Толыши дарди кыштыше устод Фәрәмәз Мәсрур!
Ф. Абосзода, Толышпресс on 09 Январь, 2012
tolishpress.org
Толыши Мәдәнијәти Ростбемонә Фонд, Толыши Милли Академијә ијән Толыши Овҹи һәрәкот де јолә һузни хәбә дојдән ки, чәмә хәлғи јолә шаир, алим, миәллим ијән руһани, чыдим-бәдим толышон һәммәј јолә Устод Фәрәмәз Мәсрур хәјли вахт дәкәшә гонә нохәши нәтиҹәдә бә Хыдо рәһмәт шә! Әмә сәсәғи дојдәмон бә Шаири незә ов-авлодон, бә ҹәми толышон! Хыдо рәһмәт быкә! Ғәбыш пур быбу де нури! Охон ғәмы быбу, Толыш!
ҺЫНДЫЛӘ ПЕШТ, ЫМРУ ЧЫМЫ ДЫЛ ПУРЕ!
Толыши дарди кыштыше устод Фәрәмәз Мәсрур!
Чан руже гынјәм бә јонго. Һич ыштәнән зынејдәныбим ки, бочи жыго нохәш гыним һич-нијәдә! Дарди чыконҹо пәјдо кардыше мы? Һежо пурғыбом. Бочи зынејдәныбим. Ымруж зынәме: Занг омәј Масало. Хәбәшон дој ки, Устод Фәрәмәз Мәсрур шә бә Хыдо рәһмәт! Ымән Хыдо гыләј меҹузәје. Бәлкәмән һежо Фәрәмәзи дарди еғандәшебән мы бә јонго, чәј гурәларзә дәғандәшебән мы бә ларз...
Ды һәзо соре әнҹәх чәшәарсе чәмә толышон бахшә! Сырә ружонымонән быән, шојбәсән быәмон, шојвомонән кардә, идымонән кардә, интаси чәшәарсонымон һәммәјсә веј быән! Жыгонә, чәшәарси дыләдә жијәмон веј вахти. Чәшәарс быә чәмә жымон, чәшәарс быә чәмә тарых. Ә тарых ки, чанә егырд-пегырд быдошән, вејниш чәшәарсе! Доғон гынијән бы хәлғи, һич вотәнин ни! Доғон гынејдән бы хәлғи, һич петовәнин ни! Зоонымон гин кардә ыштә озоди роәдә, һич сә-быныш ни! Моонымон мандән де чәшәарси, һовонымон мандән чәшбәро, корпонымон мандән гијбәкул, хәлғымон мандә дардон дыләдә! Жыго жијәмон әмә, жыгоән жијејдәмон есә. Нујә сор һәлә лап тожә-тожә дамә, мәхлоғ ыштә кефәдә-бисотәдә, сырәкәс ки, вотәкәс ки, шојво кардәкәс ки, дынјо һар вырәдә ид кардејдән, әмә ижән јасәдәмон: Зинә Ироно омәј ын телә хәбә: Устод Фәрәмәз Мәсрур 66 синәдә бә рәһмәт шә!!!
...Аз чандә соронбин зынејдәбим Әј. Әнҹәх гијаби! Чандә соронбин ыштән-боштә вирд кардејдәбим чәј шерон, интаси чок-чоки дәрәсејән зынејдәныбим чәвон мәно! Сијо быбу зәмонә дим! Дыса сорнә ҹоәти вахти анә дијәро быәмон ијәндыку ки, сәрһәди чыдим-бәдим ијәнды чок-чоки сәрәсејән зынејдәнимон! Нәзним, чиче Устоди ын сыханон мәно: “Дәрәнҹони, виронҹони...”? Чымы сәрәсә чиј әнҹәх бы сыханонәдә быә руфбе - инғылоби руф! Һежо чәвон вирд карде вәс бәка ки, һар гылә толыш рост быбу бә ҹанг ыштә Зәмини озоди роәдә! Орзум һестбе бывиндым Әј...
