Ուժի ու թուլության մասին
Չեստերտոնի «Heretics» գրքից մի փոքր մեջբերում.
Now, Mr. Kipling is certainly wrong in his worship of militarism, but his opponents are, generally speaking, quite as wrong as he. The evil of militarism is not that it shows certain men to be fierce and haughty and excessively warlike. The evil of militarism is that it shows most men to be tame and timid and excessively peaceable. The professional soldier gains more and more power as the general courage of a community declines. Thus the Pretorian guard became more and more important in Rome as Rome became more and more luxurious and feeble. The military man gains the civil power in proportion as the civilian loses the military virtues. And as it was in ancient Rome so it is in contemporary Europe. There never was a time when nations were more militarist. There never was a time when men were less brave. All ages and all epics have sung of arms and the man; but we have effected simultaneously the deterioration of the man and the fantastic perfection of the arms. Militarism demonstrated the decadence of Rome, and it demonstrates the decadence of Prussia.
Այնքան դուրս եկավ, որ փորձեցի թարգմանել այն.
Պարոն Կիպլինգն անշուշտ սխալվում է՝ երկրպագելով միլիտարիզմին, բայց ընդհանուր առմամբ իր ընդդիմախոսներն էլ են նույնչափ սխալվում։ Միլիտարիզմի չարիքն այն չէ, որ որոշակի մարդկանց ի ցույց է դնում որպես կատաղի, ամբարտավան և չափից դուրս ռազմատենչ։ Միլիտարիզմի չարիքը՝ մարդկանց մեծամասնության սանձված, երկչոտ ու չափից դուրս խաղաղասեր լինելը ցույց տալն է։ Պրոֆեսիոնալ զինվորն ավելի ու ավելի է իշխանություն ստանում հանրության ընդհանուր խիզախության անկմանը զուգընթաց։ Այսպես Հռումում Պրետորիական գվարդիայի դերն աստիճանաբար աճում էր Հռոմի՝ ավելի ու ավելի ճոխ ու անկար դառնալուն զուգընթաց։ Զինվորականները քաղաքական ուժ են ստանում այնքանով, ինչքանով որ քաղաքացիականները կորցնում են մարտնչելու իրենց ունակությունը։ Այդպես եղավ հին Հռոմում, այդպես է ժամանակակից Եվրոպայում։ Երբևէ ազգերն այսքան միլիտարիստ չեն եղել։ Երբև մարդիկ այսքան քիչ խիզախ չեն եղել։ Բոլոր ժամանակներում ու բոլոր հերոսապատումներում երգվել է զենքի ու մարդու մասին, բայց այժմ մարդուն փչացնելով՝ ֆանտաստիկ կերպով կատարելագործել ենք զենքը։ Միլիտարիզմը ցույց տվեց Հռոմի դեկադանսը, և այն այժմ ցույց է տալիս Պրուսիայի դեկադանսը։
Հասկանում եմ, որ երևելի թարգմանություն չէ, այնպես որ ուրախությամբ կընդունեմ առաջարկություններ, թե ինչպես կարելի է այն բարելավել։
Ընկերանալ Ֆշտուկ