Scientiarvm Omnivm Encyclopaediae Tomus Primus
Ioan. Henrici Alstedii
Scientiarvm Omnivm Encyclopaediae;
Tomus Primus
Continens Operis partem primam & secundam.
Sumptibus Ioannis Antonii Hvgvetan
& Marci Antonii Ravavd,
M.DC.XLIX.
[1264 paginas continens]
[145 megabytes]
[Lull's influence can be seen more directly in the work of his fellow Spaniard Juan Luis Vives (1492-1540), who used a V-shaped symbol to indicate the inclusion of one term in another (see illustration). Other work inspired by Lull includes the logic and notational system of the German logician Johann Heinrich Alsted (1588-1638). The work of Vives and Alsted represents perhaps the first systematic effort at a logical symbolism. -- from Encyclopædia Britannica 2007 Deluxe Edition. (2010).]
13
Non cyclus in cartis loquitur ,sed circulus artis,
ENCYCLOPAEDIA
de se ipsa,
Quisquis Es pietatem et hvmanitatem
professus, qualis ego sim VirgO quidque te velim accipe.
i vertex mihi galeatvs, recta methodvs.
ii. capvt regali maiestate sertatvm,sapientiae splendor.
iii. arma in labiis manibvsque meis, eloqventiae nitor.
iv. pectvs gemmis baltheatvm,virtvtis decor.
v. venter cibo refertvs amoena varietas.
vi. pedes stare ire apti nati,
diligentia petens ardva,
eademque repetens omnia.
vii. vestis mihi tegendo et ornando,
stili simplicitas.
si ergo
haec mea impensivs amas
me tibi conivgem svme,
sed svme
solvs solam,
castvs castam,
constans constantem: / ita experieris
Quod nil suasius est, bene quam munita tenere
Edita doctrina sapientum templa serena
17
INDEX LEMMATVM
singulorumTomorum huius Operis.
TOMVS PRIMVS,
In quo
Praecognita Disciplinarum:
Hexilogia.
Technologia,
Archelogia.
Didaсtica.
Philologia:
Lexica
Grammatica.
Rhetorica.
Logica.
Oratoria.
Poetica.
TOMUS SECVNDVS.
In quo Philosophia Theoretica.
Metaphysica.
Pneumatica.
Physica.
Arithmetica.
Cosmographia.
Uranometria.
Geographia
Optica
Musica
TOMVS TERTIVS.
In quo Philosophia practica:
Ethica.
Economica
Politica
Scholastica.
Facultates Principes:
Theologia
Jurisprudentia.
Medicina
Artes Mechanicae:
Mechanologia generalis & specialis
Miscellanea
Mechanologia Physica.
Mechanologia Mathematica.
TOMVS. QUARTVS.
In quo Praecpuae Farragines disciplinarum
Mnemonica.
Historica
Chronologia
Architectonica
Apodemica, Critica.
27
COMPENDIVM ENCYCLOPAEDIAE VNIVERSAE.
Admonitio de Compendiis, quae sequuntur.
Liber I
HEXILOGIA.
1. Qvot sunt status, sive ordines vitae humanae?
Quatuor videl. : Economicus, Scholasticus, Politicus, & Ecclesiasticus .quibus tanquam quadrigis vniuersum hominum genus vehi voluit D E V S, author & fautor ordinis, cuius deliciae sunt conuersari cum hominibus.
2. In quo statu versaris tu, mi Philomathes ? In Scholastico.
3. Cur vero ibi te occupas? Vt euadam Polymathes.
4 Quis est Polymathia? Est multarum rerum eruditio.
5. Quarum , inquam ego? Omnium illarum, quae digna sunt, vt in hac vita discantur.
6. Num vero fieri potest, ut unus aliquis homo res istas omnes condìscat? Ita sané. Tametsì enim solus Devs est pansofos kai panepistemon : tamen huius suae perfectionis imaginem homini discendi cupido impressìt : vt inprimìs in illis videre est , qui vniuersum disciplinarum orbem ignea mentis vi complexi sunt.
7. Quem tu mìhi hoc loco commemoras orbem disciplinarum? Encyclopediam vulgo vocant.
8. Quid amabò tradit ìsta Encyclopedia ? Vniuersitatem ton gnoston ; idque hac ratione vt primo praelibet praecognita omnib.gnostois communia, deinde illa gnosta ordine proponat et exponat.
9. Quot sunt praecognita ? quatuor : è quìbus tria priora,nempe Hexilogia ; Technologia , &: Archelogia differunt de natura omnium diciplinarum ; quartum, videl. Didactica, de studio illarum praecipit.
10. Quid est Hexilogia? Doctrina praecognoscenda, de habitibus intellectualibus, quibus homo disponitur ad intelligendum res intelligibiles, id est , ad principia & conclusiones, quae proponuntur cognitionis,vel actionis gratia.
