778. Uber-Ich
Ik herlas net een stukje uit mijn dagboek van 22 februari 2010, een beschrijving van Slavoj Zizek's ideeën over de wat hij de Uber-Ich noemt uit de Groene Amsterdammer. Ik vond het toen mooi en treffend, en nu ook nog, en waar beter dan op het Uber-Ich journal om dit te plaatsen?:
"Volgens Zizek zijn we tegenwoordig terecht gekomen in een tijd met een nieuwe socialisatie, waarin we niet normenloos opgroeien, maar juist aan striktere normen moeten voldoen. Dit is omdat we in het leven niet langer geleid worden door verboden, maar door voorschriften. Genot, maatschappelijk succes en gezondheid zijn de nieuwe waarden die we onszelf opleggen. Je kent die klassieke zin uit de Gebroeders Karamazov van Dostojevski: 'Als God niet bestaat, is alles toegestaan.' Lacan zegt juist het tegenovergestelde: 'Als God niet bestaat, is alles verboden.' Omdat God niet bestaat, stellen we onszelf onhaalbare eisen. Ons Uber-Ich dwingt ons om altijd maar gezond, gelukkig en succesvol te zijn en als dat niet lukt voelen we ons meteen diep schuldig. Omdat god niet bestaat, stellen we onszelf onhaalbare eisen. Dat is de paradox van de moderne subjectiviteit: alles mag, dus alles is verboden."