курдский городок в двух часах езды от Сулеймании в сторону иранской границы, название которого можно перевести как "маленький Халеб".
16 марта 1988 Халабджа подверлась химической газовой атаке, что привело к гибели свыше 5 000 мирных жителей, были искалечены десятки тысяч. Больше всего пострадали дети - газ стелился по земле. Символом трагедии стала фотография Умари Хавара, укрывающего свою дочь, что отображено в памятнике перед
музеем.
У входа на кладбище висит знак: "It's not allowed for Baath to enter". Далеко не самые лучшие воспоминания связаны с партией БААС, особенно с проявлением враждебности правящих кругов Ирака к
курдам после установления в стране единоличной диктатуры Саддама Хусейна. Портрет его случайно нашелся в дальнем углу
эрбильского музея.
После трагедии появился новый городок - новая Халабджа. Уцелевшие переехали. Позже кто-то вернулся и городок зажил своей прежней жизнью. О минувших событиях напоминает мемориал на кладбище, да название - газ здания не повредил. В тех же домах живут другие люди. Жалуются, что государственные деятели не соберуться нормальные дороги
провести.
Я не знаю такого курда, которой ни разу не слышал про историю маленького Халеба.
Click to view
Helebçe
Wey lo lo, wey lo lo wey lo
Wezê daketim kel û kaşxanan
Wezê daketim serê birc û van dîwaran
Wezê bi serkela dilê xwe de mijûl ji xeman û kulan û derdan birîn in ax de wey lo lo lo wey lo...
Dîsa bombe û baran e
Her derê girtî mij û dûman e
Dîsa nale-nala birîndaran e
Dengê dayika tê li ser lorikê wan e
Bavik bi keder xwe davêjine ser zarokan e
Lê zarok mane bê nefes, bê ruh û bê can e
Ax birîndar im wey lo lo lo wey lo…
Hey lê lê.... wey lê lê... Ferman e ûy... hawar... hawar...
Dîsa li me ferman e
Li jor tête gire-gir û hume-huma bavirok û têyaran e
Her der xistiye nava agir û mij û dûman e
Li jêr tête qîre-qîra zarokan, hawara dayik û bavan e
Dîsa dîrok xwe nû ve dike weke carek ji caran e
Weke Diyarbekir, weke Palo û Gênc û Agirî, Dêrsim
Weke Mahabat û weke Berzan e
Îro dîsa li Deşta Silêmaniyê, li kêleka Hendirê, li bajarê helebçê
Fermana me Kurdan e, ferman e, ferman e...
Dîsa hatin qelandin zarok û zêç tev dayik û bavan e
Ax hawar... li me ferman e... li min ay... ax birîndarê we me, li min oy...
Erê hey lê lê... Here hey lo lo...
Hawar Kurdno hûnê bikin bilezînin
Hûnê kaxiz û pênûsekê bibînin binivsînin
Dinya alemê pê bihesînin
Serok û rêberên Kurda li hev bînin
Bira yek bi yek bin ji halê me Kurdan re tiştekî ji dinyayê re binnivsînin
Bira xelq û alema pê bihesînin
Da ku çarekê ji halê me Kurdan re bibînin
Me ji bin vê bindestiyê derînin hawar hawar…
Heyfa Kurdistan ku îro dişewitînin
Agir li serê me Kurdan dibarînin ax de ay ay... lo lo ax de li min birîndarê we me...