Вернуть белорусскому языку статус единственного государственного?
Вопрос о государственном языке Беларуси, как, впрочем, и спор о названии (так все-таки «Беларусь» или «Белоруссия») всегда использовался в качестве одного из инструментов политической борьбы. Так, в советскую эпоху, с начала 1930-х гг. в стране полным ходом шла политика русификации. Она достигла апогея во времена Никиты Хрущева, который после приема в честь сорокалетия БССР заявил: "Чем скорее мы все будем говорить по-русски, тем быстрее построим коммунизм" и тем самым привил нигилизм к белорусскому языку.
В 1990 г. русскому языку в Белоруссии отводилась роль исключительно языка межнационального общения, предоставлялось право на воспитание и получение образования на нем.
После распада СССР, получившая независимость Беларусь, объявила единственным государственным язык титульной нации - белорусский. Именно в этот период, начался стремительный процесс его возрождения.
В 1995 г. Беларусь объявила о государственном двуязычии.
Традиционно в конкуренции двух государственных языков побеждает язык с большим количеством говорящих в стране и регионе и с более высокой экономической ценностью. Поэтому на сегодняшний день из двух государственных именно белорусский оказался фактически вытесненным из обихода белорусов, из масс-медиа и официальной переписки. Более того, по мнению Президента Беларуси, «на нем нельзя высказать нечто великое».
Естественно, другая часть политической элиты сегодня активно выступает за возвращение белорусскому языку статуса единственного национального. Главным аргументом для них является то, что именно в языке проявляется этническая культура, душа, мировоззрение народа. Сохранение же языкового статус кво, по их мнению, фактически «снова превратит Беларусь в Белоруссию - восточную окраину России».
Закрывая глаза на политические аспекты языкового вопроса, хочется добавить, что последние лингвистические исследования доказали существование некой национальной натренированности органов речи. Именно поэтому белоруса (или представителя любой другой национальности), хотя и говорящего по-русски, всегда легко узнать по характерному выговору.
Па-беларуску:
Пытанне аб дзяржаўнай мове Беларусі, як, зрэшты, і спрэчка аб назове (так усёткі «Беларусь» або «Беларусь») заўсёды выкарыстоўваўся ў якасці адной з прылад палітычнай барацьбы. Так, у савецкую эпоху, з пачатку 1930-х гг. у краіне поўным ходам ішла палітыка русіфікавання. Яна дасягнула апагею ў поры Мікіты Хрушчова, які пасля прыёму ў гонар саракагоддзя БССР заявіў: "Чым хутчэй мы ўсё будзем гаварыць па-руску, тым хутчэй пабудуем камунізм" і тым самым прышчапіў нігілізм да беларускай мовы.
У 1990 г. рускай мове ў Беларусі адводзілася роля выключна мовы міжнацыянальных зносін, падавалася права на выхаванне і атрыманне адукацыі на ёй.
Пасля распаду СССР, незалежная Беларусь абвясціла адзінай дзяржаўнай мову тытульнай нацыі - беларускую. Менавіта ў гэты перыяд, пачаўся імклівы працэс яе адраджэння.
У 1995 г. Беларусь абвясціла аб дзяржаўным двухмоўі.
Традыцыйна ў канкурэнцыі двух дзяржаўных моў перамагае мова з большай колькасцю размаўлялых у краіне і рэгіёне і з больш высокай эканамічнай каштоўнасцю. Таму на сённяшні дзень з двух дзяржаўных менавіта беларуская апынулася фактычна выцесненай з ужытку беларусаў, з мас-медыя і афіцыйнай перапіскі. Больш таго, па меркаванні прэзідэнта Беларусі, «на ёй нельга выказаць штосьці вялікае».
Натуральна, іншая частка палітычнай эліты сёння актыўна выступае за вяртанне беларускай мове статуса адзінай дзяржаўнай. Галоўным аргументам для іх з'яўляецца тое, што менавіта ў мове выяўляецца этнічная культура, душа, светапогляд народа. Захаванне жа моўнага статуса кво, па іх меркаванню, фактычна «зноўку ператворыць Беларусь у Белоруссію - усходнюю ўскраіну Расіі».
Зачыняючы вочы на палітычныя аспекты моўнага пытання, можна дадаць, што апошнія лінгвістычныя даследаванні даказалі існаванне нейкай нацыянальнай натрэніраванасці органаў прамовы. Менавіта таму беларуса (або прадстаўніка любой іншай нацыянальнасці), хоць і размаўлялага па-руску, заўсёды лёгка пазнаць па характэрнай вымове.
http://mapax.ru/question/117