությունը տակ: Պատահական չէ, որ Ռուսաստանի ու արևմուտքի միջև պայքար կա այն հարցի շուրջ, թե ինչ խաղաղպահ ուժեր պիտի տեղակայվեն այստեղ: Իսկ խաղաղապահ ուժեր տեղակայելուց հետո, անխոս, միջազգային հանրությունը արագորեն կճանաչի Արցախի անկախությունը:
Բավարարո՞ւմ է արդյոք մեզ այսպիսի լուծումը: Իսկ միգուցե ժամանակն է նման վտանգավոր գաղափարների շուրջ դեմագոգիայի փոխարեն մտածել հզոր, միասնական Հայաստան ստեծելու, թուրք-ադրբեջանական գործոնին Հայաստանի արևելքն ամրապնդելու միջոցով դիմակայելու և ոչ թե միջազգային հանրությանը հաճոյանալու մասին: Այս կերպ փորձելով նաև քաղաքականորեն ամրապնդել մարտական դաշտում մեր ունեցած շրջադարձային հաղթանակը: Չմոռանանք նաև, որ արցախյան շարժումը սկսվեց Արցախը Հայաստանին միացնելու լոզունգներով և 1989թ որոշումը որևէ մեկը չեղյալ չի հայտարարել:Արցախյան հարցի միակ իրատեսական լուծումը միասնական Հայաստանի հզորացումն է:
Իսկ ընդհանրապես արցախյան հակամարտությունը լակմուսի թղթի թափանցիկությամբ ակնհայտ է դարձնում այսօր հայության առջև ծառացած խնդիրները, դրանց լուծման վերաբերյալ հանրային պատկերացումներն ու մարտահրավերներին դիմակայելու պետական քաղաքականության կենսունակության ու ադեկվատության մակարդակը...
Այս մասին հոդվածն ամբողջությամն կարդացեք այստեղ...
Սակայն որևէ մեկը չի մեկնաբանում, թե ինչ է ենթադրում այդ միջազգային ճանաչումը: Հենց այդ պատճառով խոսենք փաստերով:
Ի՞նչ գնով ենք ցանկանում հասնել միջազգային ճանաչման
Վերջին շրջանում Հարավային Սուդանի աշխարհի 193-րդ պետություն հռչակվելը, Կոսովոյի միջազգային ճանաչումը մեծաթիվ պետությունների կողմից, Ռուսաստանի և մի քանի պետությունների կողմից Հարավային Օսեթիայի ու Աբխազիայի անկախության ճանաչումը կարծես թե կոտրեցին տարածված կարծիքը տարածքների անխախտելիության մասին և այս առումով լուրջ ոգևորություն առաջացրին Հայաստանում որպես ինքնորոշման իրավունքի ճանաչման ժամանակակից նախադեպեր: Սակայն կան մի շարք տարբերություններ արցախյան խնդրի հետ համեմատած և՛ Հարավային Սուդանի, և՛ Կոսովոյի դեպքում.այս երկու նորաստեղծ պետությունների անկախությունն էապես պայմանավորված է ԱՄՆ-ի աշխարհաքաղաքական շահերով, այստեղ տեղակայվել են միջազգային խաղաղապահ ուժեր ու ըստ էության անկախության հռչակումը տեղի է ունեցել միջազգային հանրության շատ ուղղակի աջակցությամբ(Սուդանի անկախությանն աջակցելու պատրաստակամության համար լուրջ գործոն էր նաև այն, որ Սուդանի նավթահանքերի 80%-ը գտնվում էր հենց Հարավային Սուդանում): Ռուսաստանը ևս ճանաչեց Հարավային Օսեթիայի ու Աբխազիայի անկախությունը միայն այն բանից հետո, երբ այստեղ մտցրեց իր ռազմական ուժերը:
Ստացվում է, որ միջազգային հանրությունը ընդունում է միայն այն ժողովուրդների ինքնորոշման իրավունքը, որոնց տարածքում իրացման ենթակա լուրջ նավթահանքեր կան, սեփական շահերի սպասարկման համար հնարավոր է տեղակայել խաղաղապահ ուժեր կամ սեփական միջոցներով կառուցել սատելիտային պետություն: Այլ կերպ ասած միջազգային հանրության առանձնապես չի հետաքրքրում Ադրբեջանի կազմից Արցախի դուրս գալու ոչ մեր իրավական փաստարկները, ոչ էլ նույնիսկ այն, որ հայության ֆիզիկական անվտանգությունը վտանգված էր Ադրբեջանի կազմում: Միջազգային հանրությունն ընդամենը փորձում է գտնել թե Ադրբեջանին ու թե Հայաստանին քիչ թե շատ բավարարող ինչ-որ կոմպորմիսային լուծում, որը հնարավորություն կտա արցախահայության «անվտանգության ապահովման նկատառումներից» ելնելով այստեղ տեղակայել խաղաղապահ ուժեր և տարածաշրջանը վերցնել ուղղակի վերահսկողությունը տակ: Պատահական չէ, որ Ռուսաստանի ու արևմուտքի միջև պայքար կա այն հարցի շուրջ, թե ինչ խաղաղպահ ուժեր պիտի տեղակայվեն այստեղ: Իսկ խաղաղապահ ուժեր տեղակայելուց հետո, անխոս, միջազգային հանրությունը արագորեն կճանաչի Արցախի անկախությունը:
Բավարարո՞ւմ է արդյոք մեզ այսպիսի լուծումը: Իսկ միգուցե ժամանակն է նման վտանգավոր գաղափարների շուրջ դեմագոգիայի փոխարեն մտածել հզոր, միասնական Հայաստան ստեծելու, թուրք-ադրբեջանական գործոնին Հայաստանի արևելքն ամրապնդելու միջոցով դիմակայելու և ոչ թե միջազգային հանրությանը հաճոյանալու մասին: Այս կերպ փորձելով նաև քաղաքականորեն ամրապնդել մարտական դաշտում մեր ունեցած շրջադարձային հաղթանակը: Չմոռանանք նաև, որ արցախյան շարժումը սկսվեց Արցախը Հայաստանին միացնելու լոզունգներով և 1989թ որոշումը որևէ մեկը չեղյալ չի հայտարարել:Արցախյան հարցի միակ իրատեսական լուծումը միասնական Հայաստանի հզորացումն է:
Իսկ ընդհանրապես արցախյան հակամարտությունը լակմուսի թղթի թափանցիկությամբ ակնհայտ է դարձնում այսօր հայության առջև ծառացած խնդիրները, դրանց լուծման վերաբերյալ հանրային պատկերացումներն ու մարտահրավերներին դիմակայելու պետական քաղաքականության կենսունակության ու ադեկվատության մակարդակը...
Այս մասին հոդվածն ամբողջությամն կարդացեք այստեղ...