Казахский - 31. Лексика
Простые тексты из книги "40 уроков казахского языка" (про Грецию и советский магазин):
Авар өзені.
Грецияда Авар деген бір гажайып өзен бар. Бұл өзен, алты сағат теңізге қарай ағайды (течет) да, алты сағат бойы өз арнасымен (руслом своим) кері (назад), артқа (назад) қарай ағады, яғни (то есть) тәулігіне өзінің бағытын (направление) төрт рет (четыре раза) өзгертеді (меняет). Ғалымдар табиғаттың бұл кұбылуын (такую модификацию) Эгей теңіздегі судың тасуы (прилив) мен қайтуына (отлив) байланысты (связано) деп түсіндіреді (объясняют) (Ғалам гажаптары кітабынан).
Жаңа магазин.
Алматы қаласында, Комсомол көшесінің бойында азық-түлік (продовольственный) сататын магазин бар. Бұл магазинде колхоздардан және колхозшылардан қабылданған (по определенному курсу) азық-түлік сатылады.
Мал шаруашылығы (животноводческое хозяйство) өнімдерінен (из его продуктов): ет, сұт, май, әр түрлі (разного вида) шұжықтар (непонятное местное блюдо) сатылады. Егін шаруашылығы (хлебное хозяйство) өнімдерінен: ұн, күріш (рис), тары(просо); жеміс-жидек өсімдіктерінен: қауын қағы (сушеная дыня?), алма, алмұрт, өрік, мейіз (изюм) сатылады.
Магазинге Жамбыл, Карағанды, Көкшетау облыстарының колхоздарынан азық-түлік товарлары түседі (поступают).
Диалог про самолет:
- Сәлеметсіз бе! Сіздің орныңыздың (вашего места) нөмірі қандай?
- Менің орным - 15 «а».
- Міне, мына жерге отырыңыз. Бас киіміңізді жоғарыға қоюға (поставить) болады.
- Рақмет. Темекі тартуға (покурить) бола ма?
- Ұшу кезінде темекі тартуға болмайды. Белдіктеріңізді (ремни) ілгектеңіздер(пристегните). Ұшақ 10000 мың метр биіктікте, сағатына 1000 шақырым жылдамдықпен (со скоростью) ұшады.
- Өте биікте келе жатыр екенбіз. Кешіріңіз, апаттық-құтқару (аварийно-спасательное) құралдарын (оборудование) қолдануға бола ма?
- «Құтқару (спасательный) кеудешесі (жилет)» әрбір орындықтың астында (сверху) тұрады. Керек жағдайда (в нужный момент) өз кеудешеңізді алып, пайдалануға болады. Алдыңыздағы орындықтың артқы қалтасына (в кармане) салынған (положенные) қауіпсіздік (безопасность) нұсқауларына (инструкции ее) назар аударыңыздар.
- Құрметті жолаушылар! Біздің ұшағымыз өзіне қажетті (ему нужную) биіктігіне көтерілді. Ыңғайлы, жайғасып отырыңыздар(располагайтесь поудобнее). Ұшу сапарында (во время полета) сіздерге салқын сусындар мен кешкі ас әкелінеді.
- Маған минералды су әкеліп беріңізші. Сіздерде оқитын не бар?
- Бізде жорнал мен газеттер көп. Олар салонның бас жағында.
Песня про Астану:
Текст с пояснением некоторых слов:
Астанам көп қараймын мен келбетіңе \\келбет - черты лица
Астанам көп қараймын мен келбетіңе
Балғансың жас қайыңдай өз тербетіле
Жаннаттай жан біткенді елжіретесің
Біз үшін жаннат қала сен жер бетінде.
Елімнің жүрегі
Жарқырап жайнай берші, сен, Астанам! \\ сияющий сиянием даритель
Өзіңе арналады ән дастаным \\дастан - поэма
Қашан да саған іңкәр менің жаным
Жастықтың жалауы бол, сен, Астанам! \\флаг молодости?
Аңсаймын, армандаймын пәк жүрекпенен \\жажду, мечтаю чистым сердцем
Аңсаймын, армандаймын пәк жүрекпенен
Аңсаймын, армандаймын пәк жүрекпенен
Астана, жайнар дәйім, мен тілеп келем \\не особенно понял: "Астана, всегда украшенная?, я с желанием прихожу
Астана, жайнар дәйім, мен тілеп келем
Мен тілекшімін. \\я сочувствую, желаю добра
Елімнің жүрегі
Жарқырап жайнай берші, сен, Астанам!
Өзіңе арналады ән дастаным
Қашан да саған іңкәр менің жаным
Жастықтың жалауы бол, сен, Астанам!
