Пессимизм, оказавшийся неоправданным
...или о том, как польские современники скептически относились к возможности победы крымских татар и казаков над русским войском (Анджей Потоцкий вообще паниковал и считал, что московские силы нужно будет ждать под Львовом), а потом случился Конотоп.
Из статьи Nagielski M. Dzieje upadku hetmana zaporoskiego Iwana Wyhowskiego w świetle korespondencji z 1659 roku // Od Kijowa do Rzymu. Z dziejów stosunków Rzeczypospolitej ze Stolicą Apostolską i Ukrainą. W 35 lecie pracy naukowej Teresie Chynczewskiej-Hennel, Uczniowie, Przyjaciele i Koledzy. Białystok, 2012. C. 243-262.
Stanisław Miaskowski do biskupa krakowskiego Andrzeja Trzebickiego, 3 июля 1659 года (из Львова):
С. 248: «Han [Mehmed IV Gerej] już jest sam ze wszytkim wojskiem swoim przy Wychowskim, którzy post cladem naszych posłał kilkadziesiąt tysięcy wojska na Moskwę; in dies czekamy wiadomość jako tam gościli; rozumieją IchMMci wojskowi, że tylko będą opędzać a żadnego effectu nie uczynią ponieważ sprawa z ludźmi ognistemi, na których Tatar nie bywa ochoczy.
Od JMci Pana oboźnego koronnego [Andrzeja Potockiego] widzę (?) pisania, w których przez miłość Bożą prosi o posiłki, alias jeżeli prędkich nie będzie, ani Orda, ani Kozacy nie wytrzymają potentii moskiewskiej, i każe się ich prędko spodziewać pod Lwowem. Do hana poseł w przeszły tydzień do KJMci przeszedł, mimo Lwów, którym się JM. P. podlaski widział; ten poseł (jako mi sam Pan podlaski powiadał) z tym idzie do hana; iż han już więcej takowych wdzięczności nie może znosić, po dwakroć, a teraz trzeci raz w [licz]bie swojej na wojnę chodzi, gdzie nie tylko KJMci ale tak wiele razy obiecanego wojska, in coniunctionem armorum nie miewa. Jeśli wojsko swawolne, Pana i Rzplitej nie słucha przyszle han część wojska swego i kozackiego, a tego skupionego wojska nauczy posłuszeństwa. W ostatku niech się Rzplita deklaruje i jeżeli nam chce dotrzymać przyjaźni?, jeśli chce ratować Wychowskiego?, bo my w tych wolnościach z // znamy (?) Kozaków i znajdziemy takowego Pana dla nich, który będzie ich posiłkował.
Уж не на хана ли намек в последнем предложении?