11. Quot sunt hujusmodi habitus? In universum novem decim, hoc ordine: : Intelligentia, Synteresis, Conscentia, Intelligentia poetica, Sapientia, Scientia, Prudentia, Ars, Eloquencia,Opinio, Fides humana,Dubitatio,Suspicio,Fides diuina,Lumen propheticum, Donum miraculorum, Donum linguarum, Error, Lumen gloriae.
12. Quid est Intelligentia ? habitus innatus, inclinans ad assentiendum primis principiis theoreticis.
13. Quid est Synteresis ? habitus innatus, inclinans ad assentiendum primis principiis practicis.
14. Quid est Conscentia ? habitus innatus, inclinans ad assentiendum iis, quorum nobis conscìi sumus.
15. Quid est Intelligentia poetica ? habitus innatus, inclinans ad assentiendum primis principiis poeticis.
16. Quid est Sapientia ? habitus acquisitus, inclinans ad assentiendum conclusionibus theoreticis, demonstratis per causas primas.
17. Quid est Scientia ? habitus acquisitus, inclinans ad assentiendum conclusionibus theoreticis, demonstratis per causas proximas.
18. Quid est Prudentia ? habitus acquisitus, inclinans ad assentiendum conclusionibus practicis, demonstratis per causas sive primas sive proximas.
19. Quid est Ars ? habitus acquisitus, inclinans ad assentiendum conclusionibus poeticis, demonstratis per causas sive primas sive proximas.
20. Quid est Eloquencia ? habitus acquisitus, inclinans ad animi sensa bene eloquendum.
21. Quid est Opinio? habitus acquisitus, inclinans ad assentiendum axiomati contingenti.
80
Ad Asirologiam pertinent ista principia quatuor :
1 . Astra inclinant, non necessitant.
2. Coelum diuiditur in duodecim domicilia.
3 . Planetae efficacius agunt in haec inferiora, quam stellae fixae.
4. Quae pendent a libero hominis arbitrio, non subiacent astris.
158
Principvae radices syriacae
334
Sectio V.
Qualis pronuntiatio sit literarum Latinarum ?
Nos ita censemus, Y K Z sunt literae Graecae, ideoque iis vtendum in Graecis vocibus scribendis, ut Kalendae, Kalendarium. Litera c ante e, i, legenda est vt z , vt amice , amici. Alias sustinet vicem & sonum literae k.
D & t sunt literae dentales, quae sono ita distinguuntur, vt d ore magis contracto , t diducto efferatur : illa, mollius, haec fortius.
Scientiarvm Omnivm Encyclopaediae;
Tomus Primus
Continens Operis partem primam & secundam.
Sumptibus Ioannis Antonii Hvgvetan
& Marci Antonii Ravavd,
M.DC.XLIX.
[1264 paginas continens]
[145 megabytes]
[Lull's influence can be seen more directly in the work of his fellow Spaniard Juan Luis Vives (1492-1540), who used a V-shaped symbol to indicate the inclusion of one term in another (see illustration). Other work inspired by Lull includes the logic and notational system of the German logician Johann Heinrich Alsted (1588-1638). The work of Vives and Alsted represents perhaps the first systematic effort at a logical symbolism. -- from Encyclopædia Britannica 2007 Deluxe Edition. (2010).]
13
Non cyclus in cartis loquitur ,sed circulus artis,
ENCYCLOPAEDIA
de se ipsa,
Quisquis Es pietatem et hvmanitatem
professus, qualis ego sim VirgO quidque te velim accipe.
i vertex mihi galeatvs, recta methodvs.
ii. capvt regali maiestate sertatvm,sapientiae splendor.
iii. arma in labiis manibvsque meis, eloqventiae nitor.
iv. pectvs gemmis baltheatvm,virtvtis decor.
v. venter cibo refertvs amoena varietas.
vi. pedes stare ire apti nati,
diligentia petens ardva,
eademque repetens omnia.
vii. vestis mihi tegendo et ornando,
stili simplicitas.
si ergo
haec mea impensivs amas
me tibi conivgem svme,
sed svme
solvs solam,
castvs castam,
constans constantem: / ita experieris
Quod nil suasius est, bene quam munita tenere
Edita doctrina sapientum templa serena
17
INDEX LEMMATVM
singulorumTomorum huius Operis.
TOMVS PRIMVS,
In quo
Praecognita Disciplinarum:
Hexilogia.
Technologia,
Archelogia.
Didaсtica.
Philologia:
Lexica
Grammatica.
Rhetorica.
Logica.
Oratoria.
Poetica.
TOMUS SECVNDVS.
In quo Philosophia Theoretica.
Metaphysica.
Pneumatica.
Physica.
Arithmetica.
Cosmographia.
Uranometria.
Geographia
Optica
Musica
TOMVS TERTIVS.
In quo Philosophia practica:
Ethica.
Economica
Politica
Scholastica.
