Салам луш хилар
Ший Наьнаца тика т1а а ваха чувоаг1ар Берснакъ. Коа ловзаш боахкаш цун доттаг1ийи кхыбола цун нийсархойи бар. Ше царна юхе кхаьчача, Берснакъ цхьаболчарга кулг айдаь моаршал а хаьтта, вокхарга «привет» аьнна д1ахо вахар.
Ший ви1ийца цхьаь йисача, Нанас хаьттар цунга:
- Берснакъ, доаг1ача тайпара моаршал х1ана хаттанзар 1а хьай доттаг1ашка?
З1амига мича ва хьо, цхьа шу да 1а ламаз доладаь а, ду1аш 1омадеш, со а да а г1аддугаш. Хьона ха деза деррига хьа г1улакхаш а бусалба динга хьажжа хила дезалга, цох тарра моаршал хаттар а долча тайпара хила деза хьа.
- Вой, Нана, фу бе да из, мичча тайпара а моаршал хаьттача? Укхаза а кхы лаьрхх1а эскархошта санна къоастадаь моаршал дала деза?
Нана елакъежар:
- Хьажал, са во1 мишта вокха хинна, ир хьаькъал долаш вийрзав. Х1аьта иштта дале а, хьайна ха дезаш дола цхьацца х1амаш хац хьона. Вай Дадас а воте а иштта салам луш зийнадеций 1а?
- Зийна-м дар аз из, х1аьта а сона хетар бераша салам тела дезац аьнна. Нана, иштта-м оах цкъаза к1аьнкаша тхоайла салам тела хьона.
- Из дика да, хьажал, шо х1анз доккха хиннад, цудухьа нийсдар, Даьла раьза хургвола х1ама де деза оаша. Хьо а хьа доттаг1ий Ислам, Ибрах1им, Мухьаммад а бусалба нах ма дий, Даьла лай.
Уйланга вахар Берснакъ. Х1аьта нана д1ахо хоам беш яр:
- Во1а, фу хов хьона «Ассаламу алайкум» яхача моаршалах лаьца?
- Мм - к1еззига уйла а яь аьлар к1аьнка.
- Сона-м г1алг1ай ма1ача наха шоайла д1а-хьа тела в1ашаг1делла моаршал хет из. Т1аккха 1уйре я, сайре я, е ди да уйла е а езаргйоацаш, салам д1алу цар, иштта дукха аттаг1а да.
- Ааа, во1илг, х1анз 1а дувцар нийса дац, - аьлар нанас, ший елар гуча ца даккха г1ерташ.
- Салам д1а-хьа далар укх дунен т1а мел бахача бусалба наьха моаршал да. Хьо к1еззига воккха а хинна, кхыча мехкашка а паччахьалкхенашка араваьлча хьона хозарг а да, б1арга а гургда, бусалба наха иштта моаршал хоатташ. Т1аккха хьо кхийначул т1ехьаг1а Хьаж ц1а вахача а ховргда, Дала аьннадале. Мел дукха т1абоаг1а хой хьона цига бусалба нах «Ассаламу алайкум» оалаш в1аший белабенна йистхулаш. Цу дешашца моаршал хаттар вайна бусалба дино хьалхадаьхкад, дукха хьадисаш а дийцад вайна цу хьаькъе Даьла Элчас (1алайхьис салату васаллам) Х1аьта цун т1ехьа жоп луча хана "ва алайкум ассалам" ала деза хьа.
- Берснакъ? Хьа безам бале, аз салам мишта хьахиннад дувцаргда хьона.
- Дувца сона Наний. Ч1оаг1а безам ба са из ха.
- Ладувг1алахь т1аккха… Салам далара 1адат геттара къаьна да. Цу хана лаьттан букъ т1а Дала хьалхара хьакхелла волча Адам мара, саг хинвац. Дала хьалхара кхелла саг хиннав из, Пайхамар хиннав (1алайхьис салам).
-Во1, х1анз к1езига вай дувца лерх1ачох гаьна ергья со. Пайдане да из. Цхьа хаттар де йоал со хьога. Дагадоаг1ий хьона вай хьадисах лаьца дийца къамаьл?
-Доаг1а даьра, Наний
-Т1аккха хьаалал сога «хьадис» 1арби меттала фу ма1ан долаш да?
- Из дош, хоам яхалга да.
- Фу дувцаш да уж хьадисаш?
- Хьадисашка г1олла вайна Пайхамара (1алайхьис салату васаллам) къамаьл а г1улакхаш а довз. Берригача бусалба наха хьокхам ба хьадисаш, царна ха мел дезар да царгахьа.
- Из дика дагалаьцад 1а Берснакъ, дукха вахалва хьо. Х1аьта хьадисаш вайга хьа мишта кхаьчад дагадоаг1ий хьона? - Пайхамара заман чухь нах кхийтта хиннаб мел лерх1аме да вай Даьла Элчан къамаьл. Цудухьа цо мел оал х1ама, цун мел дола г1улакхаш а хьехамаш а, д1аяздеш хиннад цар.
- Во1алг, малаш хиннаб хьадисаш д1аяздаьраш?
- Уж цун дезал а, гаргара нах а, асхьабаш а хиннаб.
- Кхы фу хов хьона хьадисах лаьца?
- Сона хов, вайна ц1ена бакъдолча хьадисех сахьихь оалилга.
- МашааЛлах1, деррига нийса ях 1а, са дика бусалба саг. Т1аккха, со х1анз хьога дувца йоал саламах лаьца къамаьл а, ц1ена долча хьадисашка г1олла хьаден да. Бухарии Муслими ба из хьадис доаладаьраш. Е ши ц1и хьайна 1омае еза 1а Берснакъ, х1ана аьлча эггара ц1енаг1а бух бола хьадисаш массехк шера тохкаш гулдаьраш уж ба. Х1аьта х1анз д1ахо ладувг1лахь саламах долча ц1енача дувцарага.
(д1ахододар, Дала аьннадале, т1ехьаг1а оттадергда)
Радио "Ангушт"