пра беларускую літаратурную іерархію

[alesarkush]

Віктар Марціновіч на "Будзьме" разважае пра адсутнасьць літаратурнай іерархіі ў белліце. І сярод прычын гэткай анархічнай сітуацыі называе асаблівасьць беларускіх інтэлектуалаў, сярод якіх "кожны лічыць, што ён чэмпіён". Мушу не пагадзіцца з Віктарам. Думаю, гэта асаблівасьць любога творцы - завышаць, хаця б ва ўласным уяўленьні, сваё месца на Алімпе. Бо калі ты лічыш сябе беспрасьветным аўтсайдэрам - то навошта тады марнаваць сілы, час і рэсурсы.
На маю думку, ёсьць дзьве асноўныя прычыны: 1) брак элементарнай выхаванасьці; 2) адсутнасьць механізму стварэньня іерархіі. У нас практычна няма медыйнай прасторы, на якой тая іерархія магла б паўстаць. Іерархія ствараецца кансэнсусам - калі большасьць аўтарытэтных людзей прызнаюць нешта (кнігу, карціну, фільм) за адметны набытак роднай культуры, або асобу - за таленавітага творцу. А ў нас няма нават часопісу крытыкі. Усе гучныя абмеркаваньні кніг рабіліся штучна - на "уласных" рэсурсах і блізкімі людзьмі. Таму беллітпрастора існуе як архіпелаг (тэрмін Акудовіча) - вакол пэўных выданьняў, медыйных праектаў і выдавецтваў. Плюс падзел на "апазіцыйных" і "прыкарытных". У кожнай "выспы" - свае прыярытэты і аўтарытэты.
Прычына - адхіленьне дзяржавы ад нацыянальнага культурнага будаўніцтва. А па вялікім рахунку - адсутнасьць нацыянальна арыентаванай дзяржавы.