Facultates Principes:
Theologia
Jurisprudentia.
Medicina
Artes Mechanicae:
Mechanologia generalis & specialis
Miscellanea
Mechanologia Physica.
Mechanologia Mathematica.
TOMVS. QUARTVS.
In quo Praecpuae Farragines disciplinarum
Mnemonica.
Historica
Chronologia
Architectonica
Apodemica, Critica.
27
COMPENDIVM ENCYCLOPAEDIAE VNIVERSAE.
Admonitio de Compendiis, quae sequuntur.
Liber I
HEXILOGIA.
1. Qvot sunt status, sive ordines vitae humanae?
Quatuor videl. : Economicus, Scholasticus, Politicus, & Ecclesiasticus .quibus tanquam quadrigis vniuersum hominum genus vehi voluit D E V S, author & fautor ordinis, cuius deliciae sunt conuersari cum hominibus.
2. In quo statu versaris tu, mi Philomathes ? In Scholastico.
3. Cur vero ibi te occupas? Vt euadam Polymathes.
4 Quis est Polymathia? Est multarum rerum eruditio.
5. Quarum , inquam ego? Omnium illarum, quae digna sunt, vt in hac vita discantur.
6. Num vero fieri potest, ut unus aliquis homo res istas omnes condìscat? Ita sané. Tametsì enim solus Devs est pansofos kai panepistemon : tamen huius suae perfectionis imaginem homini discendi cupido impressìt : vt inprimìs in illis videre est , qui vniuersum disciplinarum orbem ignea mentis vi complexi sunt.
7. Quem tu mìhi hoc loco commemoras orbem disciplinarum? Encyclopediam vulgo vocant.
8. Quid amabò tradit ìsta Encyclopedia ? Vniuersitatem ton gnoston ; idque hac ratione vt primo praelibet praecognita omnib.gnostois communia, deinde illa gnosta ordine proponat et exponat.
9. Quot sunt praecognita ? quatuor : è quìbus tria priora,nempe Hexilogia ; Technologia , &: Archelogia differunt de natura omnium diciplinarum ; quartum, videl. Didactica, de studio illarum praecipit.
10. Quid est Hexilogia? Doctrina praecognoscenda, de habitibus intellectualibus, quibus homo disponitur ad intelligendum res intelligibiles, id est , ad principia & conclusiones, quae proponuntur cognitionis,vel actionis gratia.
11. Quot sunt hujusmodi habitus? In universum novem decim, hoc ordine: : Intelligentia, Synteresis, Conscentia, Intelligentia poetica, Sapientia, Scientia, Prudentia, Ars, Eloquencia,Opinio, Fides humana,Dubitatio,Suspicio,Fides diuina,Lumen propheticum, Donum miraculorum, Donum linguarum, Error, Lumen gloriae.
12. Quid est Intelligentia ? habitus innatus, inclinans ad assentiendum primis principiis theoreticis.
13. Quid est Synteresis ? habitus innatus, inclinans ad assentiendum primis principiis practicis.
14. Quid est Conscentia ? habitus innatus, inclinans ad assentiendum iis, quorum nobis conscìi sumus.
15. Quid est Intelligentia poetica ? habitus innatus, inclinans ad assentiendum primis principiis poeticis.
16. Quid est Sapientia ? habitus acquisitus, inclinans ad assentiendum conclusionibus theoreticis, demonstratis per causas primas.
17. Quid est Scientia ? habitus acquisitus, inclinans ad assentiendum conclusionibus theoreticis, demonstratis per causas proximas.
18. Quid est Prudentia ? habitus acquisitus, inclinans ad assentiendum conclusionibus practicis, demonstratis per causas sive primas sive proximas.
19. Quid est Ars ? habitus acquisitus, inclinans ad assentiendum conclusionibus poeticis, demonstratis per causas sive primas sive proximas.
20. Quid est Eloquencia ? habitus acquisitus, inclinans ad animi sensa bene eloquendum.
21. Quid est Opinio? habitus acquisitus, inclinans ad assentiendum axiomati contingenti.
80
Ad Asirologiam pertinent ista principia quatuor :
1 . Astra inclinant, non necessitant.
2. Coelum diuiditur in duodecim domicilia.
3 . Planetae efficacius agunt in haec inferiora, quam stellae fixae.
4. Quae pendent a libero hominis arbitrio, non subiacent astris.
158
Principvae radices syriacae
334
Sectio V.
Qualis pronuntiatio sit literarum Latinarum ?
Nos ita censemus, Y K Z sunt literae Graecae, ideoque iis vtendum in Graecis vocibus scribendis, ut Kalendae, Kalendarium. Litera c ante e, i, legenda est vt z , vt amice , amici. Alias sustinet vicem & sonum literae k.
D & t sunt literae dentales, quae sono ita distinguuntur, vt d ore magis contracto , t diducto efferatur : illa, mollius, haec fortius.