2004-нә сори бәмы ғысмәт бе Әј винде бахтәвәрәти. Һәштпәрәдә виндымоне ијәнды. Заһиро һич мандејдәныбе бә һәмонә сыханон сојби: гыләј фәғырә мердбе. Камвож, тывох, гон, ағылманд, мыборәкә гыләј мердбе. Нур һестбе чәј симоәдә. Чәшоныш мандејдәбин бә нығылә дыјо. Ғәмгинә чәшоныш һестбе. Һежо чәшбәробин. Кијсә, чичисә бә чәшбин һежо...
Рост бимон деәј бә “Һындылә пешт”. Едјәсәјмон чәјо сару: Толыш, жыбызын, лап дасти дыләдәбе чәјо дијә кардеәдә... Масал мандәбе чәмә жипоәдә. Чәј гырдо-кәно һәммәј шартукә һибе. Ныштимон банди сәдә ашхонәдә. Де ловә-мыннәти розимон еғанде Устод ки, баһанды боәмә ыштә поемә “Һындылә пешт”: Һындылә пешт, ымру чымы дыл пуре...
Һежо пурбе Чәј дыл. Һандыше поемә, пур бин чәмә дылонән, пурғыбо бимон һәммәјәво. Тосә шанго гәпмон жәј Толышику, чәј тарыхику, есәтнә ружику ијән вәомәјку. Шанго есијәнин бимон ијәндыку: бә Теһран шәнинбимон. Нубә омәј рәсәј бә Устоди, дастбәгиј бимон. Суте-суте бәмәј. Һәммәј бәмәјмон. Жәгоән бәмә һоләдә манде ҹадә мијонәдә, даст ешандејдәбе боәмә. Жәго ҹо бимон. Жәгоән есијәјмон. Һәни и кәрән нывиндымоне ијәнды. Һежо бә һәвур-һәвурбе. Һежо пијејдәшбе бывинды әмәни. Ғысмәт ныбе бәмә Әј винде! Де һәјфи!
Чәј сәј веј бәлоныш кәшәбе. Чумчыко ыштәни фамә ружику Толыши дард быәбе Чәј дард! Һәмон дардбе огардәбе бә дыјо чәј ғәмгинә чәшонәдә! Һежо жијәј де ын дарди, дештә кәломи бә ҹанг беше Толыши озавзије роәдә! Ын дарди вәһм сәвардыше Чәј дыли сәдә, кыштыше Әв!
Хыдо рәһмәт быкә тыни, Устод Фәрәмәз Мәсрур! Бе ты сәғыр манде Толыш! Дештә ыштән дасти нывыште ыштә ном де ғызылә һәрфон бә Толыши тарых, шиш бә һәхи дынјо. Огәте әмәны де чәшәарсон ижән дештә шерон, поемон, китобон. Чанә Толыш бәбе, һежо Ты бәжијеш чәмә дылонәдә, Ышты шерон әзбәр бәбен чәмә зывононәдә, әвон һежо сәдо бәкан толышон бә мыборизә...
Ымруж пурин чәмә дылон һәммәј. Пурин де чәшәарси, де дарди! Ын сәтрон һандә һар гылә толыш бәпе јас огәты бо Фәрәмәзи! Һар гылә толыши чәшо һич ныбу и тылә чәшәарс ру быәнине ымруж! Быбәм, Толыш, быбәмән, толышон, быбәмән бо Фәрәмәзи! Һәммәј быбәмән ки, ғасбу Хыдо быбахшы чәмә һәммәј гынон, ро окә бочәмә хәлғи, рушт быдә бәмә!
Рост бим бә Һындылә пешт,
Сәдом карде пештәбәпешт.
Толыш гырд сәғыр манде
Фәрәмәз марде бәпешт!
Лајла, Фәрәмәз лајла,
Лајла, Устодым лајла!