Ні для Польшчы, ні для Расіі мы ніколі не былі нацыяй...
Стась Карпаў: І Расія, і Польшча не вераць у беларускую нацыюПасля таго, як польская амбасада ў Швейцарыі змусіла прыбраць фразу «сыну зямлі беларускай» з помніка Касцюшку, які там усталявалі за свае грошы мясцовыя беларусы - адразу ўзнікла жаданне пазласлівіць і паскавытаць: палякі, паскуды, Касцюшка - наша ўсё, а вы вось, значыць, як?!
І я нават сеў пісаць пра тое, як трым-пым-пым. Але неяк не пісалася.
А чаму?
А таму, што справа не ў тым, паскуды ці не паскуды. І не важна, што думаюць у Швейцарыі пра Касцюшку і Беларусь. І беды мясцовай беларускай дыяспары - не сусветнага маштабу.
Справа ў тым, што ў гэтым учынку польскай амбасады сфармулявана пазіцыя ў дачыненні да Беларусі максімальна сцісла. Яна не мянялася ніколі, і тут варта не крыўдаваць і не здзіўляцца, а для пачатку яе зразумець.
І калі зразумець, то ў наступны раз ніхто не захоча напісаць пра заграніцу, якая нам дапаможа, і што «за пашану радзімаму слову ўшануюць нас брацця-народы».
Не дапаможа. Не ўшануюць.
Для палякаў, як і для рускіх, мы ніколі не былі нацыяй. Нацыяй для іх мы не з’яўляемся і зараз.
Мы - насельніцтва тэрыторыі, і, адпаведна, у залежнасці ад часу і ступені свайго развіцця, яны імкнуліся распаўсюдзіць на «насельніцтва» тую матрыцу паводзінаў, якую НЕнацыя і заслугоўвае.
Што нам прапанавалі?
Спачатку.
Польшча - вольнасці і статус недапалякаў.
Расея - прыгон і статус недарускіх.
Пасля.
Рускія - расстрэлы і статус савецкіх.
Польшча - пасадкі і ўсё той жа статус недапалякаў.
Цяпер.
Расія - марыянеткавая аўтаномія і статус «таксама рускіх».
Польшча - статус буфернай зоны і сумесі недапольскіх з таксамарускімі.
Паколькі палякі гістарычна былі развіты лепей - то і польская імперыя, адносна расійскай, была для нас імперыяй «лайт».
У прынцыпе, і да гэтага часу тэндэнцыя і прапорцыя не мяняюцца.
І Расія, і Польшча не вераць ні ў якую беларускую нацыю, але разумеюць, што нехта павінен гаварыць ад імя насельніцтва - таму, адпаведна, прызнаюць беларускаю дзяржаву.
На дадзеным этапе развіцця Расія, напрыклад, не лічыць, што любое - у тым ліку і беларускае - насельніцтва заслугоўвае правоў, таму дае Беларусі грошы на падтрыманне статусу адарванага кавалка вялікага народа.
Польшча, наадварот, верыць у правы чалавека, таму дае грошы на правы чалавека сярод гэтага насельніцтва.
На гэтым - усё.
Ніякай нацыі.
Каму цікава нас «шанаваць» і для чаго? Быць нацыяй выгадна толькі нацыі і больш - нікому.
Разумееце, з нацыяй мець справу цяжка, бо ты мусіць улічваць тысячы ірацыянальных акалічнасцяў. Прызнаваць тое, з чым не згодны, гаварыць тое, што не хочаш.
З насельніцтвам мець справу лёгка, бо ўсе правы адзінкі гэтага насельніцтва - рацыянальныя і тычацца толькі ўласнай абароны, а не памкненняў і прэтэнзіяў.
Памкненні і прэтэнзіі, з якімі варта лічыцца на міжнароднай арэне, - атрыбут выключна нацыі.
Нацыя мае права на ўсё, акрамя вайсковай агрэсіі.
Чалавек мае права на тое, што запісана ва ўсеагульнай дэкларацыі правоў чалавека. За выняткам пункта 19-га. Дзе сказана, што чалавек мае права на распаўсюд сваіх перакананняў незалежна ад дзяржаўных межаў.
