Ради прикола наспех перевел
вот этот рассказ Панды. Потом прочитаю, выправлю термины если получится и куда-ньдь выложу. А пока черновой вариант под катом
La lasta flugo de Karlson
Etulo sidis cxe la fenestro. Lia humoro hodiaux estis tute acxa. Kiu kreteno elpensis tiujn
stultajn naskigxtagojn? Baldaux venos gastoj kaj li devos gxoji, sed li tute ne volas gxoji...
Etulo furioze piedbatis la plusxan hundon, kiun cxi-matene donacis al li liaj fratoj kaj fratino.
-- Kion do laux ilia opinio mi faru kin gxi? -- li pensis ofendite. -- Cxu mi kunprenu gxin en la liton?
Cxu karesu gxin? Cxu laux ili mi ludu kun plusxaj hundoj kiel infano?
Li ankorauxfoje piedbatis la ludilon kaj komencis legi novan libron, kiun li trovis
en formetejo antaux nelonge. Subite li ekauxdis ian zuman sonon. Etulo distris sin de la libro
kaj fiksauxskultis.
-- Cxu la pacxjo razas sin? Li ja tion jam faris matene, -- Etulo miris kaj tuj komprenis, ke
la sono venas ne de la pacxja elektrorazilo, sed el la malfermita fenestro.
Etulo kure venis al la fenestro kaj rigardis eksteren. Komence li nenion rimarkis, sed poste la zumado
plilauxtigxis kaj iu dika hometo kun helico malantaux la dorso flugis preter la fenestro kriante
"e-he-hej" kaj afable svingante la manon al Etulo. Etulo miris.
-- Hej vi, sur la fenestrobreto! -- la dikulo kriis, flugante preter la fenestro la duan fojon
kaj ree svingante la manon. -- Akceptu la surterigxon!
-- Jes, jes, certe, mi akceptas la surterigxon, -- Etulo lauxte kriis. -- La vento estas flanka,
kvin metrojn sekunde, la aerpremo estas sepcent tridek tri, komenco de la mallevigxa vojo...
Etulo pense taksis kaj rezultigis, ke la kontrauxa domo ne permesos gxuste fini la flugon.
Li denove rigardis eksteren kaj kriis:
-- Hej! Kiel vi surterigxos: cxu aeroplane aux helikoptere?
-- Mi surterigxos karlsone! -- la dikulo kriis responde, flugante en la fenestron. Li cxirkauxflugis
la cxambron paron da fojoj, surterigxis sur la sofon, ekstaris, klinis sin, sxovinte la piedon
sur la planko.
-- Karlson, -- li prezentis sin. -- La plej bona en la mondo, certe. Kaj kiel vi nomigxas?
-- Etulo, -- Etulo respondis.
-- Do, ni konatigxis, -- Karlson diris kaj medite cxirkauxrigardis. Li estis mediteme staranta
kelkajn sekundojn kaj subite surdige kriegis: "Vekigxu!"
Etulo timigxis.
-- Kio okazis? -- li demandis timeme.
-- Al mi sxajnis, ke vi ekdormis, -- Karlson diris.
-- Tute ne, -- Etulo respondis.
-- Kial do vi ne kuras freneze al la kuirejo por regali la karan gaston? -- Karlson demandis
indigne. -- Mi povas diri, ke mi preskaux mortis pro la malsato...
Karlson konsumigxinte falis en la fotelon, fermis la okulojn kaj sxajnigis mortanton.
-- Oj! -- Etulo ekkuris en la cxambro. -- Tuj! Ni havas nur knelojn. Cxu kneloj savos vin?
-- Kneloj? -- Karlson malfermetis unu okulon. -- Bone, estu almenaux viaj kneloj.
Etulo portis el la kuirejo teleron da kneloj. Karlson saltis en la fotelo, kaptis tuj du knelojn
kaj sxovis ilin en la busxon.
-- Diru, -- Etulo singxene demandis, -- kiel vi flugas?
-- Cxu vi ne vidas, -- Karlson balbutis kun la plena busxo. -- Mi havas helicon sur la dorso.
-- Interesege! -- Etulo miris. -- Sed pardonon! Vi ja flugis kun la pozitiva tangagxo.
-- Kun kio? -- Karlson malfermis la busxon pro la surprizo kaj apenaux misgluitis la knelon.
-- Nu... Vi ja flugis kun la kapo supren iom klinigxinte antauxen. Tial la helico devis tiri
vin supren kaj malantauxen. Kial do vi flugis antauxen kaj ne malen?
Karlson, ne auxskultante Etulon, kun intereso pririgardis la bretojn de la sxranko. Subite, unu
lerta aparato, staranta sur la plej supra breto, ekinteresis lin.
-- Mi flugos malantauxen kiam mi finmangxos la knelojn, -- li diris distrigxe. -- Estas
maldece tuj cxesigi la viziton. La mastroj povas pensi, ke mi venis nur por mangxegi.
