Adam's Curse, Bryan Sykes
Een wereld zonder mannen
Kunnen wij zonder mannen? Een goede vraag, één die vrouwen ooit misschien wel moeten gaan beantwoorden. Het is verstandig om er alvast over na te denken. Dat moet professor Bryan Sykes ook gedacht hebben. Deze hoogleraar humane genetica heeft een boek geschreven. 'Adam's Curse', ofwel Adams vloek, gaat over het afsterven van het Y-chromosoom. Sykes verwacht dat er over 125.000 jaar geen mannen meer zijn.
Adams vloek
Het Y-chromosoom gaat kapot en als we er niets aan doen, verdwijnt de man. Alle cellen in ons lichaam bevatten chromosomen. Hier zit ons erfelijk materiaal in opgeslagen, de blauwdruk voor ons lichaam. Iedereen heeft 23 paar chromosomen. Deze zijn allemaal gelijk, behalve het laatste paar: de geslachtchromosomen.
De vrouw heeft twee X-chromosomen, de man heeft één X-chromosoom en één Y-chromosoom. Het Y-chromosoom maakt een man een man. Een héél klein stukje DNA in het chromosoom bepaalt de mannelijke kenmerken. Dit is het zogenoemde SRY (Sex-determining Region of het Y-chromosome). Bij de bevruchting bepaalt het SRY of de foetus mannelijk of vrouwelijk wordt. Als het kind een jongen wordt, krijgt hij het Y-chromosoom van zijn vader.
Deze eigenschap van het Y-chromosoom, het bepalen van het geslacht van het kind, begon zo'n 100 miljoen jaar geleden. Maar ook de aftakeling is toen begonnen. Omdat alle andere chromosomen gelijk zijn aan elkaar, kan het lichaam de schade gemakkelijk repareren. Het beschadigde chromosoom wordt hersteld aan de hand van het gezonde exemplaar. Indien het niet meer te maken is, neemt het minst beschadigde chromosoom het werk over.
Bij de voortplanting krijgt het kind de gezonde, dominante chromosomen mee, of de gerepareerde versie. De schade blijft beperkt. Maar van het Y-chromosoom bestaat maar één versie. Het is dus afgezonderd van de rest en kan de schade slecht herstellen. Het beschadigde Y-chromosoom wordt vervolgens van vader op zoon doorgegeven.
Het verval is al langzaam zichtbaar aan het worden, meldt professor Sykes. Zeven procent van de mannen zijn onvruchtbaar of verminderd vruchtbaar. Een kwart van deze problemen is toe te schrijven aan nieuwe beschadigingen van het Y-chromosoom, die bij de vorige generatie (de vader) nog niet te vinden waren. Als de problemen zich voortzetten zullen mensen zich binnen 5.000 generaties, over ongeveer 125.000 jaar, niet normaal meer kunnen voortplanten, denkt Sykes. Er zullen dan nauwelijks meer vruchtbare mannen bestaan.
Oplossingen
Het verdwijnen van de mannen door het probleem met het Y-chromosoom zal niet morgen plaatsvinden. Het vinden van de oplossing wel. Want als we nu niets doen, is het binnen 200.000 jaar einde verhaal. Ook diersoorten, die zich op dezelfde manier voortplanten, zullen uiteindelijk uitsterven.
Allemaal, behalve het knaagdiertje Ellobius lutescens dat leeft onderaan de heuvels in het Kaukasusgebergte. Het dier heeft een slimme manier gevonden om het voortbestaan van de soort te garanderen. Het heeft helemaal geen Y-chromosoom. De geslachtsbepaling wordt niet meer verricht door het SRY, maar een ander stukje DNA. Dit zou wellicht ook bij de man werken. In een laboratorium moet het DNA van de man aangepast worden. Dat wordt dan wel een erg ingewikkelde klus, maar we hebben nog even.
Een andere optie is wat extremer: leven zonder mannen! Nu worden in laboratoria eicellen van de vrouw bevrucht met zaadcellen van de man. Beiden hebben een setje chromosomen, na de bevruchting smelten deze samen tot een nieuw uniek mens. Je zou de chromosomen van de zaadcel kunnen vervangen met die van een eicel. Hier zou volgens wetenschappers een nieuw, gezond mens uit kunnen ontstaan. Je hoeft alleen nooit naar het geslacht te raden, het wordt altijd een meisje.
Dit meisje zou volkomen normaal zijn. Ze zou gewoon zwanger kunnen worden van een man en is zeker geen kloon. Het kind zou twee verschillende ouders hebben, die 'toevallig' beide vrouw zijn. Als het meisje vandaag de dag zou rondlopen, zou ze niet verschillen van andere kinderen. Dit zou een oplossing kunnen zijn voor het probleem, alleen zullen er nooit meer jongens worden geboren, waardoor uiteindelijk de man verdwijnt.
Zonder mannen
Eén van de oplossingen voor het probleem met het Y-chromosoom is het bevruchten van eicellen met eicellen. Hierdoor zouden er alleen nog maar meisjes worden geboren. Mannen zullen uitsterven en een vrouwelijk soort blijft over. Het voorbestaan van de mens is gewaarborgd, maar is het ook een wenselijke situatie. Hoe is het om te leven zonder mannen?
Mannen spelen een belangrijke rol in het leven van de vrouw. Zonder mannen zouden vrouwen een nieuwe vorm moeten geven aan hun seksleven. Zij krijgen de keus: verplicht lesbienne zijn of geheelonthouder. Maar ook samenlevingsvormen zullen veranderen, van het traditionele gezin zal geen sprake meer zijn.
Altijd is de vrouw beschouwd als aanvulling op de man. Hij verdiende het geld en zonder haar ontbrak er wat aan zijn leven. Maar is de man ook een aanvulling voor de financieel onafhankelijke vrouw? Een moeilijke vraag, waarvan het antwoord verschilt gelang de persoonlijke situatie. Een man denkt anders, voelt anders en gedraagt zich anders. Hij kan ervoor zorgen dat een vrouw aspecten van zichzelf ontdekt die anders verborgen zouden zijn gebleven. Kortom een man kan helpen bij de persoonlijke ontwikkeling, zoals zij ook hem helpt.
Het ontbreken van mannen zal de vrouw op nog een persoonlijk vlak treffen. Het krijgen van kinderen zal nooit meer hetzelfde zijn. Ouderschap zal worden gedeeld met een andere vrouw. Ook het geslacht van de baby is op voorhand bekend. Het kind zal altijd een meisje zijn. Nooit meer zal er een jongetje worden geboren. Hoe moeders dit zullen ervaren is moeilijk te zeggen, maar het gaat niet van de een op andere dag op deze manier. Vrouwen zouden kunnen wennen aan de situatie.
Kortom de hele mensheid zal veranderen, op alle vlakken en elk niveau: persoonlijk, maatschappelijk en politiek. Maar is het wel een goede oplossing? Het voortbestaan van de mens is gewaarborgd, maar welke prijs wordt ervoor betaald? De balans zal in zowel het maatschappelijke leven als op persoonlijk vlak verdwijnen. De vraag is dus eigenlijk: willen vrouwen wel alleen overblijven? Of zouden ze liever tegelijkertijd met de man uitsterven, als het zover komt?