У рэальнасці, як бачым, ён мае права на «міжнародны» распаўсюд сваіх перакананняў толькі ад імя чалавека:
Права не любіць «Макдональдс» дзе заўгодна.
Права любіць колу дзе заўгодна.
І нават права любіць Касцюшку дзе заўгодна, але не права ставіць яму помнікі як сыну нацыі ў Швейцарыі. Бо беларускай нацыі - няма.
Помнік Касцюшку беларусы могуць ставіць толькі так, каб яго ніхто не ўбачыў.
Наогул, лічыць, што нашай нацыі няма, - гэта зручна для ўсіх, акрамя нас, бо ніхто не ведае, што трэба нацыі, акрамя яе самой. А вось што трэба насельніцтву - ведаюць усе.
Насельніцтву трэба праца, трэба ежа і права атрымаць пашпарт нармальнай краіны (прывет Картам паляка).
Таму, калі я бачу, як беларусы чакаюць, ці зробіць Макей учынак, адпаведны ягонай заяве пра скрадзеную ў нас гісторыю, у адказ на дзеянні Польшчы, - я кажу: не, не зробіць.
Справа ў тым, што польскі дыпламат дзейнічаў як чалавек, за якім стаіць нацыя, які з’яўляецца прадстаўніком нацыі і дачыняецца з прадстаўнікамі нацыі - такімі, якімі яны ёсць на гэтым этапе свайго развіцця.
То бок як гэта выглядала? Раніцай польскі пасол у Швейцарыі за кубачкам кавы высветліў, што нейкае насельніцтва збіраецца прысабечыць ягонага Касцюшку і паставіць яму помнік. У Швейцарыі ж.
Пасол праліў каву на белую адпрасаваную кашулю. Ускочыў. Збегаў у суседні кабінет, дзе доўга ў два галасы крычаў з нейкім іншым панам пра тое, што гэтыя жыхары «падкацап’я» зусім з дуба ляснуліся.
Пасля падбегла яшчэ пара маладых спецыялістаў, і яны хвілін 20 разважалі пра тое, што гэтыя беларусы ляпцем шчы сярбаюць і што мала ім польскі пан чубы драў.
А вынікам стала тая заява, якая і з’явілася.
Цяпер пытанне. Як можа рэагаваць на гэта прадстаўнік беларускага МЗС, калі з раніцы ён чытае пра тое, як прадстаўнікоў беларускай жа нацыі - саджаюць у турмы і па сто разоў судзяць за адную і тую ж правіннасць. Калі ён дакладна ведае, што хрэн з ім з Касцюшкам, галоўнае, што Марат Казей - наш.
Калі ўсе гэтыя «шчырыя беларусы», якія сварацца на палякаў - маюць унутры самой Беларусі статус недатыкальных. Дык «за каго» наш міністр павінен махаць рукамі? І навошта яму гэта рабіць, калі адсядзеўшыся і адмаўчаўшыся - яму канкрэтна ні перад кім не будзе сорамна. Старэнькая мама не перацягне яго па дупе рушніком. Сябар не назаве мудаком. А калегі, якіх падбіралі ў міністэрства, наогул думаюць толькі пра тое, што хутчэй бы 18:00.
У свеце міністра таксама няма ніякіх прадстаўнікоў беларускай нацыі. І яму таксама выгадна прадстаўляць рацыянальнае насельніцтва па рацыянальных пытаннях бабла.
Міністр раз на год проста імітуе патрыятызм, бо гэта - не лішняе. А вось імітаваць змаганне - лішняе, бо, імітуючы, - не дай бог можна пазмагацца насамрэч. І тады будуць адны непрыемнасці для ўсіх, акрамя недатыкальных.
Карацей, не спадзявайцеся на Макея. Не спадзявайцеся на Польшчу. Не спадзявайцеся на Расію. За пашану радзімаму слову - не ўшануюць нас брацця-народы.
Шануюць толькі тых, каго не любяць. Прынамсі ў нашым закутку Еўропы.
Калі цябе любяць - значыць, што ты проста насельніцтва і хутка табе прышлюць гуманітарную дапамогу.
Таму захоўвайце нацыю ўнутры сябе і ўсё-ўсё-ўсё запісвайце.