-- Kaj tamen min ege interesas via helico... Oj! -- Etulo jxetis sin al Karlson, sed malfruigxis.
Karlson prenis la lertan aparaton kaj faligis gxin. La rompajxoj dissxutigxis en la tuta cxambro.
-- Vi... vi frakasis mian masxinon! -- Etulo ekploris. -- Mi mem faris gxin kaj vi...
Karlson singxene sxovadis la piedojn sur la planko.
-- Ne afliktigxu, Etulo, -- li diris. -- La okazo ja estas banala. Hejme mi havas mil
tiajn masxinojn! Mi donacos al vi unu novan, kaj ecx du.
-- Cxu mil? -- Etulo miregis. -- Kaj cxu cxiuj funkcias?
-- Certe, -- Karlson certigis lin. -- De mateno gxis vespero la tuta milo estas funkcianta,
zumanta, siblanta -- belege!
-- Terure! -- Etulo kompate rigardis al Karlson. -- Cxu via intestaro estas tiom malsana?
-- Intestaro? -- Karlson ne komprenis.
-- Jes. Tiu masxino ja estas aerfresxigilo. Gxi absorbas hidrogenan sulfidon kaj aliajn gasojn...
nu, tiujn, kiuj aperas... -- kaj Etulo, rugxigxinte, flustris ion al la orelo de Karlson.
-- Cxu? -- Karlson komprenis. -- Verdire, mi intencis forjxeti ilin cxiujn. Mi tute ne bezonas ilin.
Sed forjxetonte, mi donacos al vi paron aux ecx tri.
-- En ordo! -- Etulo ridetis kaj liaj okuloj momente sekigxis. -- Cxu mi rajtas rigardi vian helicon?
-- Certe. -- Karlson turnis sian helicon al li.
-- Belege! Gxuste tion mi suspektis, -- Etulo diris, rigardinte la helicon.
-- Cxu la helico estas bona? -- Karlson demandis kontente.
-- Mi gxuste suspektis, ke tio ne estas helico, -- Etulo respondis. -- Helico ne povus tiel funkcii,
cxar via dorso sxirmus la grandan parton da la aera flukso, kaj la tuta energio estus malsxparata
por turbulado.
-- Hej, kion vi? -- Karlson pauxtis. -- Tio estas la plej bona helico en la mondo!
-- Ne koleru! Certe, tio estas mirinda helico! -- Etulo diris rapide. -- Sed tio ne estas vera helico.
Gxi havas tre interesan mekanismon, turnantan la padelojn. La vektoro de la rezulta forto kusxas en la
rivolua ebeno, kaj la punkto de apliko de tiu forto trovigxas maldekstre de via centro. Do la levoforto
estas direktita de la piedoj al la kapo, lauxlonge de la dorso kaj ne perpendikulare, kion mi pensis
komence. Kaj la punkto de apliko de la levoforto situas maldekstre, cxar gxi rezultas nur de tiuj padeloj,
kiuj cxi-momente movigxas malsupren...
-- Kial vi sakras? - Karlson ofendigxis. -- Spertulo, -- li aldonis malkonfide.
Li ekstaris kaj sxajnigis sian foriron.
-- Pardonu min, -- Etulo timigxis. -- Bonvolu ne foriri.
-- Nu bone, mi ne foriros, -- Karlson denove falis en la fotelon. -- Kaj kion ni faru? Mi proponas ludi!
-- Bone! -- Etulo gxojis. -- Kaj kion?
-- Ekzemple fabeladon. Vi rakontos al mi fabelon kaj mi auxskultos gxin, -- kaj Karlson preparigxis auxskulti.
-- Fabeladon? Sed mi ne memoras fabelojn!
-- Cxu? Cxu vi tute ne memoras? Nu almenaux pri la rugxkufulino?
Etulo kapneis.
-- Kaj pri la kato en botoj? Kaj pri la flutisto Hamilton?
-- Jes, certe! -- Etulo frapis sian frunton. -- Mi penis pense modeli mekanikon de via flugado helpe
de la mekaniko de Lagrange. Sed sxajnas, ke la Hamiltona mekaniko cxi tie estas pli trafa. Gravas gxuste
skribi la funkcion de Hamilton, kaj plu...
-- Sxajne vi intencis rakonti al mi fabelon! -- Karlson ree pauxtis.
-- Ne jen, vi ree ofendigxis! -- Etulo diris triste. -- Al mi sxajnas, ke tia helico, kiel la via, nepre
okazigos aldonan turnan momanton. Vi ja ne havas malantauxan helicon, kiel helikopteroj. Kaj vi estos
direktata flanken de la celo. Mi neniel povas kompreni, kiel vi kompensas tiun momanton. Gxi devas turni vin
kaj post iom da tempo vi nepre komencos sxrauxbfali.
