Դիւրընկալ պատմութիւնք․ Գ
Ի դպրոցի միում էր աշակերտ մի՝ Գուրգէն անուն։ Նա բարիոք ոչ ուսանէր, բազում ապաշնորհ ինչ առնէր եւ ստապատիր բանիւք կռիւս եւ թշնամանս ի մէջ այղոց աշակերտաց արկանէր։
Ուսուցիչք դպրոցին, ուր ուսանէրն, բազում անգամ ծնողաց պատանւոյն ազդ առնէին հոգ զնորա վարուցն տանել, այղ ամենայն ընդ վայր լինէր, զի եւ ծնողք նորին նման որդւոյ իւրեանց էին՝ անկիրթ ի վարս եւ ի խաւսս։
Յայնժամ ուսուցիչք եւ ծնողք այղոց աշակերտաց ծանուցանէին տնաւրինի դպրոցին զանհնարինութենէ վարուց Գուրգենայ եւ հայցէին ի բաց մերժել զնա ի դպրոցէ կամ հնարիւ իւիք զվարս նորին սանձել։ Տնաւրէնն կոչէ առ իւր զԳուրգէն եւ ձայնիւ խստութեամբ ասէ ցնա․ զիա՞րդ իշխես աշխատ առնել զուսուցիչսն եւ կռիւս ի մէջ ընկերակցաց քոց մտաւք չարութեամբ արկանել։ Այղ Գուրգէնն նախ ի չքմեղս եղեալ ասէ․ տէր տնաւրէն․ իմ չէ ինչ չար գործեալ․ այղք չարախաւսեն զինէն եւ, քանզի միայն եմ եւ անպաշտպան, զիս պատճառ եւ սկիզբն ամենայն չարութեանց անուանեն։ Այղ ես հանապազ զբարի եւ զաւրինաւոր վարս յամենայնի ցուցանեմ։
Յայնժամ տնաւրէնն կոչէ զուսուցիչսն եւ զոմանս յաշակերտաց եւ իրազեկ լինի զհանգամանաց եւ զվնասուց չար գործոց Գուրգենայ։ Ապա դարձեալ առ ինքն կոչէ զԳուրգէն եւ ասէ․ լո՛ւր եւ ուշ ա՛ռ բանիցս իմոց այսոցիկ․ յայսմհետէ մի՛ ինչ յոռի զքէն լուայց՝ մի՛ յուսուցչաց եւ մի՛ յընկերակցաց քոց, զի թե լուայց՝ զքեզ նոյն հետայն ի դպրոցէ ի բաց մերժեցից։ Գուրգէն առանց պատասխանի ինչ տալոյ տնաւրինի իւրում ել արտաքս եւ ի տուն փութացեալ պատմէր ծնողաց իւրոց զբանից սպառնալեաց տնաւրինի դպրոցին։
Ծնողքն իբրեւ լուան, զոր պատմեացն նոցա որդին, ի բարկութիւն վարէին, եւ ի վաղիւ անդր ընդ որդւոյ իւրեանց ի դպրոց առ տնաւրէնն երագէին։ Եւ յաշխատասենեակ նորին մտեալ՝ ամբառնային զձայնս իւրեանց եւ մեծամեծս տնաւրինին եւ ուսուցչաց սպառնային, թե կրթութեան նախարարութեանն զոտնհարութենէ իրաւանց որդւոյ իւրեանց ազդիցեն։ Տնաւրէնն ապշեալ յայսպիսի յանդգնութենէ՝ զծնողսն արտաքս յաշխատասենեկէ իւրմէ հրաւիրեաց եւ հրամայեաց ուշ ունել եւ խստիւ սկել ընդ վարս Գուրգենայ եւ յառաջնում իսկ նուագի զեկուցանել նմա զանկարգութեանց նորին։
Յետ սակաւ միոյ տնաւրէնն դպրոցին ի նախարարութիւն հրաւիրեցաւ՝ առ ի բողոքոյ ծնողաց Գուրգենայ, զի ծնողք նորին, որպէս եւ խոստացանն, բողոքս ի վերայ տնաւրինի եւ ուսուցչաց ի նախարարութիւնն մատուցին։ Ըստ խնդրոյ ծնողաց Գուրգենայ ի նախարարութենէն ի դպրոց ստուգիչ յանձնախումբ մի առաքեցաւ՝ ի քննել զբողոքն։
Այղ Գուրգենայ զայսմանէ ոչ գիտացեալ, իբրեւ ետես զանծանաւթ անձինս յաշխատասենեակ տնաւրինի մտանել, խորհեցաւ, թե ընկերք նորին իցեն, եւ ծակեաց զանուադողս ծառայողական մեքենայի նոցա։
Տեսուչք նախարարութեանն ցասուցեալ զոստիկանութիւն հրաւիրեցին եւ Գուրգէն հետովք մատանց իւրոց ըմբռնեցաւ։ Ապա եւ ծնողք իւր յոստիկանութեան բաժին հրաւիրեցան եւ մեծագին կաշառաւք զորդի իւրեանց անտի հանել մարթացին։
