Faxralı məscidinin məsələsi Amerika Departamentinin hesabatında
Amerika Departamenti hər il olduğu kimi insan haqqlarının müdafiəsinə dair hesabatı 2009-cu il üzrə də təqdim etdi. Borchali.net saytının qurumun rəsmi saytına istinadən verdiyi məlumata görə, həmin hesabat bir çox ölkələrə dair olduğu kimi Gürcüstan üzrə də mövcuddur. Amerika Departamentinin təqdim etdiyi 2009-cu il insan haqqlarının müdafiəsi hesabatı - Gürcüstan sənədində, Gürcüstanda yaşayan etnik-azərbaycanlıların məsələlərinə dair də söz açılır. Hesabatda Bolnisi rayonunun Faxralı (Talaver) kəndindəki
qədim məscidin bərpa işlərinin dayandırılmasına da nəzər yetirilib. Qeyd etmək lazımdr ki, sözü gedən hesabat Gürcüstan hakimiyyəti üçün önəmlidir və hakimiyyət həmin hesabatda göstərilən məsələlərə mütləq diqqət yetirməyə çalışır. Əziz oxucular indi sizlərə həmin hesabatda olan, Gürcüstanda yaşayan azərbaycanlıların məsələlərinə aid hissələri təqdim edirik.
Hesabata əsasən azərbaycanlılara dair insan haqqları pozuntusu:
1. Tbilisidə yaşayan müsəlmanların mədəni və ictimai tədbirlərinin keçirildiyi yerlərdə gürcü ortodoks qruplarının nümayəndələri tərəfindən etiraz bildirən küçə aksiyalarının keçirilməsi. Yerli etnik azərbaycanlılar xəbər verirlər ki, etiraz edənlərin əksəriyyəti içkili idi və onları itələyir, Gürcüstandan çıxıb gedin deyirdilər (onlar həmçinin qeyd etdilər ki, polis gəlib onları sakitləşdirdiyinə baxmayaraq heç birini həbs etmədi); Etnik-azəri müsəlmanlarının kəndlərində böyük ağ rəngli xaçların yerləşdirilməsi.
2. Müsəlmanların nümayəndələri olan rəsmi şəxslər bildirdilər ki, Bolnisi rayonunda yerli hakimiyyət və polis müsəlman icmalarının yaşadığı ərazilərdə 22 xaç yerləşdirib. Gürcü Ortodoks Patriarxlığı yerli yepiskopu Tbilisiyə çağırdı və izah etdi ki, xaçların yerləşdirilməsi təxribat xasiyyətli idi və onlar götürülməlidir. Nəticədə Reinteqrasiya Nazirliyinin nümayəndələrinin qeyd edilən yerə səfəri zamanı xaçlar müşahidə olunmurdu. Lakin rayondakı ənənəvi müsəlman kəndlərinin ətraflarında işıqlarla bəzədilmiş xaçlar hələdə görünür. Yerli əhali bildirir ki, onların xaçları sökmək cəhdlərinə baxmayaraq xaçlar yenə də durur. Qeyd edilən xaçların küçə kənarına yerləşdirilməsi üçün rəsmi razılıq lazımdır. Lakin xaçlara görə heç kim cavabdehliyi öz üzərinə götürmədi. Bolnisi rayonunun rəsmi şəxsləri duaya çağrışa (əzana) rəsmi icazə verməkdən boyun qaçırırdılar. Buna baxmayaraq duaya çağırış (əzan) davam edirdi.
3. 16 sentyabr tarixində radikal fundamental gürcü ortodoks qrupunun nümayəndələri ənənəvi etnik-azərbaycanlıların kəndində məscidin tikintisini dayandırdılar (Söz Faxralı kəndindəki məsciddən gedir - red). Qrupun üzvləri kənd əhalisindən tikinti haqqında icazəni göstərməyi tələb edirdilər, baxmayaraq ki, onların buna hüquqi ixtiyarları yox idi. Onlar tikintinin dayandırılmaması təqdirində kənd əhalisinə qarşı güc tətbiq edəcəklərini deyirdilər. Kənd icmasının üzvləri özlərinin 104 illik məscidlərinin dam örtüyünü təmir etdirmək istəyirdilər və bildirirdilər ki, yerli hakimiyyət tikinti üçün icazə vermişdir. İlin sonunadək tikinti işləri bərpa etdirilmədi, belə ki, rəsmi razılıq məsələsi həll olunmamış idi. Ortodoks qrupun üzvləri isə məsciddə keşik çəkməyi davam etdirirdilər ki, kənd sakinlərinin təmirə başlaya bilməməsinin zəmanəti olsunlar.
borchali.net In English
1. Holding a street protest at the site of a Muslim community center in Tbilisi where local ethnic-Azeri Muslims reported that many of the protestors, who were drunk, pushed them around and told them to get out of Georgia (they also reported that although police came and calmed the situation, no arrests were made); the placement of giant white crosses in traditionally ethnic-Azeri Muslim villages;
2. Muslim officials reported that local government and police erected 22 solid crosses in and around Muslim communities in the Bolnisi District. The Georgian Orthodox Patriarchy called the local district bishop to Tbilisi and explained that the crosses were an act of provocation and must be removed. No crosses were observed in a later visit to the area by a representative of the Ministry of Reintegration. However, large crosses lit up with strings of lights were still observed outside traditionally Muslim villages in the district. Local residents said they were continually erected despite efforts to take them down. Officially, permission is needed to erect a structure along the road; however, no group claimed responsibility for the crosses. Bolnisi District officials continued to refuse official permission for the public call to prayer. A call to prayer nonetheless continued.
3. On September 16, representatives from radical fundamentalist Georgian Orthodox groups stopped construction on a mosque in a traditionally ethnic-Azeri village. The group members demanded to see the villagers' construction permit, despite not having the legal right to do so, and threatened the villagers with violence if the construction did not cease. The village community members were repairing the roof of their 104-year-old mosque and claimed that they had received permission from local authorities to complete the roof work. At year's end the repairs on the mosque had not continued, as the question of official permission was not settled and members of the orthodox group continued a vigil at the mosque to ensure that villagers did not continue repairs.
state.gov