Etulo kaptis la mornan rigardon de Karlson kaj cxesis.
-- Ne estas interese kun vi, -- Karlson diris malgaje. -- Bone, mi vizitetis vin, estas tempo por foriri. Ciao!
Kun tiuj vortoj Karlson venis al la fenestrobreto, sxaltis la movigilon kaj saltis eksteren.
-- E-he-hej, Etulo! Adiaux! -- li kriis, svingante la manon al Etulo.
-- Atendu! Mi komprenis! Mi cxion komprenis! -- Etulo kriis, jxetante sin al la fenestro. Karlson lerte
turnigxis kaj revenis al la fenestro.
-- Nu, kion vi komprenis? -- Karlson demandis, falinte sur la sofon. -- Cxu ke la gastoj estu amuzataj
kaj la mastroj ne diru stultajxojn?
-- Mi komprenis, kiel vi kompensas tiun momanton! -- Etulo kriis. -- Flugante vi cxiam svingas la manon.
La aero fluas al tiu mano premas gxin kaj kompensas la turnigxon. Por flugi vi nepre devas svingi la manon.
Karlson ege kolerigxis.
-- Vi ree ripetas tion! -- li diris morne. -- Mi devas nenion ecx ne por iu! Mi svingas la manon kaj krias
"E-he-hej", cxar mi estas gaja kaj afabla viro en la apogeo de la vivaj fortoj. Sed al tiaj enuiguloj,
kia vi estas, mi ecx ne svingos la manon.
-- Se mia teorio estas vera... -- Etulo komencis, sed Karlson jam elflugis tra la fenestro.
Etulo vidis, ke Karlson, akcelante sin, reflekse tiris la dekstran manon, sed bridis sin. Li tuj estis
direktita flanken. Li klopodis rektigi la flugon kaj denove preskaux svingis la dekstran manon, sed tuj
kaptis gxin per la maldekstra kaj premis al la korpo. Karlson estis misdirektita pli forte kaj subite li
estis turnita flanken al la direkto de la flugo. Li kapitulaciis kaj malespere eksvingadis la manon, sed
malfruigxis. La aera torento renversis lin kaj, baraktante en la aero, Karlson ekflugis malsupren.
-- Kana-a-a-a-ajlo!!! -- la lasta krio de Karlson atingis Etulon kaj li vidis Karlsonon rami la betonan
foston kun granda rapido, ruligxi sur la tero kaj senmove sveni, etendinte manojn kaj piedojn. Cxirkaux
lia kapo aperis granda sanga makulo.
Etulo suspiris kaj revenis al la libro. Sed ankaux nun oni malhelpis al li legi.
-- Etulo! -- li auxdis la pacxjan vocxon. Etulo turnis sin al la pacxjo.
-- Etulo, cxu estis vi, kiu prenis la libron pri hidrodinamiko de Landaux kaj Livsxic? -- la pacxjo
demandis kviete, enirante la cxambron. -- Gxi staris sur la breto kaj sxirmis la makulon sur la tapeto,
kaj nun gxi forestas.
-- Jes, mi, mi metis gxin sur la tablon, -- Etulo flustris. -- Mi ne sukcesis meti gxin sur la gxustan
lokon.
-- Etulo, Etulo, -- la pacxjo tenere karesis la kapon de Etulo. -- Por kio do vi prenas tiajn librojn?
Vi ja ne tutegale ankoraux ne kapablas ilin kompreni. Kaj bildoj al gxi preskaux tute forestas.
-- Jes, mi nenion komprenis, -- Etulo mensogis.
-- Certe vi ne komprenis. Por kompreni gxin oni ja devas multe lerni, dekomence en lernejo, poste en
universitato, kaj vi dume nur komencis lerni en la unua klaso. Vi prefere rigardu, kiu venis al vi, -- la
pacxjo diris, enlasante en la cxambron Kristeron kaj Gunilon, la amikojn de Etulo.
-- Krister! Gunila! -- Etulo gxoje eksklamaciis. -- Mi terure gxojas vidi vin!
La pacxjo tenere rigardis al Etulo kaj kviete foriris.
-- Etulo! -- Krister diris, donante al Etulo ian volvajxon. -- Ni gratulas vin pri via naskigxtago
kaj volas donaci al vi tiun nebulkameron.
-- Cxu nebulkameron? -- La okuloj de Etulo ekbrilis. -- Tio estas superba! Mi delonge revis pri gxi!
Kaj kia estas gxia koeficiento de vapora satureco?
Etulo sincere gxojis, sed tutegali Krister kaptis la tristajn nuancojn de lia vocxo.
-- Kio okazis, Etulo? -- li demandis. -- Cxu vi malkontentas pri io?
Etulo morne suspiris kaj kun malespero fermis la libron "sekretoj de vivisekcio", restiginte cxe iu pagxo
paperon.
-- Mi ne ricevis hundon donace.