Ուսուցիչք դպրոցին, ուր ուսանէրն, բազում անգամ ծնողաց պատանւոյն ազդ առնէին հոգ զնորա վարուցն տանել, այղ ամենայն ընդ վայր լինէր, զի եւ ծնողք նորին նման որդւոյ իւրեանց էին՝ անկիրթ ի վարս եւ ի խաւսս։
Յայնժամ ուսուցիչք եւ ծնողք այղոց աշակերտաց ծանուցանէին տնաւրինի դպրոցին զանհնարինութենէ վարուց Գուրգենայ եւ հայցէին ի բաց մերժել զնա ի դպրոցէ կամ հնարիւ իւիք զվարս նորին սանձել։ Տնաւրէնն կոչէ առ իւր զԳուրգէն եւ ձայնիւ խստութեամբ ասէ ցնա․ զիա՞րդ իշխես աշխատ առնել զուսուցիչսն եւ կռիւս ի մէջ ընկերակցաց քոց մտաւք չարութեամբ արկանել։ Այղ Գուրգէնն նախ ի չքմեղս եղեալ ասէ․ տէր տնաւրէն․ իմ չէ ինչ չար գործեալ․ այղք չարախաւսեն զինէն եւ, քանզի միայն եմ եւ անպաշտպան, զիս պատճառ եւ սկիզբն ամենայն չարութեանց անուանեն։ Այղ ես հանապազ զբարի եւ զաւրինաւոր վարս յամենայնի ցուցանեմ։
Յայնժամ տնաւրէնն կոչէ զուսուցիչսն եւ զոմանս յաշակերտաց եւ իրազեկ լինի զհանգամանաց եւ զվնասուց չար գործոց Գուրգենայ։ Ապա դարձեալ առ ինքն կոչէ զԳուրգէն եւ ասէ․ լո՛ւր եւ ուշ ա՛ռ բանիցս իմոց այսոցիկ․ յայսմհետէ մի՛ ինչ յոռի զքէն լուայց՝ մի՛ յուսուցչաց եւ մի՛ յընկերակցաց քոց, զի թե լուայց՝ զքեզ նոյն հետայն ի դպրոցէ ի բաց մերժեցից։ Գուրգէն առանց պատասխանի ինչ տալոյ տնաւրինի իւրում ել արտաքս եւ ի տուն փութացեալ պատմէր ծնողաց իւրոց զբանից սպառնալեաց տնաւրինի դպրոցին։
Ծնողքն իբրեւ լուան, զոր պատմեացն նոցա որդին, ի բարկութիւն վարէին, եւ ի վաղիւ անդր ընդ որդւոյ իւրեանց ի դպրոց առ տնաւրէնն երագէին։ Եւ յաշխատասենեակ նորին մտեալ՝ ամբառնային զձայնս իւրեանց եւ մեծամեծս տնաւրինին եւ ուսուցչաց սպառնային, թե կրթութեան նախարարութեանն զոտնհարութենէ իրաւանց որդւոյ իւրեանց ազդիցեն։ Տնաւրէնն ապշեալ յայսպիսի յանդգնութենէ՝ զծնողսն արտաքս յաշխատասենեկէ իւրմէ հրաւիրեաց եւ հրամայեաց ուշ ունել եւ խստիւ սկել ընդ վարս Գուրգենայ եւ յառաջնում իսկ նուագի զեկուցանել նմա զանկարգութեանց նորին։
Յետ սակաւ միոյ տնաւրէնն դպրոցին ի նախարարութիւն հրաւիրեցաւ՝ առ ի բողոքոյ ծնողաց Գուրգենայ, զի ծնողք նորին, որպէս եւ խոստացանն, բողոքս ի վերայ տնաւրինի եւ ուսուցչաց ի նախարարութիւնն մատուցին։ Ըստ խնդրոյ ծնողաց Գուրգենայ ի նախարարութենէն ի դպրոց ստուգիչ յանձնախումբ մի առաքեցաւ՝ ի քննել զբողոքն։
Այղ Գուրգենայ զայսմանէ ոչ գիտացեալ, իբրեւ ետես զանծանաւթ անձինս յաշխատասենեակ տնաւրինի մտանել, խորհեցաւ, թե ընկերք նորին իցեն, եւ ծակեաց զանուադողս ծառայողական մեքենայի նոցա։
Տեսուչք նախարարութեանն ցասուցեալ զոստիկանութիւն հրաւիրեցին եւ Գուրգէն հետովք մատանց իւրոց ըմբռնեցաւ։ Ապա եւ ծնողք իւր յոստիկանութեան բաժին հրաւիրեցան եւ մեծագին կաշառաւք զորդի իւրեանց անտի հանել մարթացին։