Պարոնայք Ինտէլիգենտներ, Oլիգարխներ և Արիստկրատներ
or the tradition of thanksgiving….и честь мундира
Ուղիղ տաս տարի առաջ այսօր հրավիրված էի ԱՄՆ Ֆիլադէլֆիա նահանգում մի համակուրսեցուս ընտանիք Thanksgiving ճաշի: Կյանքումս առաջին անգամ ճաշում էի աշխարհիկ մարդկանց սեղանի շուրջ ուր ուտելուց առաջ պարտդիր աղոթք են ասում -grace կոչեցյալը: Հարուստ կալվածքատեր էին, պատկառելի, բազմազավակ ընտանիք և բոլոր ընտանիքի անդամները բավականին հաջողակ կայնքում: Մինջև իրենց հանդիպելը, ինձ թվում եր որ ամերիկացիները, ոչ լուրջ ավանդույթ ունեն, ոչ ել մշակույթ: Այդ ընտանիքի հետ շփվելուց հետո հասկացա որ ԱՄՆյում գոյություն ունի իսկական արիստոկրատիա: Արիստոկրատյան որ ԱՄՆ-ի քաղաքական կյանքում շատ մեծ դեր է խաղում: Oբաման չնայած սևամորթ է հենց այդ մասնավոր դպրոց ուսանած, Հարվարդ սովորած արիստոկրատյաի անդամ է: Էվրոպական Իթոնա - Օքսֆորդա - Սորբոանյան վերնախավի մասին բոլորը գիտեն:
Իսկ արդյոք Հայաստանում գոյություն ունի մի այդպիսի վերնախավ - ազնվականություն: Խոսքս ոչ թե գիտնականների կամ կիսագողական-մեծահարուստների մասին է այլ երկրի ավանդույթները և պետականությանը պահապան կանցնած էլիտաի մասին: Օլիգարխիաի և Արիստոկրատյաի տարբերությունը հենց այդ ավանդույթների և սահմանված արժեքների մեջ է:
Արիստոկրատների գործը միշտ եղել է բանակը և օրենքը: Մի գուցէ՞ բանակում գողական հարաբերություններից ավելի քիչ զինվոր կմահանար եթե սպայական կազմը իմանար «Честь мундира» ինչ է: Մի գուցէ՞ կաշառակերությունը և ամեն տեսակի կորրուպցյան շատ ավելի քիչ կլիներ եթե Հարվարդ Լաու սքուլի նման էլիտար հաստատություն լիներ երկրում:
Մենք Հայերըս հազարամյակների ընթացքում պետականությունից զրկված և կոմմունիզմից տուժված այդ արիստոկրատյա խավը պարզապես չունենք:
Ո՞նց ստեղծել..... չգիտ եմ, բայց զգում եմ որ այս թեման շատ կարևոր է:
Ի՞նչ կասեք, շատ «ցանցառ» մտքեր ե՞ն:
Ուղիղ տաս տարի առաջ այսօր հրավիրված էի ԱՄՆ Ֆիլադէլֆիա նահանգում մի համակուրսեցուս ընտանիք Thanksgiving ճաշի: Կյանքումս առաջին անգամ ճաշում էի աշխարհիկ մարդկանց սեղանի շուրջ ուր ուտելուց առաջ պարտդիր աղոթք են ասում -grace կոչեցյալը: Հարուստ կալվածքատեր էին, պատկառելի, բազմազավակ ընտանիք և բոլոր ընտանիքի անդամները բավականին հաջողակ կայնքում: Մինջև իրենց հանդիպելը, ինձ թվում եր որ ամերիկացիները, ոչ լուրջ ավանդույթ ունեն, ոչ ել մշակույթ: Այդ ընտանիքի հետ շփվելուց հետո հասկացա որ ԱՄՆյում գոյություն ունի իսկական արիստոկրատիա: Արիստոկրատյան որ ԱՄՆ-ի քաղաքական կյանքում շատ մեծ դեր է խաղում: Oբաման չնայած սևամորթ է հենց այդ մասնավոր դպրոց ուսանած, Հարվարդ սովորած արիստոկրատյաի անդամ է: Էվրոպական Իթոնա - Օքսֆորդա - Սորբոանյան վերնախավի մասին բոլորը գիտեն:
Իսկ արդյոք Հայաստանում գոյություն ունի մի այդպիսի վերնախավ - ազնվականություն: Խոսքս ոչ թե գիտնականների կամ կիսագողական-մեծահարուստների մասին է այլ երկրի ավանդույթները և պետականությանը պահապան կանցնած էլիտաի մասին: Օլիգարխիաի և Արիստոկրատյաի տարբերությունը հենց այդ ավանդույթների և սահմանված արժեքների մեջ է:
Արիստոկրատների գործը միշտ եղել է բանակը և օրենքը: Մի գուցէ՞ բանակում գողական հարաբերություններից ավելի քիչ զինվոր կմահանար եթե սպայական կազմը իմանար «Честь мундира» ինչ է: Մի գուցէ՞ կաշառակերությունը և ամեն տեսակի կորրուպցյան շատ ավելի քիչ կլիներ եթե Հարվարդ Լաու սքուլի նման էլիտար հաստատություն լիներ երկրում:
Մենք Հայերըս հազարամյակների ընթացքում պետականությունից զրկված և կոմմունիզմից տուժված այդ արիստոկրատյա խավը պարզապես չունենք:
Ո՞նց ստեղծել..... չգիտ եմ, բայց զգում եմ որ այս թեման շատ կարևոր է:
Ի՞նչ կասեք, շատ «ցանցառ» մտքեր ե՞ն: