Wat wil ik - deel 2
Na een drukke periode van werk en sollicitatie procedure's / dilemma's achter de rug werd ik gedwongen om korte vs lange termein keuzes te maken. Aangezien keuzes al uberhaupt voor mij problematisch zijn.. was dit leuke stof tot verdiepen..
korte vs lange termein = hedonistisme vs eudaimonisme
Hedonistisch geluk nastreven betekend dat je je goed voelt. Lekker eten, aan het strand in de zon zitten, complimenten en waarderingen ontvangen. Dit zijn allemaal dingen die ons hedonistisch gelukkig maken. Hedonisme is goed voor de overlevingskansen. Als je in de kou staat, honger of pijn hebt, dan wil je daar iets aan doen. Hedonistisch geluk is voornamelijk korte termijn. “Ik wil het en wel nu!” De vraag die hierbij hoort is: Wat wil ik hebben? Voedsel en warmte, bijvoorbeeld, maar ook andere dingen die goed voelen: liefde, waardering, respect.
Eudaimonisch gaat om trouw zijn aan jezelf en met persoonlijke groei en zingeving. Om tot persoonlijke groei te komen, is een bepaald bewustzijn van het eigen 'ik' nodig. Je moet je instinctieve impulsen kunnen overstijgen. Mensen zeggen vaak: 'Ik moet mijn gevoel volgen.' Dat komt meestal neer op het volgen van je instincten, dus het najagen van hedonistisch geluk. Bijvoorbeeld slagroomtaart eten als je er zin in hebt, of iemand eens flink de waarheid zeggen als je in een kwaaie bui bent. Je handelt dan als andere dieren: je instincten dicteren je gedrag en dat voelt lekker. Maar op termijn word je er niet gelukkiger van. Je kunt immers relaties schaden door te zeggen waar je zin in hebt, en je kunt je lichaam schaden door te eten waar je zin in hebt.
Volgens de 'Self-determination theory' van Edward Deci en Richard Ryan zijn er drie universele psychologische behoeftes: autonomie, bekwaamheid en verbondenheid (het gaat om psychologische behoeftes, dus zaken als veiligheid en voeding vallen erbuiten). Is één van deze behoeftes niet bevredigd, dan ontstaat onbehagen en gaat men instinctief een oplossing zoeken. Die oplossing wordt vaak in de verkeerde richting gezocht.
Dit allemaal heb ik niet zelf bedacht maar komt uit een artikel van de Psychologiemagazine gescheven door Roos Vonk,hoogleraar sociale psychologie
Wanneer bijvoorbeeld de behoefte aan het gevoel van bekwaamheid onvoldoende wordt vervuld, kun je daarop reageren door meer te willen verdienen of hogerop te willen klimmen. Je kiest dan voor de 'quick fix': een snelle manier om het onbehagen weg te nemen ('Zie je wel, ik ben heel goed want ik verdien meer dan de buurman'). Maar op termijn werkt het niet, doordat de behoefte waar het eigenlijk om ging - in dit voorbeeld bekwaamheid: goed zijn in wat je doet, je talenten gebruiken en ontwikkelen in je werk - niet wordt bevredigd. Je bent bijvoorbeeld werkzaam in een functie die je niet ligt. Geld en status kunnen dan verlichting geven, maar in feite zit je in de verkeerde vijver te vissen, waardoor je nooit echt kunt ontspannen.
Dit mechanisme verklaart ook ‘verslavingsgedrag’: de roes kan je onbehagen niet werkelijk wegnemen, dus wordt er gezocht naar afleiding in de zin van meer geld, drank of aandacht om het vervelende gevoel te dempen.
Op dezelfde manier kunnen mensen bijvoorbeeld hun behoefte aan verbondenheid proberen te vervullen via veel seksuele avonturen of feestjes; en hun behoefte aan autonomie via het verwerven van macht, of door zich af te zetten tegen anderen. Allemaal 'snelle' oplossingen die uiteindelijk belemmerend zijn voor geluk en persoonlijke groei.
Van de drie universele psychologische behoeftes is verbondenheid het meest geluksbevorderend. Verbondenheid is niet het tegengestelde van autonomie. Autonomie betekent weten wie je bent en keuzes maken die daarbij passen. Juist omdat mensen sociale dieren zijn, kan het een heel autonome keuze zijn om iets voor een ander te doen of zich voor het collectief in te zetten. Mensen die zich afzetten tegen anderen, zijn daarentegen juist vaak reactief en niet autonoom. Als je het nodig hebt je wilsvrijheid en onafhankelijkheid te demonstreren of te beschermen door je van anderen af te wenden, is het waarschijnlijk niet goed gesteld met je autonomie!
Ondanks onze sociale natuur is onze samenleving steeds individualistische ingesteld. Dit is mede mogelijk geworden door toenemende welvaart, die ons in staat stelt in kleinere verbanden te leven en eigen keuzes te maken zonder ons te hoeven voegen naar anderen. Dit individualisme heeft grote voordelen, maar het staat haaks op het zoeken naar verbondenheid. De groepen waar mensen vroeger bij hoorden - de kerk, de buurt, de zuil - zijn verdwenen. Het is ieder voor zich, en God is ook van het toneel verdwenen. Dat het nieuwe kabinet koos voor het motto Samen werken, samen leven, geeft aan dat 'samen' geen vanzelfsprekendheid meer is. En dat terwijl samen leven voor een sociale diersoort als de onze het meest vanzelfsprekend van alles zou moeten zijn!
Wanneer je jezelf bekijkt als individu, ga je jezelf ook vergelijken met andere individuen. Je gaat kijken of een ander het beter heeft of beter doet dan jij, in plaats van trots te zijn op jouw groep, jouw bedrijf, jouw land. Je bent niet meer blij dat het goed gaat met ons allemaal, je bent verbitterd omdat een ander het beter heeft dan jij. In die zin heeft onze welvaart ons een bron van geluk afgenomen.