Габдулла Амантай

[solokso]

Почитал сборник стихов башкирского поэта Габдуллы Амантая 1928 года на латинском алфавите "Ауыл малайҙары" ("Деревенские мальчики").




Габдулла Амантай был директором Башкирского НИИ национальной культуры, редактором журнала «Октябрь» - единственного "толстого" журнала на башкирском языке, ныне журнал "Агидель". В 1937 году расстрелян. Есть памятная табличка о нем в Уфе на доме по ул. Ленина, 2 - это наш уфимский аналог "Дома на Набережной."

Стихи в основном характерные для эпохи, крайне идеологизированные. С языковой точки зрения интересна фонетическая ассимиляция русских заимствований - парауыз, лининизем, уагун, ыстанса, үктәбер, Каминтирен, мелейүн, фырунт, каммунизем, пейанир, байауай, кылуп, тырусик, зауыт и т.д. Узнали эти слова?

Стихотворение "Ҡала ҡала, әлегә далаға":



Ҡала ҡала, әлегә далаға
(Йәйге каникулда)
Шулай,
Бында, әлегә ҡала ҡала,
Мин китәмен илгә далаға.
С.С.С.Р. ҙың ҡорос ут айғыр
Тимер тояҡтарын бейетеп,
Тимер юлдар буйлап алып китәр.
Их, күңелле!..
Эййе, ул илтәр...
Ҡайтып еткәс өйгә, тик шаяртып,
Аҡрын ғына ишек тибәрмен.
- "Нихәл әсәй, һаумы?" - тейәрмен.
Йөгөрөп йөрөгән бәләкәс тыуғандарым
Берәм-берәм алып һөйәрмен.
- "Ниңә ҡайттың балам?.." тиһә әсәй
- "Һағындырҙы һине" -тейәрмен.
(Кем һағынмай ситтә йөрөгән саҡта,
Барыла һағына әсә-атаһын.
Бәлки, ул да мине һағынғандыр,
Ҡошта һағыналаһа балаһын).
- Дөмпәсләнгән мейе ял һорай,
Хәл йыярға кәрәк балаңа.
Шуңа ҡайттым әсәй далаға.
- Ауыл! -.
Ҡайда ҡымыҙ, ҡатығың?!..
Мин бит ҡайттым әлегә дауаға!..