Авар өзені.
Грецияда Авар деген бір гажайып өзен бар. Бұл өзен, алты сағат теңізге қарай ағайды (течет) да, алты сағат бойы өз арнасымен (руслом своим) кері (назад), артқа (назад) қарай ағады, яғни (то есть) тәулігіне өзінің бағытын (направление) төрт рет (четыре раза) өзгертеді (меняет). Ғалымдар табиғаттың бұл кұбылуын (такую модификацию) Эгей теңіздегі судың тасуы (прилив) мен қайтуына (отлив) байланысты (связано) деп түсіндіреді (объясняют) (Ғалам гажаптары кітабынан).
Жаңа магазин.
Алматы қаласында, Комсомол көшесінің бойында азық-түлік (продовольственный) сататын магазин бар. Бұл магазинде колхоздардан және колхозшылардан қабылданған (по определенному курсу) азық-түлік сатылады.
Мал шаруашылығы (животноводческое хозяйство) өнімдерінен (из его продуктов): ет, сұт, май, әр түрлі (разного вида) шұжықтар (непонятное местное блюдо) сатылады. Егін шаруашылығы (хлебное хозяйство) өнімдерінен: ұн, күріш (рис), тары(просо); жеміс-жидек өсімдіктерінен: қауын қағы (сушеная дыня?), алма, алмұрт, өрік, мейіз (изюм) сатылады.
Магазинге Жамбыл, Карағанды, Көкшетау облыстарының колхоздарынан азық-түлік товарлары түседі (поступают).
Диалог про самолет:
- Сәлеметсіз бе! Сіздің орныңыздың (вашего места) нөмірі қандай?
- Менің орным - 15 «а».
- Міне, мына жерге отырыңыз. Бас киіміңізді жоғарыға қоюға (поставить) болады.
- Рақмет. Темекі тартуға (покурить) бола ма?
- Ұшу кезінде темекі тартуға болмайды. Белдіктеріңізді (ремни) ілгектеңіздер(пристегните). Ұшақ 10000 мың метр биіктікте, сағатына 1000 шақырым жылдамдықпен (со скоростью) ұшады.
- Өте биікте келе жатыр екенбіз. Кешіріңіз, апаттық-құтқару (аварийно-спасательное) құралдарын (оборудование) қолдануға бола ма?
- «Құтқару (спасательный) кеудешесі (жилет)» әрбір орындықтың астында (сверху) тұрады. Керек жағдайда (в нужный момент) өз кеудешеңізді алып, пайдалануға болады. Алдыңыздағы орындықтың артқы қалтасына (в кармане) салынған (положенные) қауіпсіздік (безопасность) нұсқауларына (инструкции ее) назар аударыңыздар.
- Құрметті жолаушылар! Біздің ұшағымыз өзіне қажетті (ему нужную) биіктігіне көтерілді. Ыңғайлы, жайғасып отырыңыздар(располагайтесь поудобнее). Ұшу сапарында (во время полета) сіздерге салқын сусындар мен кешкі ас әкелінеді.
- Маған минералды су әкеліп беріңізші. Сіздерде оқитын не бар?
- Бізде жорнал мен газеттер көп. Олар салонның бас жағында.
Песня про Астану:
Click to viewТекст с пояснением некоторых слов:
Астанам көп қараймын мен келбетіңе \\келбет - черты лица
Астанам көп қараймын мен келбетіңе
Балғансың жас қайыңдай өз тербетіле
Жаннаттай жан біткенді елжіретесің
Біз үшін жаннат қала сен жер бетінде.
Елімнің жүрегі
Жарқырап жайнай берші, сен, Астанам! \\ сияющий сиянием даритель
Өзіңе арналады ән дастаным \\дастан - поэма
Қашан да саған іңкәр менің жаным
Жастықтың жалауы бол, сен, Астанам! \\флаг молодости?
Аңсаймын, армандаймын пәк жүрекпенен \\жажду, мечтаю чистым сердцем
Аңсаймын, армандаймын пәк жүрекпенен
Аңсаймын, армандаймын пәк жүрекпенен
Астана, жайнар дәйім, мен тілеп келем \\не особенно понял: "Астана, всегда украшенная?, я с желанием прихожу
Астана, жайнар дәйім, мен тілеп келем
Мен тілекшімін. \\я сочувствую, желаю добра
Елімнің жүрегі
Жарқырап жайнай берші, сен, Астанам!
Өзіңе арналады ән дастаным
Қашан да саған іңкәр менің жаным
Жастықтың жалауы бол, сен, Астанам!